NSƯT Mai Nguyên – từ “trùm” vai phản diện đến “ông bố quốc dân”

Trong phim "Hương vị tình thân", NSƯT Trịnh Mai Nguyên đảm nhận vai Chủ tịch Khang – bố của Long (diễn viên Mạnh Trường) và Huy (diễn viên Anh Vũ). Dù thuộc tuyến nhân vật phụ nhưng ngay từ những tập phim đầu tiên lên sóng, vai diễn ông Khang đã chiếm được cảm tình của khán giả màn ảnh nhỏ. Thậm chí nhiều khán giả còn bình luận trên trang cá nhân của anh gọi ông Khang là "ông bố quốc dân" hay "của hiếm".

Trước đây, NSƯT Mai Nguyên hầu như chỉ đảm nhận các vai phản diện. Đặc biệt, anh thường vào vai những người đàn ông có tính cách gia trưởng, khó chịu, không nhận được nhiều cảm tình từ khán giả.  Vai Chủ tịch Khang lần này giống như một cuộc “lột xác” thể hiện khả năng diễn xuất linh hoạt, khéo léo của nam nghệ sĩ.

PV: Vai diễn Chủ tịch Khang trong “Hương vị tình thân” của NSƯT Mai Nguyên được khán giả yêu mến. Nhiều người còn gọi ông Khang là “ông bố quốc dân”, anh cảm thấy như thế nào?

NSƯT Mai Nguyên: Tôi cảm thấy rất hạnh phúc. Niềm vui rất lớn với người nghệ sĩ là được khán giả đón nhận, yêu mến. Khán giả dành nhiều tình cảm cho vai diễn là hạnh phúc rất lớn lao với người nghệ sĩ. Vai diễn dù hay đến đâu thì có chỗ đứng trong lòng khán giả vẫn là quan trọng nhất. 

PV: Sau nhiều năm vắng bóng trên màn ảnh nhỏ, lý do vì sao anh nhận vai diễn này?

NSƯT Mai Nguyên: Tôi không tham gia đóng phim nhiều năm nay cũng không phải có lý do đặc biệt gì cả. Thời gian vừa qua, tôi bận công việc tại Nhà hát Kịch Việt Nam, lại liên tục được cử đi học các lớp về nghiệp vụ nên dù có một số lời mời đóng phim tôi cũng phải từ chối không tham gia được.

Khi tôi vừa hoàn thành xong lớp cao cấp lý luận chính trị cũng là lúc nhận được lời mời tham gia phim “Hương vị tình thân”. Được đi đóng phim trở lại tôi thích lắm, nhất lại là phim của đạo diễn, NSƯT Nguyễn Danh Dũng. Tôi từng làm việc với anh trong nhiều bộ phim như “Khi đàn chim trở về”, “Tu hú lạc bầy”… Nguyễn Danh Dũng là đạo diễn giỏi, những vai anh nhắm đến mời mình đều là những vai nặng đô, cần độ tải rất lớn. Thế nên khi anh mời tôi đảm nhận vai Chủ tịch Khang, tôi nhận lời ngay.

PV: Trước đây, anh hầu như chỉ đảm nhận các vai phản diện, không nhận được nhiều cảm tình từ khán giả thì vai Chủ tịch Khang lần này giống như một cuộc “lột xác” thể hiện khả năng diễn xuất linh hoạt, khéo léo của mình. Vai chính diện này có làm khó anh không?

NSƯT Mai Nguyên: Tất nhiên vai diễn mới nào cũng đặt ra thách thức với người diễn viên, nhưng vai Chủ tịch Khang khó khăn hơn một chút vì hoàn toàn khác những vai diễn phản diện trước đây tôi từng đảm nhận. Ngoài ra, tôi cũng thường hay đóng vai gần với độ tuổi của mình hơn. Vai này độ tuổi giữa nhân vật và nghệ sĩ có sự chênh lệch đáng kể. Tôi mới gần 50, trong khi ông Khang gần 60 chuẩn chỉ hơn. Khoảng cách tuổi tác, định dạng vai mới là thách thức với nghệ sĩ khi nhập vai.

Với nhân vật ông Khang, ngay từ khi mới đọc kịch bản, tôi đã rất thích vai này vì đi thẳng vào đời, rất rõ ràng. Tôi thấy mình cũng có khá nhiều điểm tương đồng với tính cách của ông Khang, triết lý sống của nhân vật gần với mình nên tôi không phải diễn nhiều. Ông Khang có một hạt nhân rất lớn đó là tình yêu vô bờ bến đối với người sinh thành ra mình, một tình yêu với gia đình, với con cái, cho rằng hạnh phúc gia đình là điều rất quan trọng trong cuộc đời. Ngoài sự nghiệp ông gây dựng bên ngoài thì gia đình là điều rất quan trọng với ông ấy. Điều đó tôi thấy rất nhân văn, tôi rất yêu nhân vật ở điểm đấy.

PV: Đây cũng là vai diễn đánh dấu sự trở lại màn ảnh nhỏ của anh sau 6 năm. Với những gì mình đã thể hiện ở vai Chủ tịch Khang trong “Hương vị tình thân”, anh còn tiếc nuối điều gì không?

NSƯT Mai Nguyên: Gần xong vai bao giờ cũng để lại tiếc nuối nho nhỏ. Tôi tiếc nhất là không được nhận kịch bản từ đầu đến cuối. Quy trình bây giờ là vừa sản xuất vừa phát sóng, kịch bản có đến đâu làm đến đấy nên hình dung tổng thể về bộ phim cũng như về các tuyến nhân vật không được toàn cảnh. Diễn viên chỉ được tiếp cận từng phân đoạn mà nhà sản xuất giao cho thôi. Đấy cũng là điều mà tôi hơi tiếc một chút. Nhưng phải thích ứng thôi vì công nghệ bây giờ khác ngày xưa.

PV: Trong phim, NSND Như Quỳnh vào vai bà Dần, mẹ của ông Khang. Bà và NSƯT Mai Nguyên có nhiều cảnh quay xúc động. Anh có thể kể về cảnh quay đáng nhớ nhất?

NSƯT Mai Nguyên: Có khá nhiều cảnh quay xúc động giữa 2 mẹ con bà Dần và ông Khang, trong đó có cảnh 2 mẹ con ôm nhau khóc ở phần 2 tập 6 là cảnh mất thời gian, tốn công sức nhất. Ngoài ra, cảnh quay đáng nhớ khác với tôi là sau khi bà Dần đi viện về, ông Khang có nói bà Xuân sang ngủ với mẹ. Không phải ông ấy không muốn sang ngủ với mẹ mà muốn đẩy vợ đến gần với mẹ hơn. Mẹ chồng nàng dâu giao lưu gần gũi hơn thì sẽ gây thiện cảm. Trong phim, bà Xuân tính cách bộp chộp nên không hiểu được ngầm ý của ông Khang nên từ chối việc đấy.

Cuối cùng ông Khang sang ngủ với mẹ với tâm trạng buồn bã vì không thực hiện được mong muốn của mình là tìm cách hòa giải giữa mẹ với vợ. Cảnh quay đó của 2 mẹ con ngắn thôi, nhưng tạo cho diễn viên nhiều cảm xúc. Ông Khang bên ngoài là một người thành đạt, nhưng trong gia đình vẫn có những chuyện không kiểm soát nổi. Đấy là bi kịch mà nhiều gia đình cũng vấp phải, nhiều cá nhân cũng có những tâm tư như thế. Mình phải làm những đoạn đó rất chi tiết, rất đời để khán giả đồng cảm.

PV: Anh lấy cảm xúc từ đâu cho những phân cảnh xúc động này?

NSƯT Mai Nguyên: Tôi nghĩ đến mẹ mình. Bà có nét tương đồng bà Dần trong phim, đều là những phụ nữ hy sinh hết mình vì gia đình. Mẹ tôi hy sinh cả tuổi trẻ, cả thanh xuân cho chồng con, đây cũng là nét đẹp chung của nhiều người phụ nữ Việt. Còn tính cách cụ thể thì không ai giống ai. Mẹ tôi ít nói hơn, làm nhiều hơn. Cách cư xử, nói năng cũng khác với bà Dần.

Mối dây tình cảm liên hệ với người sinh thành ra tôi, nuôi dưỡng tôi cho tôi trưởng thành như ngày hôm nay là liên tưởng rất gần gũi, sinh động nhất, dễ tạo cảm xúc nhất.

PV: Bên cạnh những lời khen, ông Khang cũng nhận những ý kiến cho rằng ông chỉ trọn chữ hiếu nhưng chưa vẹn tình, và ông cần công tâm hơn. Anh nghĩ sao?

NSƯT Mai Nguyên: Đấy là mong muốn rất chính đáng của khán giả. Là tôi, bản thân tôi cũng sẽ cố gắng cân bằng. Nhưng chính vì ông Khang như thế mới tạo nên “drama”, mới xảy ra chuyện này chuyện kia, chứ không thì sẽ chẳng thành phim. Nó là cấu tứ của kịch bản, ý đồ của biên kịch, của đạo diễn.

Cái nữa là cái tôi đồng quan điểm với biên kịch, với cốt truyện là không tạo ra sự hoàn thiện của nhân vật, ai cũng như một con người bình thường, có điểm mạnh và điểm yếu, mặt này mặt kia, tạo nên sự hấp dẫn, gần gũi với người xem hơn là xây dựng một mẫu người điển hình.

PV: Vậy ngoài đời thì sao, với anh, chữ hiếu, chữ tình, bên nào quan trọng hơn?

NSƯT Mai Nguyên: Tôi cố gắng là người đứng giữa, khách quan nhất có thể. Tất nhiên, cũng là con người nên không thể tránh khỏi chuyện này chuyện kia nhưng về mặt lý trí để tỉnh táo được mà hành động thì phải giữ hòa khí. Nghiêng về bên nào cũng rất dở.

PV: Trong phim, ông Khang luôn muốn con trai tiếp quản sự nghiệp còn Mai Nguyên ngoài đời thì muốn định hướng các con như thế nào?

NSƯT Mai Nguyên: Tôi tôn trọng các hướng phát triển của con, thế mạnh, sở thích của các con, chứ không áp đặt chúng phải làm thế này thế kia.

PV: Trong 30 năm sự nghiệp, những vai diễn nào trên phim ảnh và sân khấu khiến anh tâm đắc?

NSƯT Mai Nguyên: Sân khấu thì nhiều lắm, một trong những vai diễn đầu tiên trên sân khấu mà tôi nhớ nhất là vai Chủ tịch Khang trong vở kịch đề tài hậu chiến - "Đi tìm điều không mất" của NSƯT Đỗ Kỷ. Lúc ấy, tôi mới ngoài 20 tuổi nhưng hóa thân ông chủ tịch huyện trung niên, đóng cùng các nghệ sĩ như Quế Hằng, Đình Chiến, Phú Đôn. Thời điểm đó tôi cũng rất chật vật vì mình còn quá trẻ. Nhưng cuối cùng cũng thành công, được mọi người khen nhập vai tốt.

Sau này, tôi được giao nhiều vai chính như ông Bật trong "Chia tay hoàng hôn", vai ông Bộ trong "Lâu đài cát"... 4 năm trước, tôi đóng vai chính vở "Lão hà tiện" của Molière. Đây là một vai diễn khó, quá dài, nhân vật vừa múa, vừa nhảy, hát hò xuyên sốt 2 tiếng đồng hồ trên sân khấu. Trong kịch bản gần như không có cảnh nào nghỉ. Mồ hôi tôi ra ướt đẫm từ đầu đến chân.

Ngoài ra, tôi cũng có vinh dự 4 lần được vào vai Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Với phim truyền hình, tôi thích vai phản diện - nhà báo Hoàng Tân trong series "Khi đàn chim trở về".

PV: Anh có thể chia sẻ về những dự định sắp tới?

NSƯT Mai Nguyên: Trong mảng sân khấu, tôi trên cương vị đạo diễn đang ấp ủ dàn dựng vở diễn “Người trong cõi nhớ” của cố tác giả Lưu Quang Vũ. Dịch bệnh tới nên chưa tập tành được. Đầu năm đã tập xong hai vở mới nhưng vẫn chưa thể tổng duyệt, ra mắt. Bản thân tôi sắp tới cũng tham gia bộ phim "Huyết rồng" của đạo diễn Huỳnh Tuấn Anh.

PV: Xin cảm ơn anh!./.