Thủy điện Đắk My 4 làm trái lệnh Phó Thủ tướng?

• Làng gần 50 năm không có điện sinh hoạt
• Thủ tướng chỉ đạo quyết liệt bảo vệ rừng ở Tây Nguyên 

Hạn hán đang diễn ra gay gắt tại các tỉnh miền Trung, lưu lượng nước về các hồ thủy điện ít nên nước xả về hạ du nhỏ giọt. Thực tế này khiến dòng sông Vu Gia, đoạn chảy qua tỉnh Quảng Nam và thành phố Đà Nẵng thêm cạn kiệt.

Quốc lộ 14B từ cầu Hà Nha, huyện Đại Lộc, lên huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam uốn lượn theo dòng sông Vu Gia. Mùa khô, đi trên con đường này thấy nhiều chỗ lòng sông trơ đáy, đá lởm chởm, cây cối hai bên bờ cháy xám. Thị trấn Thạnh Mỹ, huyện Nam Giang với 20.000 dân chủ yếu dùng nước sông Vu Gia giờ phải lặn lội tìm nước ở những con suối.

Đoạn đường từ huyện Nam Giang lên Phước Sơn khoảng 60km, hàng ngàn hộ dân sống ven sông đều lo lắng trước sự khô kiệt của dòng sông. Đa số người dân sống hai bên bờ sông, ngoài việc làm nương rẫy, họ còn có nghề câu, thả chài buông lưới. Thế nhưng, mấy năm trở lại đây chuyện kiếm con tôm, con cá trên sông đã trở thành điều không tưởng.

Cửa xả đáy của thủy điện Đắk My 4 không mở theo cam kết là một trong những nguyên nhân khiến nước sông Vu Gia xuống mạnh (Ảnh: TTo)

Nguyên nhân dẫn đến dòng sông Vu Gia cạn kiệt do xây dựng công trình thủy điện Đắk My 4. Nằm trên địa bàn huyện Phước Sơn, nơi thượng nguồn công trình này đã nắn dòng chảy sông Đắk My, không trả nước về sông Vu Gia mà đổ nước về sông Thu Bồn. Mùa khô, thủy điện đang tích nước nên dòng sông thêm khô cạn.

Trước tình trạng này, UBND thành phố Đà Nẵng đã nhiều lần đề nghị lên Bộ Công thương, Chính phủ chỉ đạo chủ đầu tư thủy điện Đắk My 4 trả nước về sông Vu Gia. Các ngành chức năng tỉnh Quảng Nam cũng có nhiều cuộc làm việc với Ban Quản lý dự án thủy điện Đak My 4, yêu cầu nhà máy phải xả nước liên tục qua cống xả sâu về hạ du sông Vu Gia với lưu lượng 18– 25m³/s, nhằm bổ sung nguồn nước phục vụ sản xuất vụ hè thu.

Văn phòng Chính phủ cũng có Văn bản thông báo ý kiến Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải, yêu cầu Tổng Công ty Đầu tư phát triển đô thị và Khu Công nghiệp Việt Nam, chủ đầu tư nhà máy thủy điện Đăk My 4 thiết kế cổng điều tiết tuyến đập thủy điện Đắk My 4 có khả năng xả 25m³/s trở lại sông Đắk My.  

Thế nhưng, lấy lý do tình hình sản xuất điện và mực nước về hồ không đủ, từ ngày 10/6 đến nay, nhà máy Thủy điện Đắk My 4 chỉ xả với lưu lượng 6 – 10m³/s, chỉ bằng 1/3 yêu cầu của Phó Thủ tướng Chính phủ, gây nhiều khó khăn trong sinh hoạt và sản xuất của người dân vùng hạ du.

Ông Võ Tấn Dũng, Phó trưởng Ban quản lý  Dự án thủy điện  Đắk My 4 cho rằng, việc xả nước lại sông Vu Gia đảm bảo nước cho hạ du đã có thủy điện A Vương ở phía huyện Đông Giang lo liệu. Một bất hợp lý ở đây là hiện nay, các Bộ, ngành chức năng chưa xây dựng được quy trình vận hành liên hồ chứa trên hệ thống sông Vu Gia-Thu Bồn để giải quyết bài toán phối hợp xả nước mùa khô giữa các hồ trên lưu vực.

Sông Vu Gia khô kiệt, cuộc sống người dân vùng hạ du đối mặt với muôn vàn khó khăn. Thủ tướng Chính phủ cũng đã yêu cầu “Bộ Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn nghiên cứu khả năng xây dựng các hồ chứa nước trên lưu vực để bổ sung nguồn nước cho hạ du sông Vu Gia, nghiên cứu giải pháp công trình để ngăn nguy cơ cắt dòng sông Vu Gia về sông Thu Bồ tại Đại Lộc”.

Tuy nhiên, các giải pháp này cần phải có thời gian và kinh phí. Vì vậy, hiện nay, người dân sống vùng hạ du sông Vu Gia vẫn phải ngậm ngùi chờ đợi./.