Thúc đẩy sâu sắc hơn nữa Quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Nhật Bản

Đây là chuyến thăm Nhật Bản của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng trên cương vị mới trong bối cánh cảnh quan hệ Việt Nam-Nhật Bản phát triển hết sức tốt đẹp, thực chất sau đúng 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1973-2023) và sau 9 năm nâng cấp lên Đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và thịnh vượng ở châu Á vào năm 2014. Do đó chuyến thăm được kỳ vọng mở ra giai đoạn hợp tác mới, làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-Nhật Bản.

Năm 2023 Việt Nam và Nhật Bản kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, nhưng ngay từ thế kỷ thứ 8, Nhà sư Phật Triết của Lâm Ấp (nay là miền Trung Việt Nam) đã tới Nara, kinh đô Nhật Bản, giao lưu phật giáo, âm nhạc tại chùa Đại An. Qua đó, Nhà sư Phật Triết đã giới thiệu âm nhạc Lâm Ấp, đến nay vẫn được biểu diễn trong những nhạc khúc của nhã nhạc Nhật Bản, với sự đồng điều về thanh âm với nhã nhạc cung đình Huế. Đến thế kỷ 17, nhiều thương thuyền của Nhật Bản đã cập cảng Hội An và tại đây, người Nhật Bản đã tổ chức giao lưu, buôn bán và lập ra khu phố của người Nhật Bản…

Vào thời điểm hiện nay, quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng vì hòa bình và thịnh vượng ở Châu Á giữa Việt Nam và Nhật Bản đang phát triển tích cực, hợp tác toàn diện, mạnh mẽ, độ tin cậy chính trị cao trên mọi lĩnh vực từ kinh tế, thương mại, đầu tư, quốc phòng-an ninh, văn hóa-giáo dục, nông nghiệp, y tế, lao động, giao lưu nhân dân, hợp tác địa phương. Nhân dịp kỷ niệm 50 năm hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao, năm nay hai  nước đã tổ chức gần 500 hoạt động thiết thực, có ý nghĩa, góp phần tăng cường và làm sâu sắc hơn tình cảm hữu nghị, sự hiểu biết lẫn nhau giữa nhân dân hai nước. 

Thời gian qua, các hoạt động trao đổi đoàn, tiếp xúc cấp cao và các cấp được duy trì, đẩy mạnh. Nhật Bản tiếp tục là đối tác kinh tế quan trọng hàng đầu của Việt Nam, là nước cung cấp ODA lớn nhất, đối tác lớn thứ hai về hợp tác lao động, thứ ba về đầu tư và du lịch, thứ tư về thương mại. Trong 9 tháng của năm 2023, kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam với Nhật Bản đạt gần 33 tỷ USD, trong đó ta xuất khẩu sang Nhật khoảng 17 tỷ USD. Lũy kế tính đến 20/9 năm nay, đầu tư của Nhật Bản vào Việt Nam là trên 71 tỷ USD với gần 5200 dự án còn hiệu lực, xếp thứ 3 trong số 143 các quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư tại Việt Nam; và đang tiếp tục có các dự án mới của Nhật đầu tư vào Việt Nam. Tính đến hết năm tài khóa 2020, Nhật Bản cung cấp ODA cho Việt Nam lên tới 27,5 tỉ USD, chiếm hơn 26% tổng vốn ký kết vay nước ngoài của Chính phủ. 

Hợp tác quốc phòng – an ninh ngày càng phát triển thực chất, đi vào chiều sâu. Hợp tác giữa các địa phương hai nước không ngừng được mở rộng với gần 100 cặp địa phương thiết lập quan hệ hữu nghị, hợp tác. Việt Nam là nước đầu tiên trên thế giới chính thức đưa tiếng Nhật vào giảng dạy ở bậc trung học cơ sở từ năm 2003, tiểu học từ năm 2019. Nhật Bản là một trong những nước viện trợ lớn nhất cho ngành giáo dục - đào tạo của Việt Nam thông qua các chương trình viện trợ ODA. Nhật Bản đã hỗ trợ nâng cấp 4 trường đại học của Việt Nam đạt đại học chất lượng cao; đang hợp tác xây dựng Trường Đại học Việt - Nhật nhằm đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho Việt Nam trong lĩnh vực khoa học công nghệ, quản lý và dịch vụ. Hiện có trên 500 nghìn người Việt Nam đang sinh sống tại Nhật Bản và gần 23 nghìn người Nhật Bản đang sinh sống tại Việt Nam. 

Trên cơ sở mối quan hệ tốt đẹp, hai bên phối hợp chặt chẽ, hiệu quả, ủng hộ lẫn nhau tại các điễn đàn đa phương và trong các vấn đề quốc tế, khu vực cùng quan tâm. Nhật Bản là nước G7 đầu tiên đón Tổng Bí thư Việt Nam đi thăm (năm 1995), nước G7 đầu tiên thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược với Việt Nam (năm 2009), nước G7 đầu tiên công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam (năm 2011), nước G7 đầu tiên mời Việt Nam tham dự Hội nghị Thượng đỉnh G7 mở rộng (5/2016).

Có thể nói, với bối cảnh đặc biệt của chuyến thăm, trên nền tảng các thành tựu lớn trong hợp tác hai nước, chuyến thăm chính thức Nhật Bản của Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng sẽ thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ hai nước, đưa quan hệ Đối tác chiến lược hai nước bước sang giai đoạn mới thực chất và hiệu quả hơn.