Nghệ sĩ Nguyễn Kiều Oanh và dấu ấn trong các vở tuồng cổ

Nghệ sĩ Ưu tú Nguyễn Kiều Oanh là một trong những gương mặt nổi bật của Nhà hát Tuồng Việt Nam. Chị là người học trò kế tục và biểu diễn thành công trích đoạn tuồng “Ông già cõng vợ đi xem hội” của NSND Đàm Liên. Chặng đường nghệ thuật gần 30 năm của chị gắn bó với các vai diễn trong những vở tuồng cổ của nhà hát. Thế nhưng, không dừng lại ở đó, chị đã có sự hóa thân rất linh hoạt trong những vai diễn khác nhau và dành nhiều tâm huyết đào tạo thế hệ kế cận.

“Ông già cõng vợ đi xem hội” là một trong những trích đoạn tuồng kinh điển, gắn liền với tên tuổi nghệ sĩ nhân dân Đàm Liên. Để thể hiện thành công trích đoạn này, người nghệ sĩ cùng lúc phải hóa thân vào hai nhân vật, hài hòa các động tác hát, múa. Nghệ sĩ Kiều Oanh đã được nghệ sĩ nhân dân Đàm Liên truyền lại cho tiết mục này từ hồi còn là sinh viên.

Với NSND Văn Thủy, một diễn viên kì cựu của Nhà hát Tuồng Việt Nam thì Kiều Oanh là một cô đào chủ chốt, đảm nhận nhiều vai diễn khó: “Kiều Oanh là người chịu khó học hỏi. Với những người còn đang công tác ở nhà hát, Kiều Oanh là người làm tốt nhất trích đoạn “Ông già cõng vợ đi xem hội” do NSND Đàm Liên truyền lại. Tôi là người được xem cả NSND Đàm Liên diễn cho đến các thế hệ nghệ sĩ sau này, từ hát, múa, diễn… thể hiện nhân vật  thì cô ấy là người diễn tốt nhất vai này so với những người hiện nay còn đang công tác ở nhà hát.”

Nghệ sĩ Nguyễn Kiều Oanh thuộc thế hệ các diễn viên do Trường Đại học Sân khấu Điện ảnh đào tạo dưới hình thức kết hợp với Nhà hát Tuồng Việt Nam. Chị từng được học tập bài bản với các nghệ sĩ bậc thầy như NSND Đàm Liên, NSND Mẫn Thu….  và đã đáp ứng được kĩ thuật biểu diễn mà các thầy giáo đã truyền lại. Chị bén duyên với các vai đào thương trong các vở diễn chính của nhà hát như: vai “thứ phi” trong vở Tuồng “ Sơn hậu”,  Thị Cua trong vở “ Phương thuốc thần kỳ”,  Như Ngọc trong vở “ Ngô Quyền”…Đặc biệt với vai diễn Hoàng Thị trong vở “ Thất hiền Quyến”, Công chúa Thiên Thành trong vở “ Phò mã Thân Cảnh Phúc” đã đem về cho chị hai huy chương vàng trong các kì liên hoan sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc…  

Ông Phạm Ngọc Tuấn- Giám đốc Nhà hát Tuồng Việt Nam đánh giá cao sự đóng góp của nghệ sĩ Kiều Oanh: |”Nghệ sĩ ưu tú Kiều Oanh có một vị trí rất quan trọng trong đoàn biểu diễn và các vở diễn chị tham gia đều để lại ấn tượng với những vai diễn chủ chốt- những vai đào thương của tuồng truyền thống Việt Nam. Có thể nói đây là một con người rất đáng quý, rất khiêm tốn, biết lắng nghe, học hỏi, để lại ấn tượng tốt đẹp với các đàn anh, đàn chị cũng như thế hệ kế cận về cách sống, cách làm nghề.”

Nếu như các vai đào thương, nghệ sĩ ưu tú Kiều Oanh vào rất ngọt thì với các vai đào võ, chị đã cố gắng thể hiện và đã để lại dấu ấn của mình. Tiêu biểu như vai Mai Hương trong vở tuồng cổ “Triệu Đình Long cứu chúa”. Với vai “Liễu Nguyệt Tiêm” trong vở tuồng “Sắt son một lòng”, chị đã thể hiện những màn võ thuật phức tạp. Cũng là “Mai Hương” nhưng trong vở tuồng dân gian “Chiếc bóng oan khiên”, nghệ sĩ Kiều Oanh vừa đảm nhận vai đào thương vừa nhập vai đào võ khi giả trai, thay chồng ra trận và thể hiện những màn võ thuật nhuần nhuyễn.

Đây cũng là vai diễn của chị mà nghệ sĩ ưu tú Trần Đại Mý nhớ nhất: “Ngoài vai Thứ phi trong vở “Triệu Đình Long cứu chúa” thì Kiều Oanh còn đóng vai Mai Hương trong vở “Chiếc bóng oan khiên” là vai một người vợ thủy chung, nhân hậu. Đề tài dân gian thì Kiều Oanh diễn rất tốt, đặc biệt giọng hát lại hay, ngọt nên rất thành công với vai “Mai Hương”.”

Biết đến nghệ sĩ Kiều Oanh từ trước, diễn viên trẻ Minh Tiến dành nhiều tình cảm đối với các vai diễn của chị trong các vở tuồng cổ. Anh rất trân trọng một nghệ sĩ đầy tâm huyết, luôn quan tâm đến các bạn trẻ trong nghề, tạo cơ hội để họ có thêm điều kiện nuôi dưỡng đam mê.

Đặc biệt, nghệ sĩ Minh Tiến đã từng được đóng cặp với nghệ sĩ ưu tú Kiều Oanh trong vai Trịnh Lang, chồng nàng Mai Hương trong vở tuồng “Chiếc bóng oan khiên”: “Khi nhìn nghệ sĩ Kiều Oanh diễn thì không còn là một người phụ nữ hơn 40 tuổi. Chị diễn rất là cháy và mình cảm thấy rất yêu. Trong vai diễn ấy mình cảm thấy như đang được sống trong tình yêu. Các cung bậc cảm xúc cô nhả ra để kích thích các bạn diễn rất đúng, rất là chín tới. Nghĩa là nó không bị quá tải, nó khơi gợi cảm xúc cho bạn diễn rất nhiều. Đấy là một nghệ sĩ tài năng và giàu kinh nghiệm mới có thể làm được như thế.”

Gần đây nghệ sĩ Kiều Oanh được ban giám đốc chuyển sang đoàn thể nghiệm, làm công tác cố vấn nghệ thuật đối với các diễn viên trẻ. Đam mê sâu sắc với tuồng cổ, bây giờ chuyển sang tuồng thể nghiệm, chị đang nung nấu đào tạo cho các diễn viên trẻ chắc chắn với những vai diễn tuồng truyền thống, từ đó mới có thể phát triển và thử nghiệm: “Với những vai tuồng cổ, các bạn ấy phải nắm chắc những gì cơ bản nhất những làn điệu, vũ đạo thì sau đó các bạn mới có vốn để tiếp cận với nhiều loại hình, ví dụ tuồng lịch sử, tuồng hiện đại, tuồng dân gian, tuồng hài … Vì những cái đó cực kì khó diễn. Đó là một bước khác hẳn và mang tính thể nghiệm nhiều hơn.”

Nghệ sĩ Kiều Oanh là một trong số những gương mặt nghệ sĩ tên tuổi, có nhiều năm kinh nghiệm của Nhà hát tuồng Việt Nam. Là một nghệ sĩ có một vị trí quan trọng, để lại dấu ấn đậm nét với các vai đào thương của nghệ thuật tuồng truyền thống./.