Trí tuệ nhân tạo mang đến nhiều rủi ro cho không gian mạng

Phát biểu tại hội thảo và triển lãm quốc tế về An toàn không gian mạng (Vietnam Security Summit 2024) diễn ra sáng 30/5, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) Phạm Đức Long cho biết, việc đảm bảo an toàn thông tin, cần phải có sự phối hợp đồng bộ giữa các tổ chức, doanh nghiệp và các cơ quan Chính phủ. Sự hợp tác này không chỉ mở ra cơ hội chia sẻ thông tin và kinh nghiệm mà còn giúp chúng ta tăng cường khả năng phản ứng nhanh chóng và hiệu quả đối với các mối đe dọa.

Những con số biết nói về an toàn không gian mạng

Theo Thứ trưởng Phạm Đức Long, để an toàn trong thời kỳ bùng nổ của công nghệ trí tuệ nhân tạo và các công nghệ mới nổi, các cơ quan, tổ chức cần nhận thức rõ và triển khai rà soát, đánh giá tổng thể hiện trạng các hệ thống thông tin, tổ chức triển khai bảo đảm an toàn hệ thống thông tin theo cấp độ và triển khai đầy đủ phương án bảo đảm an toàn thông tin.

Trong năm 2023, thế giới ước tính thiệt hại tới 8.000 tỷ USD bởi các cuộc tấn công mạng (tương đương gần 21 tỷ USD mỗi ngày), con số đó dự kiến sẽ tăng lên 9.500 tỷ USD vào năm 2024. Cứ sau 11 giây lại có một tổ chức trên toàn cầu bị tấn công bằng Ransomware. Đồng thời, có hơn 353 triệu người đã bị ảnh hưởng do vi phạm dữ liệu với chi phí trung bình toàn cầu của một vụ vi phạm dữ liệu lên tới 4,45 triệu USD.

“Đây là những con số biết nói, đặc biệt trong thời kỳ bùng nổ của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI). Do đó, chúng ta cần nhanh chóng nghiên cứu, ứng dụng những ưu điểm của công nghệ AI mang lại để tìm ra những giải pháp ứng phó kịp thời và ngăn chặn những mặt tiêu cực của công nghệ này mang lại”, Thứ trưởng Phạm Đức Long nêu rõ.

“Các cuộc tấn công mạng liên tục phát triển với mức độ ngày càng tinh vi phức tạp, đặc biệt khi có sự hỗ trợ của AI, nguy cơ chúng ta phải đối mặt sẽ ngày càng tăng theo cấp số nhân. Vì vậy, mọi cơ quan, tổ chức cần liên tục cải thiện năng lực an toàn thông tin, chủ động triển khai các phương án đảm bảo an toàn thông tin và duy trì công tác này một cách liên tục”, Thứ trưởng Bộ TT&TT nhấn mạnh.

Còn theo Thượng tá Nguyễn Anh Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia về Dân cư - Bộ Công an, trí tuệ nhân tạo là công nghệ quan trọng, có thể mang lại đột phá cho phát triển kinh tế, tuy nhiên cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, tác động tiêu cực đến an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội.

“Đối với Bộ Công an nói chung và với vai trò trực tiếp quản trị vận hành hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nói riêng, trí tuệ nhân tạo có thể mang tới một số rủi ro như tấn công thông qua tệp tin độc hại khi phần mềm độc hại hỗ trợ bởi AI được cài vào các file tài liệu; trí tuệ nhân tạo có thể tạo ra nhiều ứng dụng có hình ảnh và tên giả mạo các app, trang web của Bộ Công an để người dân tải về, cài đặt và cung cấp thông tin như số CCCD, mật khẩu đăng nhập...”, Thượng tá Nguyễn Anh Tuấn nêu dẫn chứng.

Bên cạnh đó, đại diện Bộ Công an cho biết AI đang bị tin tặc sử dụng trong nhiều hình thức tấn công, như tạo phần mềm độc hại, mô phỏng hệ thống, tự động hóa các cuộc tấn công.

Cần quy định trách nhiệm nếu AI bị lợi dụng để phạm tội

Dù tiềm ẩn nhiều nguy cơ, các quy định cho AI vẫn chưa được hoàn thiện. Dẫn thống kê của Legalnodes, ông Tuấn cho biết đến nay có khoảng 33 quốc gia đã xây dựng dự thảo pháp lý về AI. Tuy nhiên, thế giới chưa có bộ quy chuẩn mang tính tổng thể, chưa có tiếng nói chung trên toàn cầu.

Trước thực trạng trên, đại diện Bộ đề xuất cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý về AI để đón đầu xu thế, đồng thời ban hành các văn bản quy định về đạo đức trong quá trình phát triển, sản xuất, ứng dụng, sử dụng AI, như bảo vệ quyền riêng tư, dữ liệu cá nhân, quyền con người, của các đơn vị trong và ngoài nước.

“Cần có văn bản quy định trách nhiệm của nhà cung cấp dịch vụ AI trong các hành vi lợi dụng AI để phạm tội”, Thượng tá Nguyễn Anh Tuấn đề xuất.

Ngoài ra, theo Phó Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia về dân cư, AI do con người tạo ra và có những biến thể "AI tốt", "AI xấu", nên "cần ứng dụng trí tuệ nhân tạo để chống lại chính những rủi ro vì trí tuệ nhân tạo".

Dịp này, Bộ TT&TT cũng khai trương Nền tảng quản lý và phát hiện, cảnh báo sớm rủi ro an toàn thông tin. Nền tảng này khi đi vào sử dụng sẽ đóng góp lớn cho công tác bảo đảm an toàn thông tin mạng quốc gia. Các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể tham gia sử dụng ngay, miễn phí phục vụ cho công tác bảo đảm an toàn thông tin mạng. Đây là nền tảng mới nằm trong bộ các nền tảng an toàn thông tin quốc gia với khả năng hỗ trợ quản lý phát hiện, ứng cứu sự cố và điều tra số.

Vietnam Security Summit là sự kiện thường niên về an toàn thông tin được tổ chức dưới sự bảo trợ của Bộ Thông tin và Truyền thông; Cục An toàn Thông tin và Tập đoàn IEC. Sự kiện thu hút hơn 1.000 đại biểu cấp cao phụ trách công nghệ thông tin, an toàn thông tin đến từ khối chính phủ, tài chính – ngân hàng, bảo hiểm, viễn thông, bán lẻ và thương mại điện tử, vận tải – logistics, năng lượng, sản xuất,...