Bộ trưởng Lê Minh Hoan: “Không phải chờ có bão, lũ mới hành động"

"Có nơi đôi lúc vẫn đánh đổi môi trường lấy kinh tế"

Mới đây, phát biểu tại Hội nghị phòng chống thiên tai (PCTT) khu vực miền núi phía Bắc năm 2021, ông Lê Minh Hoan, Phó trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTT, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT cho biết, thiên tai hiện đang xảy ra liên tục trải dài khắp đất nước.

"Thời gian qua, loài người hứng chịu những trận thiên tai khốc liệt, nhưng đó cũng chỉ là sự cảnh báo của "mẹ thiên nhiên", nếu tương lai con người vẫn tiếp tục tác động xấu đến thiên thiên, thì "mẹ thiên nhiên" sẽ còn nổi giận hơn nữa", ông Hoan cho hay.

Theo ông Hoan, cụm từ "phòng chống" được nói nhiều trong các lĩnh vực, như phòng chống ma túy, phòng chống tác hại của thuốc lá, phòng chống thiên tai... Khi có thiên tai, chúng ta thường xúm nhau lại để chống đỡ, sau đó là khắc phục, nhưng khi thiên tai qua đi thì chúng ta đôi lúc lại "lãng quên". "Phòng" là phải tìm ra được giải pháp căn cơ, lâu dài hơn, để con cháu chúng ta trong tương lai được sống trong môi trường an toàn hơn trước thiên tai. Theo đó, trước mắt chúng ta tiếp tục đầu tư xây dựng hạ tầng, những điểm xung yếu cần tiếp tục khắc phục. Trong PCTT cần có chiến lược dài hạn dựa trên nền tảng công nghệ, như công nghệ dự báo, công nghệ cảnh báo sạt trượt từ sớm,...

Tuy nhiên, ông Hoan thừa nhận, công nghệ dự báo sớm là khá khó khăn, các nước có trình độ khoa học kỹ thuật tiên tiến hàng năm vẫn có thiệt hại lớn về thiên tai. Nhưng theo ông, nếu có chiến lược, giải pháp căn cơ lâu dài thì chúng ta sẽ giảm thiểu được thiệt hại do thiên tai.

Bên cạnh đó, ông Hoan cũng cho biết, thông điệp xuyên suốt của lãnh đạo Đảng, Nhà nước là "không đánh đổi môi trường lấy kinh tế". Tuy nhiên, do nhu cầu tăng trưởng kinh tế, ở mỗi địa phương có những lúc đâu đó vẫn còn tình trạng "đánh đổi một chút" môi trường lấy tăng trưởng kinh tế. 

"Tôi nói vấn đề này không có ý phê bình địa phương nào, mà muốn nói lên chủ trương của lãnh đạo Đảng, Nhà nước là không đánh đổi môi trường lấy kinh tế. Các địa phương cần tính toán giữa lợi ích trước mắt và lâu dài. Vì phát triển bền vững phải dựa trên 3 trụ cột, đó là: Tăng trưởng kinh tế, giải quyết được các vấn đề xã hội và giữ được môi trường", ông Hoan chia sẻ.

Văn phòng phòng chống thiên tai không phải chờ có bão mới hành động

Ông Lê Minh Hoan, Phó trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTT, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và PTNT chia sẻ: “Tổng cục PCTT đưa ra 8 tồn tải hạn chế trong công tác PCTT, đề nghị Tổng cục PCTT, sau hạn chế phải cần đưa ra giải pháp khắc phục hạn chế đó để thực hiện ngay”.

Theo ông Hoan, tính chủ động trong chuẩn bị, ứng phó với thiên tai của chúng ta chưa cao, cần làm sao phải mang tính căn cơ, dài hạn. Không chỉ dồn vào ứng phó cục bộ khi thiên tai xảy ra rồi mà phải làm sao công tác phòng được xây dựng trước, bài bản, lâu dài. Người Việt Nam chúng ta có một thói quen khi sự việc rộn ràng lên thì mới tập trung bàn bạc tìm giải pháp. Nhưng khi bão, lũ qua đi lại yên ắng, quên hẳn. Hiện nay chúng ta chống có thể hay nhưng khâu phòng thiên tai thì kém nhất trong các khâu.

“Luật chúng ta quy định trách nhiệm rất nhiều từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn xuống các địa phương, nhưng tôi mong các đồng chí hiểu được chữ bổn phận còn cao hơn trách nhiệm. Có thể người ta giám sát, kỷ luật ai đó về chữ trách nhiệm nhưng một khi đã là bổn phận thì sẽ có trắc ẩn với đồng bào của chúng ta, từ đó nỗ lực làm việc với tinh thần cao hơn là trách nhiệm”, ông Hoan nêu quan điểm.

Ông Hoan đề nghị, Tổng cục PCTT nâng cao năng lực cộng đồng cùng tham gia phòng chống thiên tai với chúng ta vì sức chúng ta có hạn, nguồn lực cũng rất ít. Nếu mỗi người dân cùng tham gia thì chúng ta sẽ xử lý nhanh và hiệu quả. Đừng để mất bò mới lo làm chuồng mà hãy làm hết bổn phận và trách nhiệm của mình. Câu chuyện phòng chống và giảm nhẹ thiên tai phải lan tỏa ra cộng đồng xã hội từ đó sẽ kêu gọi được các nguồn lực tham gia.

“Văn phòng phòng chống thiên tai không phải chờ có bão, lũ,… thiên tai mới hành động mà trước đó phải đi khảo sát với cộng đồng để nắm thông tin như khu vực nào xung yếu, chỗ nào rủi ro để lên kế hoạch thực hiện những công việc trước mắt. Về lâu dài, cần lên chiến lược như đối với những khu rừng bị khai thác, văn phòng phòng chống thiên tai phối hợp, nghiên cứu tái tạo như thế nào để phục hồi. Thay đổi khu vực sinh sống của người dân ở những vùng có nguy cơ về nơi an toàn hơn như thế nào trong khi phong tục tập quán sinh sống của người dân vẫn đang ăn sâu vào tiềm thức”, ông Hoan nhấn mạnh.

Ông Hoan để nghị them, các đơn vị làm công tác phòng chống thiên tai và các cơ quan có liên quan cần nghiên cứu, đề ra chiến lược phòng chống thiên tai một cách căn cơ, biết cách huy động nguồn lực để thực hiện mục tiêu phát triển bền vững trong tương lai./.