Hỗ trợ người lao động tiền thuê nhà: Đơn giản hóa thủ tục, tránh trục lợi chính sách

Chiều nay (30/3), Bộ LĐ-TB-XH tổ chức họp báo thông tin quyết định số 08/2022/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định về việc thực hiện chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động.

Thông tin tại cuộc họp báo, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB-XH Lê Văn Thanh cho biết, từ năm 2020 đến nay Việt Nam đã trải qua các đợt dịch Covid-19 với quy mô, địa bàn và mức độ lây lan rộng, phức tạp và khó lường hơn. Đặc biệt, đợt dịch thứ 4 từ 27/4/2021 đến nay là đợt dịch gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các hoạt động kinh tế - xã hội của đất nước, tác động mạnh đến việc làm, thu nhập, đời sống của người dân, hoạt động sản xuất của doanh nghiệp, nhất là trong khu vực cách ly, phong tỏa, giãn cách xã hội.

Năm 2021, thị trường lao động bị tác động tiêu cực theo nhiều chiều hướng, nguồn cung lao động suy giảm do người lao động e sợ dịch bệnh nên đã tạm thời rút khỏi thị trường. Số lao động có việc làm giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm qua, tỷ lệ lao động thiếu việc làm, thất nghiệp làm tăng cao.

Do tác động của đại dịch Covid-19 đã có sự dịch chuyển lao động lớn từ thành thị về nông thôn, từ các trung tâm kinh tế lớn về các tỉnh gây ra nguy cơ thiếu hụt lao động cho khôi phục và phát triển sản xuất kinh doanh tại các khu vực kinh tế trọng điểm. Trước tình hình đó, Quốc hội, Chính phủ, đã thông qua các Nghị quyết ban hành chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có chính sách hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động đang ở thuê, ở trọ, có quan hệ lao động, làm việc trong khu công nghiệp, khu chế xuất, khu vực kinh tế trọng điểm.

Thông tin cụ thể về quyết định hỗ trợ nhà ở cho người lao động, Cục trưởng Cục Việc làm (Bộ LĐ-TB-XH) Vũ Trọng Bình cho biết, chính sách được xây dựng theo hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính, phát huy vai trò, trách nhiệm của người lao động, người sử dụng lao động trong việc thực hiện chính sách.

Chính sách được xây dựng nhằm chia sẻ, hỗ trợ cho người lao động còn khó khăn về nhà ở yên tâm làm việc, tham gia phục hồi sản xuất cùng với người sử dụng lao động. Hỗ trợ doanh nghiệp "giữ chân" được người lao động để có nhân lực cho phục hồi, phát triển sản xuất kinh doanh. Hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh “thu hút” được lao động vào làm việc, hạn chế việc phải ngừng hoạt động sản xuất kinh doanh do thiếu lao động, đặc biệt là hút trở lại những lao động do tác động của đại dịch Covid-19 đã phải di chuyển từ các trung tâm kinh tế xã hội về quê.

Cụ thể, chính sách áp dụng với các nhóm lao động đang làm việc và lao động quay trở lại thị trường lao động.

Theo đó, với những người lao động đang làm việc, người lao động đang ở thuê, ở trọ, có quan hệ lao động, đang làm việc trong doanh nghiệp tại khu công nghiệp, khu chế xuất hoặc khu vực kinh tế trọng điểm.

Điều kiện để nhận hỗ trợ là người lao động đang ở thuê, ở trọ trong khoảng thời gian từ ngày 1/2/2022 đến ngày 30/6/2022.

Có hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 1 tháng trở lên được giao kết và bắt đầu thực hiện trước ngày 1/4/2022.

Đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc (có tên trong danh sách tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc của cơ quan bảo hiểm xã hội) tại tháng liền kề trước thời điểm doanh nghiệp lập danh sách lao động đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà. Trường hợp người lao động không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định thì phải có tên trong danh sách trả lương của doanh nghiệp của tháng liền kề trước thời điểm doanh nghiệp lập danh sách lao động đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà.

Mức hỗ trợ là  500.000 đồng/tháng, tối đa 3 tháng.

Hồ sơ đề nghị: Danh sách người lao động đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà có xác nhận của cơ quan bảo hiểm xã hội theo mẫu. Trường hợp trong danh sách có người lao động không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc thì hồ sơ đề nghị cần có thêm bản sao danh sách trả lương của tháng liền kề trước thời điểm doanh nghiệp lập danh sách lao động đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà.

Với người lao động quay trở lại thị trường lao động, chính sách áp dụng với người lao động đang làm việc trong doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh tại khu công nghiệp, khu chế xuất hoặc khu vực kinh tế trọng điểm

Điều kiện hỗ trợ gồm ở thuê, ở trọ trong khoảng thời gian từ ngày 1/4/2022 đến ngày 30/6/2022. Có hợp đồng lao động không xác định thời hạn hoặc hợp đồng lao động xác định thời hạn từ 1 tháng trở lên được giao kết và thực hiện trong khoảng thời gian từ ngày 1/4/2022 đến ngày 30/6/2022, trừ hợp đồng lao động giao kết tiếp nối của hợp đồng lao động đã giao kết và thực hiện trước đó.

Đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc (có tên trong danh sách tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc của cơ quan bảo hiểm xã hội) tại tháng liền kề trước thời điểm người sử dụng lao động lập danh sách lao động đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà.

Trường hợp người lao động không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc theo quy định, người lao động mới tuyển dụng và có giao kết hợp đồng lao động nhưng chưa có tên trong danh sách tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc của cơ quan bảo hiểm xã hội thì phải có tên trong danh sách trả lương của người sử dụng lao động của tháng liền kề trước thời điểm người sử dụng lao động lập danh sách lao động đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà.

Mức hỗ trợ: 1.000.000 đồng/tháng, tối đa 3 tháng. Phương thức chi trả hàng tháng.

Hồ sơ đề nghị gồm: Danh sách người lao động đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà có xác nhận của cơ quan bảo hiểm xã hội theo mẫu. Trường hợp trong danh sách có người lao động không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc thì hồ sơ đề nghị cần có thêm bản sao danh sách trả lương của tháng liền kề trước thời điểm doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh lập danh sách lao động đề nghị hỗ trợ tiền thuê nhà.

Thông tin thêm về chính sách, ông Vũ Trọng Bình cho biết, lao động đang trong thời gian học việc, có hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên cũng sẽ được nhận hỗ trợ từ chính sách này.

Dự kiến sẽ có khoảng 3,4 triệu lao động được hỗ trợ theo Quyết định số 08/2022/QQD-TTg với tổng số kinh phí hỗ trợ là 6.600 tỷ đồng.

"Quá trình xây dựng chính sách điều chúng tôi trăn trở nhất là làm sao thực hiện gói hỗ trợ sao cho thủ tục nhanh gọn nhất, nhưng cần chính xác, tránh trục lợi. Người lao động hưởng chính sách phải tự làm đơn, tự chịu trách nhiệm với thông tin kê khai, doanh nghiệp, BHXH Việt Nam cũng sẽ phải có xác nhận. Bên cạnh đó, Bộ Công an cũng sẽ phối hợp để rà soát thông qua cơ sở dữ liệu dân cư đảm bảo tránh trùng lặp một người hưởng chính sách nhiều lần. Với chính sách này, thay vì hỗ trợ trọn gói 1 lần sau 3 tháng, người lao động sẽ được hỗ trợ hàng tháng, tránh việc người lao động chuyển việc từ doanh nghiệp này sang doanh nghiệp khác, được hưởng hỗ trợ nhiều lần. Bộ cố gắng thực hiện thủ tục đơn giản và chính xác nhất", ông Vũ Trọng Bình cho biết.

Là cơ quan có trách nhiệm hướng dẫn việc xác nhận tình trạng tham gia bảo hiểm xã hội của người lao động, đại diện BHXH Việt Nam cho biết sẽ hướng dẫn xác nhận tình trạng tham gia BHXH cho người lao động. Thời hạn thực hiện không quá 2 ngày làm việc. Để đảm bảo việc xác nhận diễn ra thuận lợi, BHXH Việt Nam đề nghị các doanh nghiệp khi gửi danh sách người lao động nhận hỗ trợ phải rà soát đảm bảo đúng đối tượng theo quy định.

Việc xác nhận sẽ được thực hiện nhanh chóng, hướng tới các giao dịch điện tử, hạn chế tối đa việc sử dụng các hồ sơ giấy./.