"8% phụ nữ và trẻ em gái tại Việt Nam hút thuốc lá điện tử"

8% phụ nữ và trẻ em gái hút thuốc lá điện tử

Từ khoảng năm 2015, các sản phẩm thuốc lá mới bắt đầu du nhập vào Việt Nam và nhanh chóng thu hút giới trẻ. Trong những năm gần đây, các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới hay còn gọi là thuốc lá mới tiếp tục xuất hiện trên toàn thế giới với hai dòng sản phẩm chính là thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Tại Việt Nam, trong ba năm trở lại đây, số lượng người sử dụng thuốc lá điện tử đang gia tăng. Theo kết quả nghiên cứu về các hành vi nguy cơ đối với sức khỏe học sinh THCS và THPT tại Hà Nội do Viện Chiến lược và Chính sách y tế (Bộ Y tế) thực hiện năm 2020, tỷ lệ học sinh hiện đang sử dụng thuốc lá điện tử ở các lớp từ 8 - 12 là 8,35%, ở học sinh lớp 10 - 12 là 12,6%. Cũng theo kết quả khảo sát này, năm 2015, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở 34 tỉnh, thành phố chỉ khoảng 0,2%, nhưng đến năm 2020, đã tăng 18 lần lên khoảng 3,6%.

Riêng đối với phụ nữ và trẻ em gái, có tới 8% phụ nữ và trẻ em gái hút thuốc lá điện tử, tỷ lệ hút thuốc lá điếu ở nữ chỉ là 1,2%. Hút thuốc lá điện tử ở trẻ em gái độ tuổi vị thành niên, thanh niên, phụ nữ trong độ tuổi sinh sản sẽ gây ra các hệ lụy về sức khỏe sinh sản và chất lượng giống nòi.

Thông tin tại Hội thảo cung cấp thông tin về các vấn đề liên quan đến mua bán, sử dụng thuốc lá mới tại Việt Nam diễn ra sáng 27/4, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các sản phẩm thuốc lá đều độc hại với sức khoẻ và đến nay ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy thuốc lá điện tử gây nguy hại đối với sức khoẻ cộng đồng tương tự thuốc lá điếu thông thường. Nhưng do đặc tính của sản phẩm thuốc lá mới này khác biệt so với các đặc điểm của thuốc lá truyền thống nên không thể áp dụng Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) năm 2012 cho các sản phẩm này.

"Nhằm ngăn chặn việc mua bán, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, đặc biệt là thế hệ trẻ, nhóm người dễ bị tổn thương và là nguồn lực tương lai của đất nước, trong thời gian qua Bộ Y tế đã phối hợp với các cơ quan, tổ chức nghiên cứu, đánh giá về tình hình, thực trạng mua bán, kinh doanh thuốc lá mới, kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới để đưa ra các kiến nghị về chính sách đối với thuốc lá mới. Để tiếp tục hoàn thiện đề xuất chính sách trong thời gian tới, Bộ Y tế tổ chức Hội thảo chuyên đề cung cấp thông tin về các vấn đề liên quan đến mua bán sử dụng thuốc lá mới", Thứ trưởng Trần Văn Thuấn nói.

Dẫn chứng thêm các nghiên cứu nước ngoài và các trường hợp người bệnh phải nhập viện, bị ngộ độc do sử dụng thuốc lá điện tử, BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai cho biết, sản phẩm này gây hại đến hô hấp, tim mạch, thần kinh, miễn dịch. Tại Trung tâm Chống độc đã thu nhận mẫu thuốc lá điện tử của bệnh nhân, trong đó, phát hiện ma túy, cần sa tổng hợp trong thuốc lá điện tử.

"Thuốc lá điện tử là môi trường cho các loại ma túy mới tồn tại. Hàng trăm loại ma túy tổng hợp mới là hàng trăm nguy cơ mắc bệnh và nguy cơ ngộ độc khác nhau. Nhiều nước trên thế giới đã cấm thuốc lá điện tử. Trong đó, Trung Quốc - nước phát minh và sản xuất thuốc lá điện tử nhiều nhất triển thế giới, đã cấm các loại thuốc lá có hương thơm (gần như toàn bộ các sản phẩm thuốc lá điện tử) từ tháng 10/2022", BS Nguyên nói.

BS Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai, nhấn mạnh đề xuất "khẩn cấp cấm lưu hành thuốc lá điện tử ở Việt Nam".

Ma túy núp bóng trong thuốc lá điện tử

Tại Việt Nam, các hoạt động nhập lậu, mua bán, kinh doanh các sản phẩm này đang diễn ra dưới nhiều hình thức đa dạng. Sản phẩm được đưa vào Việt Nam chủ yếu qua đường nhập lậu, xách tay…và được đưa được tới tay người tiêu dùng qua các kênh không chính thức và được quảng bá, bán hàng tràn lan trên các trang mạng xã hội. Người tiêu dùng có thể dễ dàng mua các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới trên Internet mà không rõ nguồn gốc xuất xứ cụ thể. Các sản phẩm này thu hút giới trẻ thông qua hương vị hấp dẫn, thiết kế sản phẩm bắt mắt, thời trang, mang đậm phong cách công nghệ, được quảng bá trên mạng xã hội của giới trẻ bằng những người nổi tiếng và giữ khách hàng bằng các sản phẩm có hàm lượng nicotine cao.

Một số khảo sát trong cộng đồng sử dụng thuốc lá điện tử cho thấy rõ ràng về mối liên quan giữa sử dụng thuốc lá điện tử với các tệ nạn xã hội khác như ma túy, hút shisha và các chất gây nghiện  khác. Trên thực tế, một số trường hợp nhập viện cấp cứu do sử dụng thuốc lá điện tử có pha trộn  ma  túy đã được ghi nhận ở Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai, trong thời gian gần đây.

Thượng tá Nguyễn Minh Cương, Phó Trưởng phòng 5, Cục Cảnh sát tội phạm về ma túy (Bộ Công an) cho biết, năm 2022, trên toàn quốc đã phát hiện, bắt giữ, xử lý 32 vụ, 58 đối tượng thực hiện tẩm ướp ma túy vào thảo mộc và thuốc lá điện tử...: "Thuốc lá điện tử đã và đang bị các đối tượng về tội phạm ma túy sử dụng để che dấu hành vi mua bán, sử dụng trái phép các chất ma túy gây mất trật tự an toàn xã hội và bức xúc trong dư luận quần chúng nhân dân".

Theo Thượng tá Nguyễn Minh Cương, để góp phấn hạn chế bệnh tật, hệ luỵ phức tạp liên quan đến các sản phẩm thuốc lá mới, Cục Cảnh sát tội phạm về ma túy (Bộ Công an) đề xuất Bộ Y tế phối hợp với Bộ Công thương nghiên cứu, đề xuất phương án cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng. Đồng thời, các Bộ ngành liên quan và UBND các tỉnh thành, tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi mua bán, vận chuyển, lưu hành... thuốc lá điện tử. Đặc biệt, Bộ Giáo dục và Đào tạo thực hiện nghiêm quy định học sinh sử dụng thuốc lá, trong đó có thuốc lá điện tử.

"Trong trường hợp cho phép nhập khẩu, lưu hành tại Việt Nam, Bộ Y té tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật, chiến lược, chính sách, kế hoạch về phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thuốc lá điện tử", Thượng tá Nguyễn Minh Cương nêu đề xuất.

Thực tế, có bất cập trong quy định quản lý Nhà nước chưa rõ ràng đối với các sản phẩm thuốc lá điện tử thế hệ mới. Trước tình hình tội phạm ma túy “núp bóng” thực phẩm, đồ uống, thảo mộc, thuốc lá điện tử... diễn biến phức tạp và có chiều hưởng gia tăng, Bộ Công an đã chỉ đạo Công an các đơn vị, địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, chủ động nắm tình hình, phát hiện, đấu tranh với loại tội phạm này. 

Công an các địa phương cũng tham mưu cho UBND tỉnh, thành phố và tổ chức thực hiện nhiều kế hoạch phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường tuyên truyền, phổ biến sâu rộng bằng nhiều hình thức, đặc biệt là qua các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội về chính sách pháp luật của Nhà nước, tác hại của ma túy và các phương thức, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng phạm tội về ma túy, cách nhận biết ma túy, các loại mặt hàng dễ bị tội phạm về ma túy lợi dụng “núp bóng” dưới các loại thực phẩm, đồ uống, thảo mộc, thuốc lá điện tử; kịp thời phát hiện, bắt giữ, điều tra, xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm và phạm tội về ma túy./.