Có nên giao cơ quan Thuế, Chứng khoán thẩm quyền điều tra?

Dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 9 thiết kế 2 phương án bổ sung và không bổ sung quy định Kiểm ngư, cơ quan Thuế, Ủy ban Chứng khoán nhà nước là cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. Thảo luận tại tổ chiều 2/6, nhiều ý kiến thiên về phương án không bổ sung quyền điều tra cho các cơ quan trên.

“Lĩnh vực nào cũng có thẩm quyền điều tra thì gay”

Đại biểu Nguyễn Đình Quyền (Hà Nội) cho rằng xét về cả lý luận, thực tiễn, chủ trương của Đảng đều cho thấy không nên bổ sung quy định trên.

Trước hết, tinh thần các Nghị quyết của Đảng là nghiên cứu tiến tới thu gọn đầu mối cơ quan điều tra, trong đó có cơ quan điều tra chuyên trách và cơ quan có một số hoạt động điều tra.

Đại biểu Nguyễn Đình Quyền (Hà Nội)

“Lĩnh vực nào cũng cho thẩm quyền điều tra thì gay. Điều đáng lưu ý là hiện nay cơ quan chuyên trách điều tra, được đào tạo, có thủ trưởng và điều tra viên nhưng vẫn còn có hạn chế, vi phạm quyền con người trong quá trình điều tra. Do đó các lực lượng khác rất dễ vi phạm quyền con người”, đại biểu nói.

Thực tế qua giám sát, khảo sát cho thấy, dù được giao thẩm quyền nhưng trong gần 10 năm qua, một số cơ quan như Kiểm lâm, Hải quan… rất ít khi tiến hành một số hoạt động điều tra ban đầu, hầu hết giao cho cơ quan điều tra chuyên trách.

Đồng quan điểm, Trung tướng Đỗ Kim Tuyến (đoàn Hà Nội)- Tổng cục phó Tổng cục Cảnh sát phòng chống tội phạm, Bộ Công an, cho rằng hiện nay các cơ quan trên khi phát hiện vụ việc có dấu hiệu tội phạm thì có thể chuyển ngay hồ sơ cho cơ quan điều tra mà không vướng gì.

Theo đại biểu, Hải quan, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra vì có đặc thù rất riêng. Như Hải quan có khu vực mà lực lượng khác không được vào, cơ quan điều tra muốn vào cũng phải phối hợp. Hay Biên phòng, Kiểm lâm có đặc thù ở vùng biên giới, miền núi với địa hình xa xôi, hiểm trở.

Đại biểu Đỗ Văn Đương (TPHCM) cũng không tán thành việc bổ sung thẩm quyền trên vì nếu không những cơ quan này vừa có quyền hành chính, vừa có quyền tư pháp nên dễ lợi dụng quyền tư pháp đe dọa người ta, có thể dẫn đến oan sai. Hơn nữa, các cơ quan này không có điều tra viên chuyên nghiệp, hạn chế kỹ năng quản lý hồ sơ trong khi nhân chứng hiện trường đã thay đổi, khi chuyển hồ sơ lên cơ quan điều tra phải làm lại.

“Một đất nước có nhiều cơ quan điều tra quá là không nên. Tinh thần Nghị quyết của Bộ Chính trị là thu hẹp đầu mối”, đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Đức Chung- Giám đốc Công an TP Hà Nội cũng bày tỏ quan điểm không đồng tình vì thực tiễn trong quá trình điều tra, việc trưng cầu ý kiến chuyên gia các lĩnh vực Thuế, Chứng khoán hoàn toàn làm được. Hơn nữa, có trao thẩm quyền thì cơ quan này cũng không có hệ thống cán bộ để tổ chức điều tra. Thực tế những cơ quan trên tự phát hiện tội phạm rất ít.

Nên trao quyền điều tra ban đầu?

Phát biểu ý kiến về nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho rằng nếu cứ lập luận do đặc thù địa hình, chờ cơ quan điều tra sẽ không kịp thời hay lĩnh vực chuyên môn sâu để giao quyền điều tra là chưa ổn, vì có rất nhiều lĩnh vực có tính chuyên sâu, tính phức tạp.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu

Riêng với lực lượng Kiểm ngư, đại biểu Uông Chu Lưu cho rằng có thể giao quyền điều tra ban đầu vì tội phạm xảy ra trên biển, điều kiện phức tạp, xa xôi

Đại biểu Trần Du Lịch (TPHCM) đồng ý giao thẩm quyền điều tra cho các cơ quan Thuế, Ủy ban Chứng khoán xuất phát từ góc nhìn những hành vi phát sinh thực tế.

Đại biểu lấy ví dụ: Chuyện làm giá chứng khoán hiện đang rất phức tạp và thường hành vi chuyển giá cực kỳ tinh vi, công ty này thông đồng công ty kia, không ngăn ngừa kịp thời sẽ khiến thị trường chứng khoán bị lũng loạn. Do đó nếu không giao thẩm quyền điều tra thì không có công cụ để phát hiện được vụ việc.

Thiếu tướng Trịnh Xuyên – Giám đốc Công an tỉnh Thanh Hóa nêu quan điểm có thể giao quyền điều tra ban đầu cho Kiểm ngư, còn cơ quan Thuế và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước thì không phù hợp.

“Tội phạm trong lĩnh vực kiểm ngư thường là tội quả tang, diễn ra rõ ràng. Lực lượng Kiểm ngư đặc thù hoạt động ngoài biển nếu chờ Cảnh sát biển đến sẽ rất lâu và khó khăn. Do đó nên giao Kiểm ngư có thể điều tra ban đầu, sau đó bàn giao lại cho cơ quan điều tra có thẩm quyền”, đại biểu nêu ý kiến./.