“Tội phạm tham nhũng là đối tượng có chuyên môn, quan hệ rộng“

“Chia lửa” với phần trả lời chất vấn của Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm cho biết thêm, năm 2017, cơ quan điều tra các cấp đã thụ lý trên 90.000 vụ án, trên 129.000 bị can, xử lý 74.000 vụ, 105.000 bị can, đạt tỷ lệ 80,86%. Các vụ án hình sự đặc biệt nghiêm trọng đã được khám phá nhanh chóng.

Các vụ án kinh tế, tham nhũng lớn do Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng theo dõi chỉ đạo đã được tập trung điều tra, kịp thời đưa ra xét xử nghiêm minh trước pháp luật.

Các cơ quan điều tra đã phối hợp chặt chẽ với ngành tư pháp nâng cao chất lượng hiệu quả công tác điều tra, truy tố, xét xử nên đã hạn chế được các vi phạm, kiềm chế sự gia tăng của tội phạm đạt và vượt các chỉ tiêu do Quốc hội đề ra, góp phần giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo an ninh trật tự góp phần phát triển KTXH của đất nước.

Về đấu tranh xử lý tội phạm tham nhũng, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết, công tác phát hiện điều tra tội phạm tham nhũng trong thời gian qua còn một số hạn chế, chưa đạt được như mong muốn của Đảng, Nhà nước và nhân dân. Một số vụ án điều tra còn chậm. Nguyên nhân chủ yếu là do tội phạm tham nhũng là loại tội phạm đặc biệt, có trình độ chuyên môn, có quan hệ rộng, có nhiều thủ đoạn tinh vi để che giấu hành vi phạm tội, gây khó khăn cho công tác phát hiện điều tra của các cơ quan chức năng. 

Thứ hai, các vụ án tham nhũng thường do nhiều đối tượng thực hiện có tổ chức, thời gian xảy ra khá lâu mới được phát hiện, hành vi tham nhũng được che đậy dưới nhiều hình thức khác nhau. Đối tượng tham gia có quan hệ chặt chẽ với nhau, thông tin khép kín trong phạm vi nhất định. Các đối tượng thường cất giấu tài sản, hợp lý hoá hoặc tiêu huỷ tài liệu chứng cứ nên công tác điều tra hết sức khó khăn, thời gian điều tra kéo dài.

Việc điều tra xử lý các vụ án tham nhũng có yếu tố nước ngoài thường phải thông qua việc hoạt động tương trợ tư pháp hình sự, liên quan đến nhiều cơ quan chức năng nên cũng khiến kéo dài thời gian.

Thứ tư, công tác giám định tư pháp nhất là giám định tài chính, kế toán, xây dựng còn nhiều vướng mắc, bất cập, thời gian giám định dài. Một số cơ quan, tổ chức, cá nhân được trưng cầu giám định vì nhiều lý do khác nhau đã từ chối giám định hoặc kéo dài thời gian giám định. Trình độ chuyên môn của một số giám định viên chưa đáp ứng được yêu cầu. Kết luận giám định, phải trưng cầu giám định nhiều lần dẫn đến thời hạn điều tra kéo dài.

Một số VBQPPL phòng chống tham nhũng còn thiếu, chưa chặt chẽ dẫn đến khó khăn trong việc đánh giá thống nhất chứng cứ, đường lối xử lý giữa các cơ quan tiến hành tố tụng, phải trả hồ sơ điều tra bổ sung nhiều lần.

Để đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm tham nhũng, cần có sự quan tâm nhiều hơn nữa của các cấp, các ngành, các cơ quan chuyên trách. Trong công tác đấu tranh phòng chống tham nhũng khó khăn nhất là khâu phát hiện. Do đó, Bộ Công an sẽ tăng cường phối hợp với các cơ quan thanh tra, kiểm toán, thuế, hải quan, toà án, viện kiểm sát, đẩy mạnh việc chủ động phát hiện đồng thời tập trung chỉ đạo quyết liệt đẩy nhanh công tác điều tra, hạn chế điều tra kéo dài, điều tra đi điều tra lại nhiều lần.

Về vấn đề trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung với một số vụ án tham nhũng, Bộ trưởng Tô Lâm cho hay, những năm qua, Bộ Công an đã tập trung chỉ đạo đấu tranh quyết liệt với tội phạm tham nhũng và đã đạt được một số kết quả. Cơ quan điều tra các cấp đã tăng cường phối hợp với Viện Kiểm sát, TAND các cấp để tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong quá trình tố tụng. Nhiều vụ án tham nhũng đặc biệt nghiêm trọng đã được điều tra xử lý kịp thời, nghiêm minh, đúng người đúng tội.
Tuy nhiên, công tác phối hợp giải quyết các vụ án tham nhũng các cơ quan tố tụng cũng còn hạn chế, trong đó có việc trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung.

Thứ nhất là đối tượng thực hiện có tổ chức, thời gian xảy ra khá lâu mới được phát hiện, hành vi tham nhũng được che đậy dưới nhiều hình thức khác nhau. Đối tượng tham gia có quan hệ chặt chẽ với nhau, thông tin khép kín trong phạm vi nhất định. Các đối tượng thường cất giấu tài sản, hợp lý hoá hoặc tiêu huỷ tài liệu chứng cứ nên công tác điều tra hết sức khó khăn, thời gian điều tra kéo dài.

Thứ hai, sự phối hợp giữa các cơ quan tố tụng trong giải quyết các vụ án thiếu nhất quán, nhất là trong đánh giá chứng cứ.

Thứ ba, công tác giám định tư pháp có nhiều khó khăn.

Thứ tư, một số VBQPPL phòng chống tham nhũng còn bất cập.

Để nâng cao chất lượng công tác này, chúng tôi tập trung vào một số giải pháp trọng tâm. Trước hết là phải tăng cường chỉ đạo hướng dẫn nghiệp vụ các cơ quan tiến hành tố tụng để thúc đẩy tiến độ điều tra các vụ án tham nhũng, sớm đưa ra xét xử.
Thứ hai, nâng cao hiệu qua tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan điều tra với Viện kiểm sát, Toà án, cơ quan chức năng trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng.

Đã đề xuất QH, Uỷ ban thường vụ QH sửa đổi bổ sung pháp luật về phòng chống tham nhũng./.