Phát triển tiểu vùng là nguồn bổ trợ quan trọng cho quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN

Trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53, sáng 9/9, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã chủ trì Hội nghị Hội đồng Điều phối ASEAN (ACC) lần thứ 27. Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN, Tổng Thư ký ASEAN, các quan chức cao cấp ASEAN của ba trụ cột Cộng đồng Chính trị - An ninh, Kinh tế ASEAN và Văn hoá – Xã hội, và Trưởng Phái đoàn đại diện thường trực của các nước tại ASEAN cùng dự.

Các nước đánh giá cao Việt Nam nỗ lực dẫn dắt Cộng đồng vượt qua thách thức, duy trì hợp tác, triển khai đầy đủ, hiệu quả và thực chất theo lộ trình đề ra các ưu tiên sáng kiến Năm ASEAN 2020. Trong đó có công tác đánh giá giữa kỳ triển khai các Kế hoạch tổng thể Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 được thực hiện ở cả 3 Cộng đồng. Các Bộ trưởng thống nhất cần có cách tiếp cận toàn diện, hiệu quả trong thực thi, đánh giá giữa kỳ triển khai các Kế hoạch tổng thể Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, Kế hoạch tổng thể Kết nối ASEAN (MPAC) 2025, kiểm điểm triển khai Hiến chương ASEAN, tăng cường bản sắc và nhận thức Cộng đồng, lấy đó làm cơ sở cho xây dựng Tầm nhìn ASEAN sau 2025.

Các Bộ trưởng đã nghe báo cáo của Chủ tịch Nhóm công tác liên ngành của Hội đồng Điều phối ASEAN về các tình huống y tế công cộng khẩn cấp (ACCWG-PHE) về ứng phó chung của ASEAN đối với đại dịch Covid-19 do Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam, Tổng Thư ký Uỷ ban Quốc gia ASEAN 2020 trình bày. Các Bộ trưởng Ngoại giao đánh giá cao vai trò của Nhóm công tác liên ngành trong điều phối ứng phó Covid-19, coi đây là những hành động thiết thực, kịp thời trong nỗ lực chung kiểm soát và phục hồi tổng thể sau dịch bệnh.

Chủ trì Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cùng Bộ trưởng Ngoại giao các nước xem xét các báo cáo và đề xuất của Chủ tịch Nhóm Công tác. Thay mặt Hội nghị, Phó Thủ tướng chỉ đạo Nhóm Công tác tích cực triển khai các sáng kiến và thỏa thuận đề ra, báo cáo kết quả với Lãnh đạo tại Cấp cao ASEAN 37 (tháng 11/2020).

Tiếp theo Hội nghị ACC 27, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã chủ trì Phiên họp đặc biệt của ACC về phát triển tiểu vùng. Đây là lần đầu tiên ACC có phiên họp riêng về nội dung này. Chủ tịch Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và Chủ tịch Viện Nghiên cứu Kinh tế ASEAN và Đông Á (ERIA) đã đọc tham luận.

Chủ tịch ADB đánh giá cao sáng kiến của Việt Nam, lồng ghép phát triển tiểu vùng với phát triển của ASEAN. Coi đây là nguồn bổ trợ quan trọng cho quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, Chủ tịch ADB khẳng định sáng kiến này đồng thời là một đóng góp cho các nỗ lực phục hồi của ASEAN sau Covid-19.

Về phần mình, Chủ tịch ERIA cho rằng ASEAN phát huy vai trò trung tâm, là hạt nhân lãnh đạo trong kết nối, phát triển các tiểu vùng trong khu vực như Mekong, Khu vực Tăng trưởng Đông ASEAN Brunei-Indonesia-Malaysi-Philippines (BIMP-EAGA) và Tam giác Tăng trưởng Indonesia-Malaysia-Thái Lan (IMT-GT). Chủ tịch ERIA cho rằng tiểu vùng Mekong có thể là hình mẫu cho phát triển tiểu vùng trong ASEAN trong quá trình hợp tác vì phát triển và thịnh vượng bền vững của khu vực.

Theo Vụ trưởng Vụ ASEAN, Bộ Ngoại giao Việt Nam Vũ Hồ, một trong những vẫn đề nổi bật trong hợp tác của ASEAN từ trước đến nay là tăng cường kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các vùng của ASEAN, không chỉ riêng gì tiểu vùng Mekong mà cả các tiểu vùng khác.

Các tiểu vùng thường là những khu vực có trình độ phát triển chậm hơn so với các khu vực khác, nhưng lại có các tiềm năng lớn, trên nhiều góc độ khác nhau như tiềm năng về tài nguyên, tiềm năng về kinh doanh, thị trường…. Việc kết nối giữa các tiểu vùng sẽ giúp ASEAN phát triển mạnh hơn, tạo thêm sức mạnh mới cho thị trường chung của ASEAN.

Các Bộ trưởng Ngoại giao phát biểu nhất trí với những đánh giá về các thách thức mà các tiểu vùng trong khu vực đang phải đối mặt như khoảng cách phát triển, nghèo đói, an ninh lương thực-nguồn nước-năng lượng, ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu. Trong bối cảnh đó, các nước cho rằng ASEAN cần tập trung vào các khía cạnh khác nhau của phát triển tiểu vùng như thúc đẩy kết nối khu vực, phát triển nguồn nhân lực, hợp tác công tư (PPP), tái định hình chuỗi cung ứng khu vực, và tận dụng tốt hơn thành quả của khoa học kỹ thuật, phát triển kinh tế số… Các Ngoại trưởng đồng thời khẳng định các khuôn khổ hợp tác tiểu vùng cần bám sát nguyên tắc, mục tiêu và ưu tiên của ASEAN. Từ đó các nước cần đề cao đoàn kết, chủ động thích ứng, phát huy vai trò trung tâm của ASEAN, tận dụng mọi nguồn lực để bảo đảm phát triển bền vững, đồng đều trong khu vực.

Kết luận Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nhấn mạnh ý nghĩa và vai trò của hợp tác tiểu vùng trong phát triển của khu vực, Phó Thủ tướng nhấn mạnh thông qua đoàn kết, hợp tác, và tinh thần “không ai bị bỏ lại phía sau”, ASEAN đã thành công và đã đến lúc có vai trò lớn hơn, điều phối và hỗ trợ quá trình phát triển tiểu vùng trong khu vực. Kết thúc Hội nghị, thay mặt ACC, Phó Thủ tướng giao các quan chức cấp cao ASEAN phối hợp với Ban Thư ký ASEAN xây dựng các khuyến nghị phù hợp, trình Cấp cao ASEAN 37 cho chỉ đạo./.