Tìm giải pháp an cư cho hàng trăm hộ dân vùng sạt lở núi

Khu dân cư Tổ 2 Trường Sơn và Tổ 3 Trường Hải, phường Vĩnh Trường những nơi xảy ra sạt lở nghiêm trọng tại thành phố Nha Trang vào cuối năm 2018. Tại đây có khoảng 20 căn nhà bị đổ sập do mưa lũ. Những căn nhà này được xây dựng trên đất rừng, chênh vênh bên vách núi, diện tích nhỏ, đường đi chật hẹp, quanh co.

Mỗi lần mưa to, nước từ trên núi kéo theo đá lớn đổ xuống khu dân cư rất nguy hiểm. Sập đổ nhà, người dân phải đi thuê trọ một thời gian, rồi nhiều người đành quay lại nơi ở cũ chấp nhận nguy hiểm. Bà Nguyễn Thị Lượm, ở Tổ 2 Trường Sơn, phường Vĩnh Trường, thành phố Nha Trang cho biết gia đình bà đã quay lại nơi ở cũ hơn 1 năm nay.

“Giờ thuê nhà nữa thì tiền ăn, tiền uống… tiền đâu mà lo. Tôi bắt buộc phải về đây sửa tạm để ở ổn định hơn. Có điều mưa là phải chạy. Mưa nhỏ không nói chứ mưa lớn thì đường đi không được nữa, phải lo chạy trước, chứ lỡ trên đây xui xẻo sụp xuống lần nữa là chết”, bà Lượm nói.

Cách không xa phường Vĩnh Trường là khu vực sạt lở ở 2 thôn Thành Phát, Thành Đạt, thuộc xã Phước Đồng, thành phố Nha Trang. Nơi đây, dấu vết đất đá trên núi đổ sập xuống khu dân cư vẫn còn nguyên, một số lối đi đất đá phủ kín.

Gần 700 căn nhà nằm sát nhau trải dài từ thung lũng đến sườn núi, khi mưa lớn, khu vực này đối diện với nguy cơ lũ quét, sạt lở. Quay lại nơi ở cũ vào mùa mưa lũ sắp đến, nhiều người dân biết là nguy hiểm nhưng đành chấp nhận. Bà Nguyễn Thị Oanh, ở thôn Thành Phát, xã Phước Đồng cho biết phải bám trụ vì không còn chỗ ở nào khác.

Vừa qua, thành phố Nha Trang đã rà soát, thống kê tại 2 thôn Thành Phát, Thành Đạt, xã Phước Đồng có gần 700 hộ dân, với 2.600 nhân khẩu cần di dời. Còn tại Tổ 2 Trường Sơn và Tổ 3 Trường Hải, phường Vĩnh Trường có khoảng 120 hộ với hơn 400 nhân khẩu cần di dời. Tổng diện tích đất tại các khu vực này khoảng 17ha, đa phần là đất rừng, bị người dân lấn chiếm để xây dựng nhà ở trái phép. Đất đai sang nhượng bằng giấy viết tay, thậm chí nhiều hộ không có thông tin về nguồn gốc đất, nhà ở hầu hết xây dựng từ năm 2014 trở về trước.

Ông Bùi Cao Pháp, Phó Chủ tịch UBND xã Phước Đồng, thành phố Nha Trang cho biết, bà con ở khu vực Xóm Núi nằm trong phương án di dời vì xây dựng trái phép trên đất lâm nghiệp. Khi thực hiện phương án di dời, khu vực đất bà con di dời, chắc chắn tỉnh và thành phố sẽ đưa vào sử dụng theo mục đích khác như trồng rừng cảnh quan theo quy hoạch của tỉnh.

UBND thành phố Nha Trang đã đề xuất xây dựng nhà ở xã hội để các hộ dân thuê, khu vực có nguy cơ sạt lở sẽ thu hồi để trồng rừng. Cụ thể, sẽ hoàn thiện 3 khu chung cư tái định cư với quy mô 5 tầng, để bố trí tái định cư cho người dân. Kinh phí được lấy từ chương trình đầu tư công về bố trí, sắp xếp dân cư nhằm phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai giai đoạn 2021-2025. Đối với việc bồi thường, hỗ trợ và giải phóng mặt bằng, dự kiến tổng kinh phí cho cả 3 khu vực khoảng 120 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Tấn Tuân, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cho biết, khu tái định cư có quy mô 1.000 căn nhà, ngoài việc bảo đảm đủ tái định cư cho hơn 800 hộ, còn dự phòng tái định cư cho các trường hợp khác bị ảnh hưởng bởi thiên tai, sạt lở trên địa bàn thành phố Nha Trang.

“Nhà ở xã hội cho thuê hoặc bán nợ và có cam kết khi giao sổ đỏ là không được bán. Những khu người dân đang ở chiếm đóng, tỉnh sẽ làm dự án trồng rừng tái sinh, khôi phục lại môi trường ở đó. Đây cũng là điều kiện buộc mọi người đang ở khu vực lấn chiếm phải chuyển đi. Và chúng tôi cũng đã có kế hoạch, ngân sách để hình thành dự án riêng”, ông Tuân cho hay./.