Thí sinh thi chuyên Văn vào THPT chuyên Sư phạm gặp khó vì đề hỏi đúng phần giảm tải

Chiều nay (17/6), các thí sinh tham dự kỳ thi tuyển sinh lớp 10 THPT chuyên Sư phạm Hà Nội (ĐH Sư phạm Hà Nội) làm bài thi môn chuyên Ngữ văn.

Trước ảnh hưởng của dịch Covid-19, thời gian thi môn chuyên năm nay rút ngắn lại còn 120 phút thay vì 150 phút như những năm trước.

Chia sẻ sau khi hoàn thành bài thi, thí sinh Gia Linh cho biết: “Câu nghị luận xã hội khá mở và mang tính thời sự, gợi cho học sinh nhiều suy nghĩ khác nhau, nhưng đến phần nghị luận văn học, em lại gặp chút khó khăn khi tác phẩm Ông Đồ nằm trong chương trình giảm tải, em đã bỏ qua phần này khi ôn tập do đó bài làm chưa được tốt như ý muốn”.

Gia Linh cũng cho rằng, đề vẫn giữ nguyên cấu trúc quen thuộc gồm 2 câu, một câu nghị luận xã hội và 1 câu nghị luận văn học, nhưng thời gian thi lại rút ngắn xuống còn 120 phút thay vì 150 phút như những năm trước khiến thí sinh khó khăn hơn trong quá trình làm bài.

“Với thi chuyên, em nghĩ rằng cần viết sâu hơn, do đó để viết 2 bài văn trong vòng 120 phút là quá vội vàng và nhiều ý sẽ không thể diễn đạt đúng như mong muốn”, Gia Linh cho biết.

Thí sinh Ngọc Minh cho rằng, đề thi vừa sức với thí sinh thi chuyên, phần nghị luận xã hội khá mở. Giống như Gia Linh, Ngọc Minh cũng gặp khó khi đề hỏi về một tác phẩm nằm trong chương trình giảm tải: “Thông thường đề thi chuyên vẫn có thể hỏi cả phần giảm tải, nhưng phần này thông thường em sẽ không ôn kỹ bằng những phần khác nên gặp chút khó khăn khi làm bài. Bên cạnh đó thời gian bị rút ngắn lại cũng khiến bài viết không được sâu như em mong muốn. Ở phần nghị luận văn học, đề đưa ra 2 tác phẩm cụ thể để phân tích, nhưng với những thí sinh thi chuyên, nếu được em thích một câu hỏi mở hơn để được tự chọn ngữ liệu phân tích và thỏa sức sáng tạo hơn nữa”.

Nhận định về đề thi chuyên Văn của THPT chuyên Sư phạm Hà Nội, cô Đỗ Khánh Phượng, giáo viên Hệ thống Giáo dục HOCMAI nhận định, đề thi có cấu trúc và hình thức quen thuộc, hoàn chỉnh với hai phần nghị luận xã hội và nghị luận văn học.

Câu 1, đề yêu cầu viết bài văn nghị luận về lời cảnh báo một trong những nét nổi bật của xã hội hiện đại, đó là sự cập nhật, phát triển như vũ bão của khoa học công nghệ nói chung và của mạng xã hội, internet nói riêng. Con người bị cuốn vào vòng xoáy đó, họ chạy theo tốc độ, quá chú trọng đến hình thức bề ngoài mà bớt đầu tư vào các khía cạnh nhận thức.

Bởi vậy, mặt trái của xã hội hiện đại là chúng ta đang hững hờ với đời sống tinh thần, tình cảm của những người xung quanh ta. Không những vậy, không đầu tư vào việc khám phá tâm trí con người thì nhận thức, suy nghĩ, khả năng phán quyết, ngôn ngữ, trí nhớ… của con người có thể bị ảnh hưởng. Từ lời cảnh báo, cần phải đề phòng, lường trước mặt trái của việc đắm chìm trong việc sản xuất, sử dụng máy tính, công nghệ mà trở thành vô cảm, lạnh lùng, hãm hại mình và mọi người trong xã hội. Khái niệm “hạ cấp” được đưa ra như một lời khẳng định, xã hội hiện đại nhưng nếu không cẩn thận con người sẽ kéo lùi bản thân về quá khứ, sẽ tàn phá thế giới.

“Đây là vấn đề khó, sẽ thực sự khơi gợi được cảm hứng của học sinh khi viết, giúp các em tự tin bày tỏ cái tôi cá nhân. Tuy nhiên để có thể làm tốt bài này, học sinh sẽ phải nêu ra được ý kiến trái chiều, phải biết lập luận để thể hiện rõ quan điểm mọi sự tồn tại trong xã hội đều có mặt lợi và mặt hại, vấn đề nằm ở khả năng tự điều chỉnh của mỗi cá nhân mà thôi”, cô Phượng nhận định.

Với câu 2, cô Phượng cho biết, đề yêu cầu viết bài văn nghị luận văn học với một vấn đề gây hứng thú trong văn chương: sự mở đầu và kết thúc của tác phẩm. Nếu văn học dân gian, trung đại thường có sự mở đầu và kết thúc khá đơn giản bởi vấn đề được nêu lên thường theo tiến trình thời gian, thì trong văn học hiện đại, sự mở đầu và kết thúc lại mang dụng ý nghệ thuật sâu sắc.

Với “Ông đồ”, mở đầu hình ảnh ông đồ xuất hiện trong cảnh vui tươi, kết thúc trở thành nỗi ai hoài, nuối tiếc vì không giữ được gìn giữ phần "hồn vía" của nghệ thuật thư pháp. Xét về yếu tố khách quan mở đầu và kết thúc này phản ánh một quy luật lịch sử, cái cũ mất đi, cái mới hình thành. Song qua đó ta thấy rõ tâm sự về việc bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống và lòng yêu nước thầm kín của nhà thơ.

Với “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”: mở đầu là hình ảnh chiếc xe không kính, kết thúc vẫn là hình ảnh ấy nhưng bị tàn phá nặng nề. Chiếc xe còn đó, trái tim cầm lái vẫn còn đó như là minh chứng hùng hồn cho vẻ đẹp, sức sống bất diệt của con người Việt Nam trong chiến tranh.  

Qua hai tác phẩm, ta thấy có những vẻ đẹp bị dần dần quên lãng (“Ông đồ”). Có những vẻ đẹp trường tồn, được nhân lên, mở rộng ra theo thời gian (“Bài thơ về tiểu đội xe không kính”). Chính mở đầu và kết thúc của hai tác phẩm cho thấy sự tinh tế và tài năng sáng tác văn chương của các tác giả.

Cô Đỗ Khánh Phượng nhận định, với đề thi này, học sinh đòi hỏi phải có kiến thức sâu, rộng. Về hiểu biết xã hội, học sinh phải luôn cập nhật các vấn đề của thời đại, nhưng không phải quá xa lạ, mà tồn tại ngay trong cuộc sống của các em. Về kiến thức văn học, học sinh cần phải có hiểu biết về lí luận, đặc biệt là cấu trúc của tác phẩm văn chương. Các em phải thuần thục các thao tác giải thích, chứng minh, bình luận, biết cách so sánh, phản đề mới có thể làm tốt đề này.

“Tuy nhiên, phần câu 1 nên có chú thích với các thuật ngữ mới, ở câu 2 đề có thể mở hơn không chỉ ở 2 tác phẩm để giúp học sinh phát huy hết khả năng của mình. Nhìn chung, đây là một đề thi khó, sức phân loại cao và thực sự sẽ chọn lựa được những học sinh xuất sắc học chuyên Văn”, cô Phượng nhận xét./.