Người dân nô nức tham dự lễ hội đền Đức Vua Bà ở Bắc Ninh

Đền Vua Bà (đền Quả Cảm, đền Đức Vua Bà) thuộc cụm di tích đình, đền, chùa thôn Quả Cảm, có tên gọi là Di tích lịch sử phòng tuyến sông Như Nguyệt. Vào ngày 10 tháng Giêng hàng năm, dân làng tổ chức Lễ hội để dâng hương, cầu nguyện, tưởng niệm ngày mất của Đức Vua Bà.

Ngôi đền nằm ở gần cuối làng, trong khuôn viên rộng lớn và trang nghiêm. Trước đây ngôi đền chính thờ Đức Vua Bà gồm có 5 gian tiền tế và một gian hậu cung.

Truyện kể rằng, khi vào cung bà được phong là Hoàng phi Đệ tam cung (Hoàng phi cung thứ ba) của đời vua Trần Nhân Tông, được vua vô cùng yêu quý. Bà là người đoan trang, nhân hậu nhưng chính trực, thường trợ giúp vua tế thế an dân. Bà có nhiều công tích được vua ân sủng nhưng không vì thế mà kiêu ngạo. Bà luôn kính trên, nhường dưới, giúp dân an cư lạc nghiệp nên được dân vô cùng kính yêu. Bà được vua thưởng bổng lộc của 72 trang ấp, và ban cho trang Kẻ Cảm làm bổng lộc riêng. Bà mở chợ cho dân buôn bán trao đổi nông sản, dạy dân trồng dâu nuôi tằm, làm gốm, làm bánh. Người dân quy tụ ngày càng đông, thành làng đông đúc trù phú. Công đức của bà thật to lớn. Khi bà bị bệnh mất, nhà vua thương tiếc và làm lễ an táng truy tặng là “Hoàng hậu”, cho phép dân trang phụng thờ làm phúc Thần, sai các quan binh mã, tượng đưa về an lăng, ở địa đầu núi Hoàng Đệ, làng Kẻ Cảm an táng. Ngôi đền này được công nhận là di tích lịch sử quốc gia năm 1991.

Năm nay, được sự quan tâm của các cấp, đền được tu bổ, tôn tạo, hoàn thành và khánh thành đúng dịp Lễ hội Xuân Giáp Thìn năm 2024, khiến người dân khu Quả Cảm càng thêm vui mừng, phấn khởi và tự hào.

Hơn 10 năm nay, người dân khu phố Quả Cảm, phường Hoà Long mới được sống trong không khí tưng bừng của lễ hội rước Đức Vua Bà làng Quả Cảm. Lễ rước khởi hành từ Chùa Kim Sơn, gồm các đoàn rước kiệu Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đức thánh Tam Giang và Đức Vua Bà đến Đền Vua Bà cũng đúng vào ngày khánh thành công trình tu bổ, tôn tạo di tích khiến lòng người càng thêm náo nức. Hàng trăm người con quê hương, dù đi làm ăn xa cũng đã trở về quê hương tham dự ngày hội.

Bà Trịnh Thị Toan ở khu phố Quả Cảm, phường Hoà Long, TP Bắc Ninh cho biết: “Trải qua bao thăng trầm của lịch sử và thời gian, đến nay, hàng năm nhân dân Quả Cảm vẫn không quên tổ chức lễ hội truyền thống nhằm tưởng nhớ đến công ơn của Vua Bà”.

Trải qua bao thăng trầm của thời gian, nhiều hạng mục kiến trúc bị hư hỏng, xuống cấp. Nay được trùng tu tôn tạo, công trình trở nên khang trang, tố hảo. Đây không chỉ là nơi sinh hoạt tâm linh của người dân địa phương mà còn mang ý nghĩa giáo dục lòng yêu nước và lòng tự hào dân tộc.

Ông Trịnh Quốc Toản - Phó Chủ tịch UBND phường Hoà Long, TP Bắc Ninh cho biết: “Sau thời gian dài khởi công xây dựng đến nay UBND phường Hoà Long hoàn thành và rất vui mừng phấn khởi khi cắt băng lễ khánh thành đền Đức Vua Bà. Đây là dịp để thể hiện lòng tôn kính Đức Vua Bà người đã có công đối với đất nước”.

Việc hoàn thành tu bổ, tôn tạo và khánh thành đền Đức Vua Bà, khu Quả Cảm cũng tạo sự gắn kết, trách nhiệm giữa người dân địa phương, để từ đó giữ gìn, phát huy giá trị di tích, giữ gìn, phát huy những giá trị lịch sử, văn hoá truyền thống của quê hương.