Ngoại giao Việt Nam với trọng trách "mở đường"

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nói: “Chúng ta chưa bao giờ có tiềm lực, cơ đồ, vị thế, uy tín như ngày hôm nay” và dự thảo Báo cáo Chính trị của Đại hội XIII của Đảng cũng đánh giá, Việt Nam giành được những thành tựu có ý nghĩa rất quan trọng, ghi nhiều dấu ấn nổi bật, trong đó có đóng góp của công tác đối ngoại. Đó là đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước, đối ngoại nhân dân; các cấp, các ngành, địa phương, nhân dân và thông tin báo chí cũng tham gia công tác đối ngoại.

Sáng 30/1, trả lời báo chí bên lề Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Hoài Trung cho biết, trong Báo cáo Chính trị và đánh giá về thực hiện chiến lược phát triển kinh tế-xã hội vừa qua, định hướng thời gian tới có nội dung về công tác đối ngoại. Việt Nam đã nâng cao hiệu quả và làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác quốc tế, mở rộng thêm quan hệ với nhiều đối tác quốc tế, nâng số lượng đối tác chiến lược và đối tác toàn diện lên con số 30, gồm tất cả các nước là Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và phần lớn các nước thành viên các nhóm chính trị, kinh tế lớn trên thế giới, đặc biệt là các nước láng giềng.

PV: Thứ trưởng đánh giá thế nào về nội dung chủ trương, chính sách, đường lối đối ngoại được đề ra trong dự thảo văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng và đâu là những điểm nhấn trọng tâm mới?

Thứ trưởng Lê Hoài Trung: Liên quan đến công tác đối ngoại trong thời gian tới, trước hết, các dự thảo văn kiện đánh giá, tình hình có thuận lợi về mặt môi trường đối ngoại như hòa bình hợp tác phát triển là xu thế lớn, quá trình toàn cầu hóa và liên kết kinh tế vẫn tiếp tục, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4… Nhưng bên cạnh đó, chúng ta cũng đứng trước rất nhiều khó khăn, thách thức trong môi trường quốc tế và khu vực. Đặc biệt, những biến động rất lớn từ những thách thức an ninh phi truyền thống, điển hình là tác động của đại dịch COVID-19 trong hơn một năm qua, cũng như tác động rất lớn từ bão lũ lịch sử tại miền Trung, hạn mặn kỷ lục ở đồng bằng sông Cửu Long, hay vấn đề an ninh mạng, tội phạm xuyên quốc gia, ma tuý…

Đối với công tác đối ngoại, chúng ta phải đánh giá tình hình thế giới, khu vực. Bên cạnh những thuận lợi, cần hết sức chú ý đến những khó khăn, thách thức, phức tạp, đặc biệt là những diễn biến mới hoặc vấn đề mới xuất hiện. Trên cơ sở đó, chúng ta thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại đã đem lại những thành tựu phát triển của đất nước và được ủng hộ rộng rãi của khu vực và cộng đồng quốc tế.

Đó là đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, hoà bình, hợp tác và phát triển. Việt Nam là bạn, là đối tác trách nhiệm, tin cậy trong cộng đồng quốc tế; đa phương hóa, đa dạng hóa và bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia, dân tộc dựa trên luật pháp quốc tế, bình đẳng giữa các quốc gia.

Lần này có điểm nhấn rất mạnh là chúng ta đặt nhiệm vụ để đối ngoại phải phát huy vai trò tiên phong trong tạo dựng và gìn giữ môi trường hoà bình, tranh thủ điều kiện thuận lợi cho quá trình phát triển và đổi mới đất nước, cũng như nâng cao vị thế của Việt Nam. 

Dự thảo văn kiện cũng nêu rất rõ, đối ngoại gồm 3 trụ cột: Đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước, đối ngoại Nhân dân. Đây là 3 lực lượng đã phát huy tác dụng từ trong quá trình kháng chiến để nâng cao vị thế của đất nước, tranh thủ ủng hộ của quốc tế. Đây cũng là lần đầu tiên trong văn kiện của Đại hội Đảng nêu rõ 3 trụ cột này. 

Để thực hiện điều đó, chúng ta phải xây dựng đội ngũ cán bộ đối ngoại có năng lực cao hơn, có trình độ tốt hơn, toàn diện hơn, đặc biệt là xây dựng nền ngoại giao toàn diện và hiện đại.

Bên cạnh đó, chúng ta không những là thành viên có trách nhiệm mà còn là thành viên tích cực trong cộng đồng quốc tế. Bởi trong bối cảnh tình hình quốc tế và khu vực có những diễn biến phức tạp, việc chúng ta là thành viên tích cực sẽ góp phần tạo môi trường quốc tế và khu vực thuận lợi hơn cho đất nước. Hiện nay chúng ta có điều kiện năng lực tốt hơn để làm việc này. Cộng đồng quốc tế và khu vực cũng rất hoan nghênh, ủng hộ Việt Nam.

PV: Với những điểm mới trọng tâm, với tâm thế mới, Bộ Ngoại giao sẽ hiện thực hóa mục tiêu đặt ra trong Nghị quyết của Đại hội Đảng lần thứ XIII khi được thông qua?

Thứ trưởng Lê Hoài Trung: Bộ Ngoại giao đã cùng với các bộ ngành, địa phương có nhiều đóng góp ý kiến vào dự thảo văn kiện Đại hội, đặc biệt là nội dung về đối ngoại. Một điểm rất quan trọng trong dự thảo văn kiện lần này là quan điểm xây dựng nền ngoại giao hiện đại và toàn diện về phương thức, lĩnh vực hoạt động. Bên cạnh đó, ngành ngoại giao phải coi công tác xây dựng Đảng là nhiệm vụ trọng tâm, then chốt, xây dựng bộ máy trong sạch và hiệu quả. 

Một điểm mới nữa là bên cạnh nâng cao hiệu quả, làm sâu sắc hơn quan hệ song phương, lần này chúng ta nhấn mạnh đến nâng tầm ngoại giao đa phương, tích cực tham gia xây dựng và định hình các luật chơi, các quy định và cơ chế đa phương quốc tế.

Ngành ngoại giao cũng sẽ thông tin cho các đối tác quốc tế về đường lối đối ngoại đã được Đại hội Đảng lần thứ XIII cũng như những biện pháp mà chúng ta mong muốn để cùng thúc đẩy quan hệ hợp tác vì lợi ích của cả hai bên vì hoà bình, ổn định và hợp tác ở khu vực và quốc tế.

PV: Bảo vệ lãnh thổ biên giới, chủ quyền, quyền chủ quyền biển, đảo là một nhiệm vụ tiên quyết, trọng tâm của Đảng và Nhà nước ta. Xin thứ trưởng nêu cụ thể về công tác này?

Thứ trưởng Lê Hoài Trung: Mục tiêu đường lối đối ngoại của Việt Nam là giữ được môi trường hòa bình, ổn định cho phát triển đất nước, tranh thủ được tốt nhất các điều kiện thuận lợi cho quá trình đổi mới, cũng như quá trình phát triển kinh tế xã hội. Đó cũng là mục tiêu nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Một mục tiêu đã được đề ra rất quan trọng là kiên quyết, kiên trì giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ. Đây cũng là mục tiêu giữ vị trí hàng đầu trong đường lối đối ngoại của chúng ta trong nhiều Đại hội qua và trong đại hội này.

Khi nói đến vấn đề bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, ta có chủ quyền lãnh thổ biên giới trên bộ, với hơn 5.000km biên giới. Đây là một nhiệm vụ rất quan trọng, bởi tuyến đường biên giới trên bộ chạy qua 25 tỉnh của Việt Nam.

Ở khu vực biên giới trên bộ có những công việc rất quan trọng là thực hiện các điều ước đã được ký kết giữa Việt Nam với ba nước láng giềng, liên quan đến công tác hoạch định biên giới và phân giới cắm mốc. Thứ hai là liên quan tới vấn đề quản lý đường biên giới, quản lý cột mốc và cọc dấu. Thứ ba là liên quan đến quy chế quản lý cửa khẩu để vừa thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội vừa phối hợp với các nước láng giềng chống lại các hình thức tội phạm, đảm bảo an ninh, an toàn ở biên giới. Đồng thời, chúng ta phải kịp thời cùng các nước láng giềng xử lý những vấn đề nảy sinh. Làm sao để nâng cao nhận thức của nhân dân, các cấp chính quyền địa phương về công tác quan trọng này.

Ở trên biển, Việt Nam cũng như các quốc gia ở Biển Đông đều có lợi ích không chỉ về thương mại, đầu tư, hàng không, hàng hải... mà còn việc nghiên cứu khoa học liên quan đến biến đổi khí hậu, chống tội phạm... Vì vậy, để giải quyết hoà bình các tranh chấp, bất đồng về biên giới trên biển, chúng ta và các nước phải tăng cường hợp tác. Chúng ta kiên quyết, kiên trì bảo vệ quyền lợi chính đáng, đấu tranh chống lại các vi phạm đối với chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán đã được xác định theo đúng Công ước Luật Biển của Liên Hợp Quốc năm 1982. Đây là cơ sở luật pháp quốc tế rất rõ ràng.

Tôi cho rằng, trong thời gian tới, công tác thông tin và truyền thông liên quan đến biên giới, hải đảo, công tác chủ quyền lãnh thổ rất quan trọng, làm sao để người dân Việt Nam có được quyết tâm trong vấn đề bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của mình. Đồng thời cũng thể hiện chủ trương nhất quán về đường lối của Đảng và Nhà nước trong nỗ lực gìn giữ môi trường hòa bình.

PV: Xin cảm ơn ông!./.