Khai mạc hội thảo về Biển Đông "Thu hẹp vùng biển xám, mở rộng vùng biển xanh"

Đến dự hội thảo có PGS.TS Lê Hải Bình, Uỷ viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, cùng sự góp mặt của gần 450 đại biểu tham gia trực tiếp và trực tuyến, trong đó có nhiều diễn giả là các chuyên gia đến từ 20 quốc gia; các vị Đại sứ và Tổng lãnh sự các cơ quan ngoại giao tại Việt Nam.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, bà Phạm Lan Dung, quyền Giám đốc Học viện Ngoại giao cho biết: Với mong muốn trở thành một trong những cơ sở nghiên cứu hàng đầu khu vực, Học viện Ngoại giao đang ngày càng thể hiện vai trò tích cực, chủ động thúc đẩy thảo luận học thuật cởi mở, thẳng thắn và toàn diện về các chủ đề đa dạng và các vấn đề mới nổi có tác động khu vực và toàn cầu. Cùng với nhiều sáng kiến từ kênh 1,5 và kênh 2, Học viện Ngoại giao đã và đang góp phần kết nối các lãnh đạo, chuyên gia, học giả, các nhà hoạch định chính sách từ nhiều khu vực trên thế giới; tạo ra những diễn đàn có tính chất xây dựng thúc đẩy đối thoại, lòng tin và hợp tác trong nhiều lĩnh vực.

Thông qua Hội thảo, Ban Tổ chức mong muốn các chuyên gia cùng nhau phân tích về thực trạng Biển Đông và khu vực, làm rõ các quy tắc điều chỉnh chung, xác định các chính sách thúc đẩy lòng tin và hợp tác, làm sáng tỏ những hành vi có tác động tiêu cực tới trật tự dựa trên luât lệ và gia tăng căng thẳng. Từ đó “Thu hẹp vùng biển xám” hướng tới mục tiêu khiến không gian biển trở nên minh bạch và hoà bình hơn, đồng thời “mở rộng vùng biển xanh” nhằm xác định những tiềm năng của biển và tương lai, thông qua việc thúc đẩy những lĩnh vực quan trọng như chuyển đổi xanh, công nghệ nghiên cứu và đầu tư liên quan đến năng lượng điện gió, chuyển đổi năng lượng biển… Hội thảo cũng tập trung thảo luận về cách thức để các lực lượng trên biển và các cơ chế trong khu vực có thể đóng góp xây dựng, hướng tới mục tiêu vì một Biển Đông “xanh" hơn, hoà bình hơn.

Trong bài diễn văn tại phiên khai mạc, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt nhận định: 15 năm qua, chuỗi hội thảo về Biển Đông đã và đang tạo cơ hội gặp gỡ, trao đổi thẳng thắn, hữu nghị cho các chuyên gia khu vực và quốc tế để tăng cường hiểu biết chung và thu hẹp khác biệt; kỳ vọng thời gian tới, đối thoại kênh 1,5 này sẽ tiếp tục trở thành một diễn đàn an ninh biển cấp độ khu vực quan trọng, rộng mở, bao trùm và sáng tạo.

Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt cho rằng hiện nay trọng tâm toàn cầu đang tiếp tục chuyển dịch về khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, đã và đang trở thành trung tâm của tăng trưởng toàn cầu, là đầu tàu quan trọng cho phục hồi toàn cầu và thịnh vượng. Nhưng tương lai đó không thể được đảm bảo nếu thiếu đi sự hoà bình, ổn định bền vững nói chung và trên không gian biển ở khu vực nói riêng.

So với 15 năm trước, tình hình Biển Đông ngày càng trở nên phức tạp hơn, nhiều “vùng xám” mới nảy sinh cần phải được làm sáng tỏ. Bên cạnh đó, đây vẫn là khu vực mang lại nhiều cơ hội hợp tác tiềm năng. Đáng chú ý, Hiệp định mới về bảo tồn và sử dụng bền vững đa dạng sinh học tại khu vực nằm ngoài quyền tài phán quốc gia là minh chứng cho thấy các nước có mối quan tâm chung đối với biển. Việt Nam tự hào là một trong những nước tham gia ký kết đầu tiên.

Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt nhấn mạnh chỉ thông qua hợp tác mới có thể giúp Biển Đông chuyển từ sắc “xám” sang “xanh”, hướng tới hoà bình và phát triển bền vững. Để làm được điều đó, quan trọng là phải tôn trọng và tuân thủ luật biển quốc tế, thể hiện trong Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).

Trong thời gian qua, Việt Nam và các quốc gia ASEAN luôn nỗ lực hướng tới một trật tự khu vực, bao gồm không gian biển ổn định, dựa trên luật lệ. Việt Nam ủng hộ mạnh mẽ việc hiện thực hoá và triển khai hiệu quả Tầm nhìn ASEAN về Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương và Tầm nhìn Hợp tác biển vừa được ASEAN thông qua. Đồng thời, Việt Nam luôn luôn ủng hộ những sáng kiến mới vì mục tiêu chung, thông qua các cơ chế song phương, đa phương và mới. 

Hội thảo quốc tế về Biển Đông lần thứ 15 diễn ra trong hai ngày (25-26/10) tại TP.HCM với 8 phiên thảo luận về các chủ đề, như: Các nước lớn và những trách nhiệm lớn - hợp tác và cùng chung sống trong bối cảnh cạnh tranh gia tăng; cách tiếp cận đa phương về Biển Đông; khuôn khổ pháp lý cho đấu tranh pháp lý; vai trò của Cảnh sát biển trong tăng cường hợp tác ở Biển Đông… Ngoài ra, Hội thảo còn có các phiên dẫn đề đặc biệt từ nhiều lãnh đạo cấp cao như Nghị sĩ Rt. Hon Anne-Marie Trevelyan Quốc vụ khanh của Vương quốc Anh phụ trách khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương; ông Martin Thümmel, Ủy viên phụ trách Đông Á, Đông Nam Á và Thái Bình Dương, Bộ Ngoại giao Liên bang Berlin và bà Paola Pampaloni, quyền Giám đốc Điều hành khu vực Châu Á và Thái Bình Dương tại EEAS.

Năm nay, lần đầu tiên Hội thảo dành riêng một phiên thảo luận giữa đại diện lực lượng Cảnh sát biển của một số nước ven biển Biển Đông và nâng cấp một phiên riêng của các nhà lãnh đạo trẻ tại khu vực thành phiên toàn thể, nhằm hướng tới mục tiêu tạo nhận thức cho thế hệ kế cận về tầm quan trọng của hoà bình, hợp tác, thượng tôn pháp luật và tìm kiếm những góc nhìn mới về giải pháp hoà bình cho tranh chấp Biển Đông.