Căn cứ nào để đánh giá tham nhũng có chiều hướng thuyên giảm?

Cán bộ công chức nhũng nhiễu thì trách nhiệm thuộc về ai?

Chất vấn Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái trong phiên làm việc sáng 9/11, đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà (đoàn Hà Nội) nêu, theo báo cáo thẩm tra của Uỷ ban Tư pháp trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội vẫn còn tình trạng cán bộ, công chức, viên chức gây nhũng nhiễu phiền hà trong giải quyết công việc cho người dân và doanh nghiệp.

“Đề nghị Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết tình trạng này xảy ra nhiều nhất trong lĩnh vực nào, ai phải chịu trách nhiệm về việc xảy ra tình trạng này? Tổng Thanh tra Chính phủ có trách nhiệm gì và có biện pháp gì để ngăn chặn tình trạng nêu trên?”, ông Hà nêu câu hỏi.

Đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà cũng cho biết, cử tri rất vui mừng khi nghe Chính phủ báo cáo tình hình tham nhũng ở nước ta thời gian qua đang từng bước được kiềm chế và có chiều hướng thuyên giảm. Song ông băn khoăn và đề nghị “Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết căn cứ vào đâu để có được kết luận như đã nêu trên?”

Trả lời, Tổng Thanh tra Chính phủ Lê Minh Khái nhấn mạnh, trong thời gian qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo tập trung, toàn diện của Trung ương Đảng, Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, mà trực triếp và thường xuyên là Tổng Bí thư, Chủ tịch nước; sự lãnh đạo quyết liệt của Quốc hội, Chính phủ, sự vào cuộc đầy đủ toàn diện của các ngành, các cấp, doanh nghiệp, nhân dân và báo chí nên công tác phòng, chống tham nhũng đã đạt được kết quả tích cực toàn diện trên tất cả các lĩnh vực, góp phần ổn định chính trị, phục vụ phát triển kinh tế, xã hội, tạo niềm tin nhân dân và được quốc tế đánh giá cao.

Tuy nhiên, theo ông Lê Minh Khái, tình trạng cán bộ, công chức trong cơ quan nhà nước còn nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân là vấn đề hết sức quan trọng được Đảng, nhân dân rất quan tâm và ngành Thanh tra cũng hết sức quan tâm.

Trước câu hỏi “trách nhiệm thuộc về ai?”, Tổng Thanh tra Chính phủ khẳng định trước hết là trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, lĩnh vực để xảy ra nhũng nhiễu gây phiền hà cho người dân.

Chỉ thị 10 của Thủ tướng Chính phủ (về tăng cường xử lý, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong giải quyết công việc) cũng đã nêu rất rõ lĩnh vực dễ xảy ra nhũng nhiễu cũng như nguyên nhân.

 “Có thể nói, những lĩnh vực thường xuyên tiếp xúc với người dân, những lĩnh vực cán bộ, công chức thiếu rèn luyện thì dễ xảy ra tham nhũng như khu vực phục vụ dịch vụ công” – ông Lê Minh Khái nhấn mạnh

Trước tình trạng như vậy, Thanh tra Chính phủ đã đề xuất Thủ tướng ban hành chỉ thị để chống nhũng nhiễu phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong quá trình giải quyết công việc. Tháng 4/2019, Thủ tướng đã ban hàn chỉ thị này, sau đó, Thanh tra Chính phủ đã tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc để triển khai. Thanh tra Chính phủ cũng tham mưu Thủ tướng có Công điện 724 năm 2019 để tăng cường các biện pháp phòng ngừa tiêu cực, tham nhũng trong hoạt động công vụ.

“Hai văn bản này có ý nghĩa rất lớn trong vấn đề chấn chỉnh tình trạng tham nhũng của cán bộ, công chức thực hiện công vụ”, Tổng Thanh tra nhấn mạnh và cho biết, tháng 10 vừa rồi, Thanh tra Chính phủ đã có báo cáo sơ kết 1 năm thực hiện Chỉ thị 10, trong đó có đánh giá trình trạng, giải pháp để tiếp tục thực hiện trong thời gian tới.

Rất khó đánh giá tham nhũng

“Đánh giá tình hình tham nhũng hết sức khó khăn, mang tính trừu tượng” – ông Lê Minh Khái nói trước khi nêu căn cứ đánh giá tình hình tham nhũng trong báo cáo trước Quốc hội là “từng bước được kiềm chế và có chiều hướng thuyên giảm”.

Theo ông Lê Minh Khái, với tư cách cơ quan tham mưu, Thanh tra Chính phủ cố gắng bám sát vào những nội dung để làm căn cứ đánh giá. Đầu tiên ý kiến của người dân, thông qua các phương tiện thông tin đại chúng thì người dân cảm nhận tình hình tham nhũng của đất nước. Thứ 2 là bộ chỉ số đánh giá của Thanh tra Chính phủ cho thấy hiệu quả phòng, chống tham nhũng có tăng lên.

Căn cứ thứ 3 là đánh giá của quốc tế qua chỉ số cảm nhận tham nhũng của Tổ chức minh bạch thế giới. Năm 2019 Việt Nam tăng 21 bậc so với năm 2018, từ nước đứng thứ 117 lên 96/180 nước.

Cuối cùng là căn cứ vào những đánh giá, chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng. Hàng năm trong báo cáo, Ban Chỉ đạo có cân nhắc rất kỹ và đánh giá tình hình tham nhũng.

“Đánh giá tình hình tham nhũng rất khó, trên cơ sở tình hình phòng, chống tham nhũng trên tất cả các mặt về công tác quản lý nhà nước, công tác phòng ngừa, xử lý, tuyên truyền đạt được kết quả như thế thì có tác động rất lớn đến tình hình hình tham nhũng”- ông Lê Minh Khái nói.