Người dân mua bất động sản cần công chứng hợp đồng?

Không yêu cầu công chứng là “không hợp lý”

Báo cáo một số vấn đề lớn về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, sáng 29/8, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, theo dự thảo luật, đối với trường hợp tổ chức, cá nhân bán, cho thuê, cho thuê mua nhà, công trình xây dựng thuộc quyền sở hữu hợp pháp, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại quyền sử dụng đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp của mình không nhằm mục đích kinh doanh không thuộc phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật.

Do vậy, khoản 4 Điều 43 dự thảo Luật được chỉnh sửa theo hướng không quy định về việc công chứng, chứng thực hợp đồng đối với các trường hợp này.

Nêu ý kiến, đại biểu Lê Thanh Hoàn (đoàn Thanh Hóa) cho rằng, hợp đồng mua bán bất động sản giữa doanh nghiệp bất động sản với người dân mà không yêu cầu công chứng là “không hợp lý”.

Quá trình chuyển quyền sở hữu bất động sản là quá trình cần phải được quản lý chặt chẽ, bởi lẽ, quy định này rất cần thiết cho lợi ích công cộng, ổn định xã hội và người dân, với yêu cầu quyền sở hữu đã xác định rõ ràng, thực thi với chi phí thấp. Khi niềm tin được bảo đảm sẽ thúc đấy việc mua bán và đầu tư vào tái sản và sự phát triển minh bạch của thị trường bất động sản.

Theo ông, cơ chế ký mua bán hoàn toàn riêng tư, không có một tổ chức trung gian kiểm soát như tổ chức công chứng đã cho thấy nhiều bất cập thời gian qua. Hàng nghìn người dân đã bị một số doanh nghiệp lừa đảo với nhiều vụ tranh chấp đã xảy ra. Tranh chấp về các giao dịch gian lận này thực sự tốn thời gian, tiền bạc, và có thể dẫn đến người mua không được hoàn trả lại số tiền đã thanh toán, làm nhiều người dân phải gánh một khoản nợ không nhỏ, dẫn đến sự suy sụp của nhiều gia đình.

“Chúng ta không nên tiếp tục phó mặc người dân bước vào những giao dịch này với hành trang duy nhất là lòng tin vào sự tử tế của doanh nghiệp bất động sản. Vì vậy, một chuyên gia là công chứng viên là bên thứ ba phù hợp để tham gia kiểm soát hoạt động này trên cơ sở thực hiện đúng và đầy đủ quy định của pháp luật” – ông Lê Thanh Hoàn nêu quan điểm và đề nghị, chỉnh sửa quy định theo hướng hợp đồng kinh doanh bất động sản nếu có một bên là cá nhân thì phải được công chứng, chứng thực theo quy định của pháp luật về công chứng.

“Hồ sơ rất dày, người dân khó hiểu hết”

Đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết - Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH Thành phố Hồ Chí Minh đồng tình quan điểm rằng, thông qua vai trò công chứng viên giúp cá nhân đảm bảo được quyền lợi nhiều hơn trong giao dịch bất động sản. Nhà ở, bất động sản có giá trị lớn, nên quy định ràng buộc trong hợp đồng giao dịch cần có bên am hiểu quy định pháp luật chứng kiến, để khi có tranh chấp xảy ra thì được giải quyết tại toà, đảm bảo quyền lợi các bên khi tham gia giao dịch.

“Thực tế, khi đoàn TPHCM làm việc với các chuyên gia, tổ chức có liên quan thấy rằng hợp đồng mua bán nhà ở mà chủ đầu tư bất động sản bán cho người mua thường rất dày, mà người bình thường khi đọc vào rất khó hiểu hết. Chính vì thế, cần có công chứng để họ cảnh báo cho người mua những nội dung cần lưu ý. Nếu không có hợp đồng mẫu, không công chứng thì người dân sẽ bị thiệt trong các giao dịch bất động sản” – nữ đại biểu cho biết và đề xuất nghiên cứu thêm vai trò của công chứng trong giao dịch bất động sản với một bên là cá nhân.

Đại biểu Nguyễn Trường Giang – Phó Tổng Thư ký Quốc hội, Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật cho rằng khi cá nhân tham gia hợp đồng giao dịch bất động sản bao giờ cũng ở thế yếu, còn tổ chức có đầy đủ công cụ trong tay.

“Nếu đặt niềm tin hoàn toàn vào tổ chức khi bán bất động sản cho một cá nhân có nên hay không? Liệu có nên trung gian đứng ra đảm bảo an toàn pháp lý cho giao dịch hay không?” – ông đặt vấn đề, song nếu qua công chứng thì các tổ chức công chứng, công chứng viên có đảm bảo hay không. Do đó, đại biểu đề nghị đánh giá toàn diện việc bên thứ 3 tham gia đảm bảo tính pháp lý của hợp đồng giao dịch bất động sản.