Cao tốc Bắc-Nam qua Quảng Bình, Quảng Trị, người dân ồ ạt xây dựng, trồng cây chờ đền bù
Tình trạng này xảy ra phổ biến ở các huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị; Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. Dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn qua Vạn Ninh - Cam Lộ có điểm cuối nối với dự án Cam Lộ - La Sơn và đi qua 2 tỉnh Quảng Bình - Quảng Trị.
Trên đường Hồ Chí Minh, đoạn qua các xã Sơn Thủy, Phú Thủy, Kim Thủy, Trường Thủy, thị trấn Nông trường Lệ Ninh, huyện Lệ Thủy, dễ nhìn thấy hàng chục căn nhà lớn, nhỏ mới xây không tô trét mọc lên như nấm. Đây là những căn nhà tạm bợ xây gạch không nung, lợp tôn thấp lè tè. Có căn rộng hàng trăm mét vuông như trang trại chăn nuôi heo, có căn thì xây sát với căn nhà có người đang ở, có căn thì dài hàng chục mét như một phân xưởng may ở nông thôn.
Hầu hết những căn nhà mới này được xây trên đất thổ cư, đất vườn của người dân trong vùng dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn Vạn Ninh - Cam Lộ dự kiến sẽ chạy qua. Một phụ nữ giấu tên ở thôn Tam Hương, xã Phú Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình cho biết, khi người dân ồ ạt xây dựng nhà thì chính quyền địa phương đã xuống yêu cầu dừng thi công.
"Nhà nhỏ thì phải làm mà ở chứ, con cái họ đông thi phải làm chứ. Nhà nước đền bù thì dân nhờ, nhà nước không đền bù thì dân chịu chứ biết làm sao, chuyện nớ là bình thường. Xã sợ dân làm rồi thiệt hại nên vẫn về nói, nhỡ đường dự án không đi qua thì dân mất tiền, mất của nên xã vẫn về nhắc nhủ chứ", người phụ nữ giấu tên cho biết.
Cạnh nhà người phụ nữ này là 5 dãy nhà đang xây và vừa xây dựng xong, căn nào cũng dài và rộng như kiểu trang trại. Có điểm giống nhau là những căn nhà này không có cửa sổ, không tô trét, vôi vữa và chỉ lợp tôn tạm bợ. Nhiều người cho biết, đây là đất vườn nên họ có quyền xây dựng mà không cần xin phép.
Một người đàn ông ở thôn Tam Hương, xã Phú Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình cho biết, ông đặt móng, khởi công làm nhà từ cuối tháng Giêng, nhà rộng 90 mét vuông, kề với ngôi nhà cũ. "Đất sổ đỏ này thì không cần xin phép ai. Ở nông thôn là chưa có chuyện xin phép làm nhà. Có nhu cầu thì xây, có tiền thì xây, chỉ thành phố mới phải có giấy phép xây nhà đàng hoàng. Đất tui thì tui xây. Nhà không có cửa sổ là vì không có tiền, nông thôn còn nghèo cực".
Tình trạng xây dựng công trình chưa có phép không chỉ mọc lên ở xã Phú Thủy mà cũng diễn ra ồ ạt tại các xã Sơn Thủy, Kim Thủy, Trường Thủy, thị trấn Nông trường Lệ Ninh, huyện Lệ Thủy. Tại thị trấn Nông trường Lệ Ninh, tình trạng xây dựng trái phép diễn ra trên đất vườn. UBND thị trấn đã đình chỉ xây dựng đối với 20 trường hợp xây dựng nhà cửa, cơi nới trái phép. Ông Phạm Minh Điền, Chủ tịch UBND thị trấn Nông trường Lệ Ninh, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình cho biết, địa phương đã yêu cầu người dân dừng việc xây dựng trái phép.
"Trước khi mình bàn giao giải phóng mặt bằng thì có hộ xây dựng nhiều, có hộ xây dựng ít. Khi mình bàn giao mặt bằng và có quyết định thu hồi đất thì khi đó mình mới có cơ sở nghiêm cấm các hoạt động xây dựng. Còn hiện nay thị trấn đang áp dụng các quy định của pháp luật về xây dựng. Đó là muốn xây dựng nhà ở thì phải có giấy phép nằm trong diện tích đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đât. Còn nếu muốn làm công trình liền kề thì phải trong hạn mức đất ở không quá 200 mét vuông. Nếu nằm ngoài các phạm vi đó chúng tôi sẽ lập biên bản để có căn cứ sau này bồi thường giải phóng mặt bằng", ông Điền nói.
Tại huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình, Dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn Vạn Ninh - Cam Lộ đi qua 5 xã, thị trấn thuộc với chiều dài 32km. Cả huyện dự kiến có 150 hộ bị ảnh hưởng nhà cửa phải di dời, giải tỏa. Đến ngày 16/3, chủ đầu tư bàn giao cột mốc giải phóng mặt bằng đi qua 3 xã cho Hội đồng giải phóng mặt bằng huyện Lệ Thủy.
Khi các đơn vị thiết kế khảo sát thực địa, thống nhất hướng tuyến với địa phương thì người dân đã biết được hướng tuyến đi qua nên ồ ạt xây dựng công trình đón đầu chờ đền bù. Nhiều trường hợp chỉ trong một vài đêm, người dân đã xây dựng xong công trình.
Ông Nguyễn Xuân Tường, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường, Phó Chủ tịch Hội đồng giải phóng mặt bằng huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình cho biết: "Nhiều hộ dân cố tình tạo lập tài sản trên đất nông nghiệp, đất vườn. Một số trường hợp xây dựng trái quy định. Sau khi nắm được tình hình, huyện đã chỉ đạo các xã đồng thời tổ phản ứng nhanh của huyện kiểm tra lập biên bản các trường hợp này để làm cơ sở sau này thực hiện giải phóng mặt bằng đúng quy định. Một số trường hợp vi phạm sẽ không được bồi thường".
Tiếp giáp với huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình, các xã, thị trấn thuộc huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị cũng nóng lên tình trạng xây dựng công trình trái phép, chờ hưởng chính sách đền bù. Việc xây dựng công trình trái phép tại thị trấn Bến Quan, các xã Vĩnh Hà, Vĩnh Khê, huyện Vĩnh Linh diễn ra từ cuối tháng 2 vừa qua, ngay sau khi địa phương thống nhất với đơn vị tư vấn thiết kết hướng tuyến dự kiến sẽ đi qua.
Ông Dương Đình Quang, Chủ tịch UBND thị trấn Bến Quan, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị cho biết, do thời gian triển khai dự án quá gấp nên gây khó khăn cho địa phương trong công tác quản lý.
“Quá trình phóng tuyến đi qua trên địa bàn tiến độ làm rất là nhanh. Người dân phát hiện là đổ xô trồng cây, xây dựng các công trình, hàng quán rất khó khăn trong quản lý. Chúng tôi rất lo sau này khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng, đặc biệt là hỗ trợ đền bù rất phức tạp. Người thì làm, người thì không làm nên dễ nảy sinh nhiều vấn đề đằng sau đó, người dân dễ khiếu nại, khiếu kiện, rất là khó khăn”, ông Quang cho hay.
Ông Lê Đức Tiến, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị cho biết, để chấn chỉnh tình trạng xây dựng trái phép trong vùng dự án, UBND tỉnh Quảng Trị đã có văn bản yêu cầu các huyện Vĩnh Linh, Gio Linh, Cam Lộ chỉ đạo phòng chức năng, UBND các xã trên địa bàn có dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn Vạn Ninh - Cam Lộ đi qua tăng cường kiểm tra công tác xây dựng trong khu vực thực hiện dự án; tuyên truyền vận động người dân chấp hành nghiêm quy định pháp luật về trật tự xây dựng cũng như xử lý nghiêm trường hợp vi phạm.
“Tuyến Cao tốc Bắc-Nam giai đoạn này Bộ GTVT đang quản lý. Hiện nay, Bộ GTVT mới bàn giao hồ sơ và đang tiến hành bàn giao hiện trường cho các huyện. Tuy nhiên, thời gian vừa rồi, có một số hộ gia đình xây dựng nhà dọc tuyến, tỉnh đã có văn bản chỉ đạo các huyện, yêu cầu kiểm tra rà soát, thông báo kịp thời cho người dân đừng có tình trạng như thế. Vì bây giờ mới cắm mốc chưa bàn giao thì tỉnh cũng mới chỉ dừng lại góc độ là cảnh báo thôi", ông Tiến khẳng định./.
Một số hình ảnh phóng viên VOV ghi nhận tại hiện trường:
