Lễ cầu mùa của người Tày, Nùng ở Định Hóa, Thái Nguyên
VOV.VN - Đồng bào các dân tộc thiểu số ở tỉnh Thái Nguyên có nhiều nghi lễ độc đáo, trong đó phải kể đến Lễ cầu mùa của người Tày, Nùng ở huyện Định Hóa. Nếu như trước đây Lễ cầu mùa chỉ được tổ chức vào tháng 5, 6 và tháng 8, 9 âm lịch thì ngày nay còn được tổ chức vào dịp đầu năm mới.
Nùng ở huyện Định Hóa có cuộc sống gắn bó với trồng trọt và chăn nuôi. Từ nhu cầu cuộc sống và những ước mơ trong sáng, giản dị, đồng bào Tày, Nùng đã hình thành, lưu giữ Lễ cầu mùa, với mong muốn cầu cho mưa thuận, gió hòa. Đây là một nghi lễ đặc trưng in đậm dấu ấn đời sống, tín ngưỡng dân gian của bà con. Lễ cầu mùa được tổ chức hằng năm, nhằm bày tỏ lòng tôn kính, biết ơn và cầu mong sự che chở, phù trợ của các vị thần linh cho cộng đồng, đồng thời cầu cho thời tiết thuận hòa, mùa màng bội thu.
Ông Nguyễn Thế Anh, xã Linh Thông, huyện Định Hóa, chia sẻ: "Lễ cầu mùa là dịp để cộng đồng cùng nhau tham gia vào các hoạt động tín ngưỡng, văn hóa, tăng cường tình đoàn kết, gắn bó giữa các thành viên trong bản làng. Là dịp về đây để lưu truyền nét văn hóa dân tộc.. là dịp để tụ hội về đâu cầu gặp nhiều may mắn thành công trong nhiều lĩnh vực".
Chủ trì Lễ cầu mùa thường do già làng, trưởng bản, người có uy tín với dân làng, có kinh nghiệm sống, hiểu biết về truyền thống và văn hóa dân tộc, đóng vai trò dẫn dắt, điều hành buổi lễ. Chủ lễ còn là thầy cúng đại diện cho cộng đồng dâng lễ vật và cầu khấn trước bàn thờ thần linh thực hiện các nghi thức cầu nguyện cho thời tiết thuận lợi, mùa màng bội thu và thực hiện các nghi lễ khác liên quan như trừ tà, cầu an.
Ông Lường Phúc Kiệm, chủ Lễ cầu mùa năm nay cho biết: Thầy cúng - chủ lễ sẽ đọc các bài khấn cổ thể hiện tấm lòng thành kính với các vị thần linh đã bảo vệ, phù trợ, cho một vụ mùa tiếp theo được bội thu hơn năm cũ. "Lễ Cầu mùa của dân tộc Tày huyện Định Hóa được tổ chức hàng năm có ý nghĩa sâu sắc là cầu cho mưa thuận gió hòa, cầu cho mùa màng bội thu, cầu cho những con vật sinh sôi, nảy nở được mùa".
Để hỗ trợ cho thầy cúng – chủ lễ, những thành viên trong tổ lễ phải chuẩn bị lễ vật, trang trí bàn thờ và giúp đỡ tổ chức, hướng dẫn, truyền đạt kiến thức về nghi lễ cho thế hệ trẻ, đảm bảo Lễ cầu mùa sẽ diễn ra suôn sẻ và đúng với truyền thống. Những thành viên trong tổ lễ phải là người có tư cách, sức khỏe tốt, gia đình, con cháu đề huề, sống gương mẫu, gắn bó đoàn kết với bản làng. Anh Ma Văn Trầm, thành viên tổ lễ, người nhiều năm được tín nhiệm sắp lễ cho biết: "Phần lễ gồm có gà xôi, thủ lợn, hương vàng, rồi có mâm lộc phần hạt giống gạo ngô đỗ để các thầy dâng lên thần linh thành hoàng. Thành viên đi làm lễ này cũng là gia đình con cái đầy đủ, vợ chồng thuận hòa, con cái có nếp, có tẻ".
Sau phần lễ, bà con và khách thập phương cùng hòa mình vào các hoạt động văn hóa như thi cấy lúa, làm bánh, thổi xôi, nấu món ăn dân tộc, tung còn, bịt mắt bắt dê, múa sạp, múa khèn, hát Then đàn tính, đẩy gậy, kéo co, đá bóng. Đây là những trò chơi dân gian, giúp đồng bào các dân tộc xích lại gần nhau hơn, đồng thời khơi dậy lòng tự hào giữ gìn những di sản văn hóa phi vật thể dân tộc. Sau khi thực hiện các nghi thức hoạt động văn hóa, lễ vật được chia sẻ cho mọi người, một bữa tiệc chung thường được tổ chức, gọi là thụ lộc. Mọi người cùng nhau ăn uống, trò chuyện và chia sẻ niềm vui, khó khăn trong cuộc sống. Ở một số nơi, người ta còn tổ chức rước thần từ đình làng ra đồng ruộng, quá trình rước thần diễn ra trong không khí trang nghiêm, với các nghi thức.
Ông Phạm Quang Sáng, Phó Chủ tịch UBND huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên, cho biết: "Huyện Định Hóa rất quan tâm bảo tồn phát huy giá trị văn hóa. Tiếp tục phát huy văn hóa tốt đẹp để phát triển du lịch cộng đồng gắn với những di tích hiện có".
Lễ Cầu mùa của đồng bào dân tộc Tày- Nùng ở huyện Định Hóa là một hoạt động văn hóa tín ngưỡng dân gian được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Không chỉ đơn thuần là một nghi lễ nông nghiệp, Lễ cầu mùa còn góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống, tô thắm thêm bức tranh đa dạng nét văn hóa của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.
Nét đẹp trong lễ cầu mùa của người Tày, Nùng ở Cao Bằng
VOV.VN - Cuối tháng 4 đầu tháng 5 âm lịch, bà con người Tày, Nùng ở Cao Bằng lại náo nức tổ chức “Lễ cầu Mùa” mong cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, mọi người trong bản có cuộc sống no đủ, hạnh phúc. Đây là phong tục mang đậm nét văn hóa truyền thống, kết hợp hài hòa giữa đời sống tâm linh và tinh thần đoàn kết dân tộc.
