Tòa phải có trách nhiệm đến khi bản án được thi hành

Bên lề phiên họp của Quốc hội về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thi hành án dân sự ngày 3/11, trao đổi với báo chí, Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa (TPHCM), Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam nhấn mạnh tòa án có trách nhiệm đảm bảo bản án được thực thi.

ĐBQH Trương Trọng Nghĩa: Tiến độ thi hành án dân sự tại TPHCM chậm có một nguyên nhân khách quan là số vụ việc phải thi hành tại TPHCM rất lớn, cao nhất nước, cho nên có sự quá tải. Tuy nhiên, Luật Thi hành án dân sự hiện hành cũng đang có những bất cập, như những ý kiến các đại biểu Quốc hội đã nêu tại hội trường. Tôi cho rằng tới đây Luật Thi hành án dân sự phải tăng cường hơn nữa trách nhiệm của ngành Thi hành án, nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng của người được thi hành án.

Khi đã ra đến Tòa có những vụ việc đến 5-7 năm mới có được phán quyết của Tòa án tối cao, vậy mà cầm được bản án có hiệu lực trong tay rồi lại thêm 5-7 năm, thậm chí 10 năm nữa người ta cũng không được thi hành án. Đây chính là một trong những lý do khiến người ta đi tìm những lực lượng khác như công ty đòi nợ thuê, xã hội đen...  - những cách ngoài pháp luật, thậm chí trái pháp luật - để được thi hành án.

Ngoài ra, việc tổ chức thi hành án cũng hết sức quan trọng. Tòa án ban hành bản án thì phải có trách nhiệm cho đến khi bản án được thi hành xong, chứ công lý không phải chỉ được phán quyết xong là chấm dứt.

** Vừa rồi có ý kiến ĐBQH nêu tình trạng án tuyên không rõ ràng, nên không thi hành được; theo ông, phải xử lý thế nào?

ĐBQH Trương Trọng Nghĩa: Đúng là cũng có một nguyên nhân nữa là những bản án tuyên không chuẩn xác, không hợp lý, khiến việc thi hành án khó khăn. Ở đây cũng phải nói đến trách nhiệm của Tòa án đối với phán quyết của chính mình. Bản thân bản án phải có tính khả thi ở một mức độ cao, đòi hỏi các thẩm phán phải điều tra xác minh khi ra bản án; phải yêu cầu bên nguyên, bên bị, luật sư cung cấp đầy đủ thông tin, chứng cứ cần thiết để đảm bảo bản án đúng đắn và khả thi.

** Theo ông, nguyên nhân của sự bất cập này là do thiếu quy định của pháp luật hay trình độ của thẩm phán?

ĐBQH Trương Trọng Nghĩa: Có một phần do pháp luật dân sự bất cập, vì thế mà đợt này chúng ta cũng sửa đổi Bộ Luật Dân sự. Nhưng cũng có những bản án không thấu đáo. Ví dụ một căn nhà chỉ có một cửa, Tòa tuyên phần trên căn nhà thuộc ông A, phần dưới thuộc ông B, nhưng ông A đi bằng cửa nào thì lại không đề cập! Những câu chuyện như vậy phải tính toán, xử lý ngay từ khi tuyên án. Hoặc cho rằng đất thuộc về ông X nhưng khi ông X đi đăng ký quyền sử dụng đất lại gặp phải vô vàn khó khăn. Lẽ ra ngay trong bản án đó phải nghiên cứu, đưa ra yêu cầu một số cơ quan có trách nhiệm phải hợp tác thi hành.

Bộ Luật Tố tụng dân sự tới đây cũng phải nghiên cứu quy định theo hướng nâng cao trách nhiệm của Chánh án Toà án các cấp; quy định cụ thể rằng án tuyên phải hàm chứa những điều kiện khả thi đến mức tối đa.

** Thưa ông, đặt vấn đề truy lại các bản án tuyên không rõ ràng, thời hiệu kháng nghị không còn nữa, quyền của đương sự bị thiệt hại, có thể kiện lên đâu để được hưởng quyền của mình?

ĐBQH Trương Trọng Nghĩa: Theo tôi, Cơ quan thi hành án và tòa án phải có trách nhiệm hợp tác với nhau để giải quyết tối đa, tháo gỡ cho người dân khi thi hành bản án. Quan trọng vẫn là sửa luật và chấn chỉnh việc tổ chức thi hành các luật.

** Cảm ơn ông!./.