Lấp lánh Trường Sơn
Đã 50 năm trôi qua, con đường mòn Hồ Chí Minh trên dãy Trường Sơn vẫn là một huyền thoại trên dải đất hình chữ S.
Trường Sơn là dãy núi lớn, chạy dài theo hướng tây bắc xuống đông nam trên bán đảo Đông Dương. Trên lãnh thổ Việt Nam, Trường Sơn bắt đầu từ hữu ngạn sông Mã (tỉnh Thanh Hoá), qua Nghệ An, Hà Tĩnh đến địa đầu tỉnh Quảng Bình thì một nhánh rẽ ngang ra đến biển (mũi Ròn) gọi là Hoành Sơn. Bǎng qua Hoành Sơn là đèo Ngang cao 120 mét (so với mặt biển), Trường Sơn chạy tiếp vào phía nam, qua đèo Lao Bảo (250 mét) ở Quảng Trị, đến điểm tiếp giáp giữa hai tỉnh Thừa Thiên - Huế và Đà Nẵng, lại chia làm hai nhánh: dãy Bà Na ở phía tây và dãy Bạch Mã chạy ra đến mũi Chân Mây giáp liền với biển… Mặc dù đã 50 năm trôi qua, con đường mòn Hồ Chí Minh trên dãy Trường Sơn vẫn là một huyền thoại trên dải đất hình chữ S.
Nửa thế kỷ trước…
Thắng lợi vẻ vang của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và can thiệp Mỹ (1945-1954) buộc thực dân Pháp phải ký Hiệp định Geneve chấm dứt chiến tranh, lập lại hoà bình ở Đông Dương. Đất nước tạm thời bị chia cắt làm hai miền. Miền Bắc hoàn toàn giải phóng, bước vào thời kỳ quá độ tiến lên CNXH, đấu tranh thống nhất Tổ quốc. Nhân dân miền Nam tiếp tục cuộc chiến đấu chống xâm lược Mỹ và bè lũ tay sai.
Thực hiện chủ trương chi viện cho miền Nam, Bộ Chính trị quyết định tổ chức tuyến giao liên vận tải quân sự Trường Sơn. Ngày 19/5/1959, Thường trực Tổng quân uỷ chính thức giao nhiệm vụ cho "Đoàn công tác quân sự đặc biệt" mở đường, vận chuyển hàng quân sự chi viện cho miền Nam; tổ chức đưa đón cán bộ, bộ đội; chuyển công vǎn, tài liệu từ Bắc vào Nam và từ Nam ra Bắc. Cũng kể từ đó, ngày 19/5/1959 trở thành ngày truyền thống của "Đoàn công tác quân sự đặc biệt" - Đoàn 559 - "Tuyến đường Trường Sơn" - "Đường Hồ Chí Minh"
Đường Trường Sơn năm xưa (Ảnh tư liệu)
Đoàn 559 đã chọn Khe Hó, nằm giữa một thung lũng ở tây nam Vĩnh Linh là địa điểm xuất phát đầu tiên của tuyến đường lịch sử tiến vào Trường Sơn soi đường, lập trạm, lấy sức người gùi là chính trên con đường nhỏ hẹp.
Suốt 16 nǎm sau đó, đường Trường Sơn luôn luôn trở thành trọng điểm ngǎn chặn quyết liệt của địch. Núi rừng Trường Sơn luôn luôn rung chuyển, bị cày đi xới lại bởi hơn 3 triệu tấn bom đạn, hoá chất độc của địch trút xuống, gây nhiều tổn thất về người, phương tiện vật chất và môi trường sinh thái trên tuyến đường Hồ Chí Minh. Hơn hai vạn cán bộ, chiến sĩ đã anh dũng hy sinh, hơn 3 vạn người bị thương và mang thương tích chất độc màu da cam, 14.500 xe máy, 703 súng pháo và hơn 90.000 tấn hàng hoá bị phá hỏng.
Lực lượng cầu đường đã nguyện làm "tường đồng, vách sắt" kiên cường bám trụ, giành giật lại từng thước đường. Một đường bị chặn, hai, ba đường mới xuất hiện. Đường chạy đêm bị đánh, đường chạy ngày("đường kín") xuất hiện. Địch đánh một, ta làm mười, các lực lượng công binh, thanh niên xung phong Trường Sơn đã làm nên mạng đường liên hoàn, vững chắc với 5 hệ thống đường trục dọc, 21 đường trục ngang, nối Đông với Tây Trường Sơn vươn tới các chiến trường, với tổng chiều dài gần 2 vạn km đường ô tô, 1.400 km đường ống dẫn xǎng dầu, 3.140 km "đường kín" cho xe chạy ban ngày và xây dựng hàng ngàn cầu, cống, ngầm...
Bằng sự cống hiến, hy sinh to lớn của mình, bộ đội đường Hồ Chí Minh đã lập nên kỳ tích anh hùng, làm nên con đường huyền thoại, góp phần to lớn vào sự toàn thắng của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Bộ đội đường Hồ Chí Minh xứng đáng được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và Huân chương Hồ Chí Minh.
Đường mòn Hồ Chí Minh năm xưa- đại lộ Hồ Chí Minh hôm nay
>> Xem Phóng sự ảnh Xuân trên đường Hồ Chí Minh
Sau chiến tranh, đường mòn Hồ Chí Minh, con đường huyền thoại trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc, được lãnh đạo đất nước quyết định đầu tư nâng cấp thành tuyến giao thông huyết mạch quốc gia thứ 2 (sau Quốc lộ 1A) kéo dài từ Cao Bằng đến Cà Mau với tổng chiều dài 3.167 km (trong đó tuyến chính dài 2.667 km, tuyến nhánh phía Tây dài 500 km).
Đường mòn Trường Sơn đã mang tầm vóc mới - đại lộ Hồ Chí Minh
Con đường mòn năm xưa nay đã trở thành đại lộ mang tên Hồ Chí Minh, chạy dài qua địa phận 30 tỉnh, thành phố trong cả nước. Cũng có thể nói, thế hệ hôm nay đang viết tiếp những trang sử hào hùng về con đường huyền thoại Trường Sơn./.
