Chủ tịch Quốc hội thăm chính thức Indonesia, thúc đẩy quan hệ trên mọi lĩnh vực

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ thăm chính thức Cộng hòa Indonesia từ ngày 4-7/8/2023 và tham dự Cuộc họp Đại hội đồng Liên nghị viện AIPA lần thứ 44 theo lời mời của Chủ tịch Hội đồng Đại biểu Nhân dân Cộng hòa Indonesia, Chủ tịch Đại hội đồng Liên nghị viện các nước ASEAN (AIPA) Puan Maharani.

Nhân dịp này, phóng viên VOV phỏng vấn Đại sứ Việt Nam tại Indonesia Tạ Văn Thông về ý nghĩa chuyến thăm cũng như những đóng góp của đoàn Việt Nam tại AIPA lần thứ 44.

PV: Đại sứ đánh giá thế nào về mối quan hệ giữa Việt Nam và Indonesia thời gian qua cũng như lĩnh vực tiềm năng mà hai nước có thể khai thác và phát triển trong thời gian tới?

Đại sứ Tạ Văn Thông: Quan hệ Đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Indonesia đã và đang phát triển mạnh mẽ, toàn diện và vững chắc.

Năm 2017, chuyến thăm chính thức Indonesia của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đặt dấu mốc quan trọng, lần đầu tiên lãnh đạo cao nhất của Đảng thăm Indonesia kể từ sau chuyến thăm của Chủ tịch Hồ Chí Minh năm 1959.

Năm 2018, Tổng thống Joko Widodo có chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam, đồng thời Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng thăm làm việc Indonesia.

Năm 2021, trong bối cảnh đại dịch Covid-19, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có chuyến công tác nước ngoài đầu tiên tới Indonesia trên cương vị Thủ tướng.

Năm 2022, chuyến thăm cấp Nhà nước tới Indonesia của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đặt dấu mốc lịch sử khi hai nước chính thức hoàn tất đàm phán phân định vùng đặc quyền kinh tế sau 12 năm. 

Các chương trình hành động được ký kết đã đưa hợp tác song phương đi vào chiều sâu trên mọi lĩnh vực chính trị, ngoại giao, quốc phòng an ninh, kinh tế, du lịch, văn hóa và giao lưu nhân dân. Hai bên đang sớm hoàn tất chương trình hành động giai đoạn 2024-2028 để ký kết trong thời gian sớm nhất. Các cơ chế hợp tác như Ủy ban hợp tác song phương cấp Bộ trưởng Ngoại giao, Ủy ban hỗn hợp về hợp tác kinh tế, khoa học và kỹ thuật là những nền tảng quan trọng để triển khai các nội dung hợp tác cụ thể.

Trên đà phát triển tích cực đó, hai nước cần tiếp tục đẩy mạnh hợp tác trong các lĩnh vực chủ chốt để quan hệ ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất và hiệu quả. Về chính trị-an ninh, hai nước cần tiếp tục tăng cường hơn nữa trao đổi đoàn, thúc đẩy hợp tác sâu rộng trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh; tiếp tục thúc đẩy trao đổi, tiếp xúc cấp cao và các cấp; duy trì và phát huy hiệu quả cơ chế hợp tác hiện có.

Bên cạnh đó, hai bên tiếp tục phát huy truyền thống phối hợp chặt chẽ và hiệu quả tại các tổ chức, diễn đàn đa phương, góp phần vào việc củng cố đoàn kết và vai trò trung tâm của ASEAN, duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực cũng như trên thế giới.

Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ các ưu tiên của Indonesia trong vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2023, tin tưởng dưới sự dẫn dắt của Indonesia, ASEAN sẽ phát huy đầy đủ các mục tiêu đề ra trong chương trình nghị sự, hướng tới vai trò rộng lớn hơn trong cấu trúc khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. 

Về kinh tế, thương mại, đầu tư, cần tập trung thúc đẩy các giải pháp tăng trưởng thương mại song phương, hướng tới các mục tiêu mới cao hơn cho thương mại hai chiều. Trong ASEAN, Indonesia là thị trường lớn nhất với hơn 285 triệu người tiêu dùng, Việt Nam là thị trường lớn thứ 3 với 100 triệu người và tốc độ tăng trưởng kinh tế ấn tượng.

Các Bộ ngành hai nước cần nghiên cứu đẩy mạnh hợp tác kinh tế, trong đó có việc phát triển thương mại cân bằng, tích cực tranh thủ tiềm năng hợp tác trong các lĩnh vực mới, nhất là cùng với kế hoạch "chuyển đổi năng lượng"; đàm phán về dỡ bỏ những rào cản phi thương mại, tháo gỡ những khó khăn vướng mắc và tạo thêm các điều kiện, ưu đãi đối với các doanh nghiệp hai bên để tiếp cận tốt nhất thị trường của nhau.

Về văn hóa- giáo dục, du lịch và giao lưu nhân dân, tăng cường kết nối và giao lưu nhân dân thông qua các hoạt động trao đổi đoàn nghệ thuật, các hội đoàn quần chúng, địa phương. Hai bên cần tăng số lượng học bổng cho học sinh hai bên tới học tập, tu nghiệp tại mỗi nước.

Trong thời gian tới Indonesia có thể trở thành một trong những điểm đến được lựa chọn của sinh viên Việt Nam tại Đông Nam Á. Tiềm năng du lịch của mỗi nước cần được khai thác mạnh mẽ hơn, hợp tác bổ sung cho nhau thông qua các sản phẩm liên kết du lịch, quảng bá, tăng cường hiểu biết về lịch sử, truyền thống, văn hóa của nhau. Cùng với đó hai bên cũng cần tăng tần suất và xem xét mở thêm các đường bay mới kết nối các điểm đến du lịch giữa hai nước. Các dự án du lịch cần tính tới việc Indonesia di dời thủ đô và đang đẩy mạnh phát triển các điểm du lịch mới.

PV: Chuyến thăm chính thức Indonesia của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ có ý nghĩa như thế nào, đặc biệt diễn ra trong bối cảnh năm nay hai nước kỷ niệm 10 năm Đối tác chiến lược, thưa Đại sứ?

Đại sứ Tạ Văn Thông: Quan hệ đối tác chiến lược giữa Việt Nam và Indonesia được xây dựng trên nền tảng quan hệ hữu nghị truyền thống giữa hai nước, hai dân tộc, được vun đắp bởi lãnh tụ của hai nước là Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng thống Soekarno cùng các thế hệ lãnh đạo và nhân dân hai nước.

Kể từ khi thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 30/12/1955, trải qua gần 70 năm cùng nhiều bước thăng trầm của lịch sử, mối quan hệ hữu nghị truyền thống và tin cậy giữa Indonesia và Việt Nam vẫn luôn được duy trì, củng cố và phát triển.

Do đó, chuyến thăm sắp tới của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ có ý nghĩa quan trọng nhằm tăng cường hơn nữa sự gắn kết giữa hai nước, hai dân tộc nói chung, cũng như đẩy mạnh hợp tác nghị viện nói riêng. Đây cũng là chuyến thăm đầu tiên của người đứng đầu Quốc hội ta tới Indonesia kể từ chuyến thăm của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Phú Trọng tháng 3/2010. 

Nhìn tổng thể, quan hệ Việt Nam - Indonesia đã phát triển từ nền tảng quan hệ hữu nghị, tin cậy sang quan hệ Đối tác chiến lược, bao hàm tất cả các lĩnh vực hợp tác và là mối quan hệ hướng đến tương lai, ngày càng đi vào chiều sâu, thực chất, hiệu quả, phục vụ thiết thực lợi ích của nhân dân hai nước và đóng góp cho hòa bình, ổn định và thịnh vượng của khu vực cũng như thế giới. 

Hợp tác kinh tế thương mại đã có những bước phát triển vượt bậc. Kim ngạch thương mại giữa hai nước cũng ghi nhận sự tăng trưởng tích cực. Tại khu vực Đông Nam Á, Indonesia hiện là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam, trong khi Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Indonesia tại Đông Nam Á.

Năm 2013, kim ngạch thương mại song phương chỉ đạt 4,8 tỷ USD thì đến nay kim ngạch đã tăng gần 3 lần, đạt 14,1 tỷ USD vào năm 2022. Tính riêng 4 tháng đầu năm 2023, kim ngạch thương mại song phương đã đạt hơn 4,2 tỷ USD, trong đó xuất khẩu sang Indonesia đạt 1,6 tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm 2022. Dự kiến, năm 2023 kim ngạch thương mại song phương Việt Nam - Indonesia có thể đạt hoặc vượt mức 15 tỷ USD, sớm đạt được mục tiêu của lãnh đạo cấp cao hai nước đề ra. 

Quan hệ quốc phòng an ninh cũng được đẩy mạnh, nổi bật là các chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Indonesia (5/2022), các chuyến thăm Indonesia của Tổng tham mưu trưởng Việt Nam, các Tư lệnh hải quân, Tổng cục trưởng Tổng cục II (6/2023), các hoạt động giao lưu, thăm viếng, huấn luyện của hải quân hai nước. 

Hợp tác trong các lĩnh vực khác cũng được tăng cường. Về nông-ngư nghiệp, hai nước đang đẩy mạnh hợp tác trong lĩnh vực nuôi trồng, đánh bắt và chế biến thủy sản, nhất là hàng hải và nghề cá. Bộ trưởng Bộ Biển và nghề cá Indonesia vừa có chuyến thăm làm việc tại Việt Nam. Hợp tác văn hóa, giáo dục-đào tạo, du lịch và giao lưu nhân dân tiếp tục được duy trì.

Hai bên đã phối hợp tổ chức kỷ niệm 60 năm các chuyến thăm của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Tổng thống Sukarno, góp phần thắt chặt hơn nữa tình hữu nghị giữa hai dân tộc.

Một số địa phương hai nước đã thiết lập quan hệ đối tác như giữa tỉnh Kiên Giang và tỉnh Tây Kalimantan; tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu và thành phố Padang; thành phố Đà Nẵng và thành phố Semarang; tỉnh Thừa Thiên-Huế và thành phố Yogyakarta. Hai bên đang thúc đẩy thỏa thuận hợp tác giữa Thành phố Hồ Chí Minh với tỉnh Bali, giữa thành phố Huế với thành phố Denpasar. Indonesia tiếp tục duy trì một số học bổng đào tạo và văn hóa sinh viên Việt Nam.

Số lượng khách du lịch của hai nước đang tăng lên, mỗi nước có khoảng 70.000-80.000 du khách chọn du lịch ở nước kia. Hai bên đã nối lại các đường bay thẳng giữa Thành phố Hồ Chí Minh với Jakarta, Bali, giữa Hà Nội-Bali với các chuyến bay tần suất cao và đang nghiên cứu mở thêm các đường bay tới các địa điểm khác như Đà Nẵng, Yogyakarta.

PV: Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ dẫn đầu đoàn Việt Nam tham dự Cuộc họp Đại hội đồng Liên nghị viện AIPA lần thứ 44. Đại sứ kỳ vọng như thế nào về sự đóng góp của Việt Nam tại cuộc họp này?

Đại sứ Tạ Văn Thông: Việt Nam đã có nhiều đóng góp quan trọng cho AIPA nói chung cũng như việc chuẩn bị cho Đại hội đồng AIPA lần thứ 44 sắp diễn ra tại Indonesia. Việt Nam đã liên tục đưa ra các ý kiến đóng góp và sáng kiến mang tính xây dựng nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của AIPA. 

Về Đại hội đồng AIPA lần thứ 44, tôi tin rằng Việt Nam sẽ một lần nữa đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các cuộc thảo luận và định hình kết quả. Việt Nam đã đề xuất 3 dự thảo nghị quyết nhằm giải quyết các thách thức chính của khu vực và thúc đẩy hợp tác giữa các Nghị viện thành viên AIPA. Các đề xuất dự thảo nghị quyết của Việt Nam đề cập các vấn đề nóng của ASEAN như thúc đẩy đổi mới sáng tạo, phát triển khoa học và công nghệ; và chuyển đổi kỹ thuật số.

Là quốc gia có số lượng nghị sĩ nữ cao nhất trong số các thành viên AIPA, Việt Nam có tiếng nói quan trọng trong việc thúc đẩy phụ nữ khu vực ASEAN tham gia chính trị nhiều hơn nữa. Ủy ban Nhóm nghị sĩ nữ AIPA (WAIPA) được thành lập từ năm 1998, hiện đang thúc đẩy sáng kiến nâng cao năng lực và khả năng lãnh đạo của phụ nữ thông qua tham gia các hoạt động chính trị chính trị của phụ nữ để được thực hiện trong năm nay.

Việt Nam cũng là nước tổ chức Hội nghị Nhóm tư vấn AIPA lần thứ 14, với Sổ tay thúc đẩy việc áp dụng hướng dẫn của ASEAN về đầu tư có trách nhiệm vào lương thực, nông nghiệp và lâm nghiệp đã được đưa ra để trình tại Đại hội đồng AIPA lần thứ 44. Bằng cách giải quyết những mối quan tâm cấp bách này, Việt Nam đóng góp vào các mục tiêu chung của Đại hội đồng AIPA lần thứ 44 trong việc đưa ra các biện pháp hiệu quả giúp các Nghị viện ASEAN phản ứng nhanh hơn.  

PV: Đại sứ đánh giá thế nào về vai trò, vị thế của Việt Nam trong ASEAN nói chung và AIPA nói riêng?

Đại sứ Tạ Văn Thông: Kể từ khi gia nhập ASEAN năm 1995, Việt Nam luôn là thành viên tích cực, đóng góp đáng kể cho tiến trình phát triển của ASEAN nói riêng cũng như hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển của khu vực nói chung. 

Việt Nam luôn chủ động, tích cực và có trách nhiệm khi tham gia vào các công việc của ASEAN với các dấu mốc như Chương trình hành động Hà Nội năm 1998, cơ chế EAS mở rộng, thành lập diễn đàn ADMM+ năm 2010.

Đặc biệt, trong bối cảnh khó khăn của đại dịch Covid-19, Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc vai trò Chủ tịch năm 2020, thông qua được Tuyên bố chung của Hội nghị cấp cao ASEAN-37 với các sáng kiến giúp các nước ASEAN chủ động ứng phó với dịch bệnh, phục hồi chuỗi cung ứng.

Việc ký kết hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) với quy mô thị trường 2,2 tỷ dân và giá trị khoảng 30% GDP toàn cầu là minh chứng về uy tín của Việt Nam trong việc điều phối, dẫn dắt, phát huy các khuôn khổ hợp tác, từ chủ động hội nhập đến thành viên tích cực, có trách nhiệm cùng các nước ASEAN duy trì và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực.

Với AIPA, như đã nêu ở trên, sự tham gia tích cực và đóng góp mang tính xây dựng của Việt Nam vào các cuộc họp của AIPA, bao gồm cả Đại hội đồng AIPA lần thứ 44 sắp diễn ra nêu bật cam kết của Việt Nam đối với việc nâng cao hiệu quả hoạt động của AIPA cũng như các cam kết với những nguyên tắc và mục tiêu của tổ chức. 

PV: Xin cảm ơn Đại sứ.