Bộ trưởng Y tế muốn từ chối quản lý giá thuốc

Chất vấn về việc quản lý giá các mặt hàng thiết yếu, trong đó có giá thuốc, Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương cho rằng: Thuốc chữa bệnh vốn là một mặt hàng thiết yếu, bởi vì 90 triệu dân ai cũng phải dùng đến thuốc chữa bệnh, nhưng việc quản lý lại bị buông lỏng, ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống, khó khăn cho người dân. Thực tế, lượng thuốc tiêu thụ trên thị trường do hệ thống nhà thuốc tư nhân phân phối chiếm 65-70%.

“Bộ Tài chính và Bộ Y tế sẽ làm gì và phối hợp như thế nào để quản lý được giá thuốc thời gian tới?” – Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương chất vấn.

Toàn cảnh phiên chất vấn Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng (ảnh PV)

Làm rõ phần trách nhiệm của Bộ Y tế ở nội dung này, sáng nay (11/6), Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã trả lời đại biểu Quốc hội hai nội dung: quản lý giá thuốc như thế nào và hiệu quả ra sao; mặt bằng chung giá thuốc của Việt Nam so với các nước xung quanh.

Bộ trưởng Kim Tiến cho biết, việc quản lý giá thuốc vẫn theo luật Dược năm 2005 và gần đây là theo Luật Giá. Trong Luật Đấu thầu cũng có thêm 1 chương về đấu thầu thuốc. Hiện nay, Bộ Y tế trong 2 năm qua quản lý bằng thông tư 01 về giá thuốc và đấu thầu thuốc, gần đây là Thông tư 36, 37.

Những điểm mới của Thông tư này là phân chia các nhóm thuốc thành những nhóm đạt GMP của Tổ chức Y tế thế giới hoặc EU, G7 và các nước trong nhóm phát triến, tách ra các nhóm nước đạt GMP phát triển; tách thuốc đông y, y học cổ truyền của Việt Nam theo nhóm khác, thuốc dược liệu và tách nguyên liệu đầu vào.

Việt Nam quản lý thuốc như thế nào? Bộ trưởng Y tế cho biết: Chúng ta có 2 loại là thuốc chi trả theo ngân sách Nhà nước, BHYT thì theo Luật đấu thầu và đấu thầu theo danh mục thuốc. Đối với các tỉnh thì đấu thầu tập trung tại các Sở Y tế. Còn đối với đơn vị trực thuộc Bộ Y tế thì Bộ phân quyền cho các bệnh viện.

Còn một loại thuốc trên thị trường không thuộc danh sách Nhà nước chi trả thì chúng ta quản lý bằng tổ liên ngành 3 Bộ (Tài chính – Công thương, Y tế), phối hợp các tổ chức khác và các DN kê khai giá theo một khung giá nhất định.

“Ở các nước, họ chỉ quản lý đối với thuốc do ngân sách chi trả, như BHYT, còn thuốc ngoài thị trường thì để qui luật thị trường chi phối. Nhưng với chúng ta, kể cả thuốc ngoài thị trường chúng ta cũng vẫn quản lý theo phương thức kê giá”- Bộ trưởng Y tế nói.

Với cách quản lý của Việt Nam, số lượng thuốc quản lý rất lớn. Thuốc trong danh mục BHYT có 900 hoạt chất và hơn 11.000 loại thuốc. Và ngoài thị trường thì khoảng 1.500 hoạt chất và 22.000 loại thuốc. “Ở  các nước, với thuốc bảo hiểm thì họ chỉ quản lý 500-700 hoạt chất thôi. Và thuốc ngoài thị trường thì họ để cho quy luật thị trường điều khiển. Như vậy quản lý của chúng ta khá chặt cả thuốc bảo hiểm lẫn thuốc ngoài thị trường”, theo Bộ trưởng Kim Tiến.

Với chính sách kêu gọi, khuyến khích “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam” theo Nghị quyết của Bộ Chính trị, Bộ Y tế đã xây dựng đề án Những ngôi sao Việt để bình chọn những thuốc Việt đạt chất lượng cao, giá thành vừa phải. Với chính sách này, tỷ lệ thuốc nội đã tăng lên gấp đôi, các bệnh viện tuyến tỉnh, huyện đã tăng 2-4%/năm.

Giá thuốc ở Việt Nam rẻ hơn các nước xung quanh

Thực trạng giá thuốc Việt Nam hiện nay ra sao và so với các nước thế nào? Trả lời câu hỏi này, Bộ trưởng Y tế dẫn thống kê chỉ số lạm phát, trong đó, PCI Giá thuốc của Việt Nam luôn đứng thứ 9 trong danh mục thống kê của Tổng cục Thống kê năm 2013. Lúc đầu tăng giá nhóm hàng dược phẩm là 3,45%, thấp hơn mức tăng CPI 6,04% và đứng thứ 9/11 nhóm hàng. Nhóm này năm 2014 là 0,74% so chỉ số giá tiêu dùng là 0,88%.

“Như vậy, dù là mặt hàng rất nhạy cảm và thiết yếu nhưng chỉ đứng thứ 8 hoặc thứ 9 trong xếp hạng CPI” – Bộ trưởng Y tế nhấn mạnh.

Cũng theo Bộ trưởng Kim Tiến, Bộ Y tế đã tổ chức đoàn công tác liên ngành cùng Bộ Tài chính, Kế hoạch-Đầu tư, Ủy ban các vấn đề xã hội và các chuyên gia khảo sát 6 mặt hàng phổ biến trong các bệnh viện ở hai nước Trung Quốc và Thái Lan. Kết quả khảo sát cho thấy, giá thuốc ở Việt Nam thấp hơn Trung Quốc từ 1,5-2 lần và thấp hơn Thái Lan từ 2-3 lần.

Một dẫn chứng khác được Bộ trưởng Y tế đưa ra là Tổ chức y tế thế giới kết hợp với Viện chiến lược chính sách điều tra đánh giá khoảng 3.000 mặt hàng thuốc để xem sự tăng giá thời gian qua khi nguyên liệu đầu vào tăng… giá thuốc của Việt Nam tăng  như thế nào so với tốc độ tăng của giá thuốc trên thế giới. Họ đánh giá rằng, đối với thuốc nội, tốc độ tăng thấp, thuốc nhập khẩu thì tốc độ tăng ở mức trung bình.

Bộ trưởng khẳng định: “Qua đó cũng thấy rằng, giá thuốc của Việt Nam không phải là giá cao nhất”.

Việc quản lý giá thuốc hiện nay là do 3 bộ Tài chính, Công thương và Y tế, các hội đồng chuyên môn đảm nhiệm. Tuy nhiên, Bộ trưởng Y tế đã nêu bất cập trong cách quản lý hiện nay và đề nghị: “Trong Luật Dược sửa đổi sắp tới, Bộ Y tế mong muốn không quản lý giá thuốc vì vừa sản xuất, nhập khẩu, phê chuẩn các quyết định nhập khẩu, phân phối, ghi toa, bán thuốc… Mà thuốc thì người bệnh không thể mặc cả được. Đối với thị trường như vậy thì “vừa đá bóng vừa thổi còi”. Như kết luận vừa rồi, Chủ tịch Quốc hội có nói là Bộ Y tế chỉ làm công tác chuyên môn”.

Trong luật này, Bộ trưởng Y tế cũng bày tỏ mong có một đột phá phát triển công nghiệp dược trở thành mũi nhọn và tiến tới Việt Nam sản xuất, sử dụng được nhiều thuốc trong nước, hướng tới xuất khẩu một số loại thuốc. “Hiện tại, thuốc do Việt Nam sản xuất nói chung là chất lượng tốt, giá cả phải chăng” – Bộ trưởng Y tế kết thúc phần giải trình của mình trước Quốc hội./.