Sao cho đành lẽ Hiểu và Thương

Pháp môn Làng Mai do Thiền sư Thích Nhất Hạnh - một người Việt đang sống và tu tập tại Pháp – đưa ra và phát triển tại Pháp và một số nước khác trên thế giới. Từ năm 2005 đến năm 2008, thiền sư Thích Nhất Hạnh đã 3 lần trở về Việt Nam.

Thượng tọa Thích Gia Quang – Phó Tổng thư ký Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, cho biết: "Cả ba lần Thiền sư Thích Nhất Hạnh về Việt Nam đều do Giáo hội Phật giáo Việt Nam có văn thư thỉnh mời, tạo điều kiện giúp đỡ để Thiền sư và tăng thân Làng Mai về nước sau gần 40 năm sống xa quê hương. Thiền sư đã làm một số công tác Phật sự như thuyết pháp, nói chuyện với giới trí thức cũng như tăng ni, phật tử trên khắp 3 miền đất nước. Điều đó đã thể hiện tình cảm giữa những người con đất Việt cũng như thể hiện tình đạo giữa Giáo hội Phật giáo Việt Nam đối với Thiền sư Thích Nhất Hạnh cũng như tăng thân Làng Mai”.

Lần thứ ba về nước tham dự Đại lễ Phật đản Vesak 2008, Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã thỏa thuận với Thượng tọa Thích Đức Nghi - Viện chủ Tu viện Bát Nhã, và với sự bảo lãnh của Thượng tọa Thích Đức Nghi,  400 tăng thân Làng Mai đã được tu tập tại đây. Mâu thuẫn nảy sinh từ đó, mà căn nguyên không chỉ là do khác biệt về văn hóa, về đường tu, mà Pháp môn Làng Mai còn can thiệp vào công việc nội bộ của Giáo hội Phật giáo Việt Nam bằng việc bổ nhiệm một vị vào vị trí Phó chủ viện Tu viện Bát Nhã, tấn phong giáo phẩm cho một vị từ Thượng tọa lên Hòa thượng mà không có ý kiến của Viện chủ Tu viện Bát Nhã và Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Mâu thuẫn cứ thế tích tụ dần.

Thượng tọa Thích Gia Quang cho biết: "Trong sự bất đồng này, hai bên lại không ngồi lại được với nhau để chia sẻ và đem lại sự hiểu biết, tình thương lẫn nhau nên dẫn đến vụ việc vừa qua. Đó là điều đáng tiếc. Muốn giải quyết việc này một cách tốt đẹp thì Ban trị sự Phật giáo tỉnh Lâm Đồng và Tu viện Bát Nhã cần phải ngồi với nhau tìm cách giải quyết để đem lại cái tình đạo,  cũng như đúng với Hiến chương, Nội quy tăng sự của Giáo hội Phật giáo Việt Nam và pháp luật hiện hành của Nhà nước Việt Nam”.

Đã không cùng nhau chia sẻ để tăng thêm sự hiểu biết nhằm hóa giải mâu thuẫn, các tăng thân Làng Mai tại Tu viện Bát Nhã còn không tuân thủ theo Hiến chương và yêu cầu của Giáo hội Phật giáo Việt Nam, không tuân thủ các qui định của pháp luật về cư trú và đăng ký hoạt động tôn giáo. Sau vụ xô xát giữa các tăng thân Làng Mai với tăng hữu, Phật tử Tu viện Bát Nhã ngày 27/09/2009, Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã có những lời lẽ, nhận định không đúng với diễn tiến của sự việc. Thậm chí gần đây, trên một số phương tiện thông tin nước ngoài, Thiền sư Thích Nhất Hạnh còn quy kết rằng chính quyền thuê côn đồ đến đàn áp tăng thân Làng Mai; quy kết rằng ở Việt Nam không có tự do tôn giáo. Đó không phải là những lời nói của người có đức cao vọng trọng.

Trước sau như một, Nhà nước Việt Nam và chính quyền tỉnh Lâm Đồng luôn nhận định rằng vụ việc ở Tu viện Bát Nhã là mâu thuẫn nội bộ của tôn giáo và phải do tôn giáo giải quyết. Bên cạnh đó, Nhà nước đã cùng Giáo hội Phật giáo Việt Nam nỗ lực để giảm thiểu mâu thuẫn, giải tỏa vụ việc.

Ông Đặng Hồ Phát, đại diện Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài cho biết, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Thanh Sơn - Chủ nhiệm Ủy ban Người Việt Nam ở nước ngoài đã đề nghị gặp Thiền sư Thích Nhất Hạnh để cùng tìm hướng giải quyết vụ việc này, nhưng như lời ông Đặng Hồ Phát thì: “Phía Làng Mai trả lời rằng ông Thích Nhất Hạnh và tăng thân làng Mai có chương trình đi hoạt động tôn giáo ở Mỹ, vì vậy rất tiếc không gặp được ông Thứ trưởng”.

Trong pháp thoại “Hiểu và Thương”, Thiền sư Thích Nhất Hạnh luôn nhắc mọi người rằng, mọi mâu thuẫn đều có thể được hóa giải nếu như hai bên cùng nhau đối thoại. Đối thoại để hòa hợp, xóa bỏ nghi kỵ và định kiến. Thế nhưng qua vụ việc Bát Nhã, những lời nói của Thiền sư Thích Nhất Hạnh đã không đúng với tinh thần pháp thoại đã từng lay động lòng người của ông./.