Xác lập quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam-Malaysia

Nhận lời mời của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, Thủ tướng Malaysia Najib Tun Razak và Phu nhân sẽ thăm chính thức Việt Nam từ 3 – 5/4/2014. Đây là chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của Thủ tướng Najib Tun Razak từ khi tái đắc cử nhiệm kỳ thứ hai vào tháng 5/2013.

Thủ tướng Malaysia Najib Tun Razak (Ảnh: Asiatribue)

Trong thời gian vừa qua, quan hệ hữu nghị và hợp tác nhiều mặt Việt Nam – Malaysia tiếp tục phát triển tốt đẹp trên các lĩnh vực. Hai bên duy trì thường xuyên các chuyến thăm và tiếp xúc cấp cao; đã phối hợp tổ chức thành công nhiều hoạt động kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao trong năm 2013.

Về thương mại, Malaysia hiện là đối tác lớn thứ 3 trong ASEAN và thứ 9 trên thế giới của Việt Nam; kim ngạch thương mại hai chiều năm 2013 đạt 9 tỷ USD (trong đó Việt Nam xuất siêu hơn 800 triệu USD). Về đầu tư, đến nay Malaysia có 451 dự án tại Việt Nam với tổng số vốn đăng ký hơn 10 tỷ USD, đứng thứ 9/101 quốc gia và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam. Việt Nam hiện có 11 dự án đầu tư tại Malaysia với tổng số vốn đạt 756 triệu USD. Hợp tác trong các lĩnh vực an ninh – quốc phòng, lao động, giáo dục – đào tạo, dầu khí… đạt nhiều kết quả. Ngoài ra, hai nước cũng hợp tác tốt tại các diễn đạt khu vực và quốc tế, nhất là trong ASEAN và Liên Hợp Quốc.

Chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng Malaysia là dịp để lãnh đạo hai nước thảo luận các biện pháp làm sâu sắc thêm quan hệ song phương; trao đổi phương hướng hợp tác nhất là trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư, lao động; và trao đổi các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm.

Ngày 30/3/1973 là dấu mốc quan trọng trong quan hệ hai nước quan hệ ngoại giao được thiết lập. Năm 1976, hai nước lập Đại sứ quán ở thủ đô mỗi nước. Năm 2004, nhân chuyến thăm Malaysia của Thủ tướng Phan Văn Khải, hai nước ra “Tuyên bố chung về khuôn khổ Đối tác toàn diện trong thế kỷ 21”. Hiện nay, quan hệ hữu nghị và hợp tác toàn diện giữa hai nước tiếp tục được xây dựng và phát triển tốt đẹp trên nhiều lĩnh vực.

Để tăng cường mối quan hệ hai nước, hai bên tích cực trao đổi đoàn và tiếp xúc cấp cao. Chủ tịch Thượng viện Malaysia thăm Việt Nam (5–7/1/2009); Quốc vương Malaysia thăm Việt Nam (5-7/1/2009); Quốc vương Malaysia thăm Việt Nam (3/2009, 9/2013); Thủ tướng ta gặp Thủ tướng Malaysia bên lề hội nghị cấp cao ASEAN – Hàn Quốc (01/6/09), ASEAN 16 tại Hà Nội (tháng 4/2011), ASEAN 19 (11/2011); Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết gặp Thủ tướng Malaysia bên lề cấp cao APEC (15/11/09); Chủ tịch nước Trương Tấn Sang thăm cấp Nhà nước tới Malaysia (26 – 28/9/2011) và Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan dự Hội nghị Thượng đỉnh Toàn cầu tại Malaysia (6/2013); Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải dự Hội nghị Thượng đỉnh doanh nhân toàn cầu (10/2013).

Ở các lĩnh vực hợp tác An ninh – Quốc phòng, giáo dục, lao động…cũng đạt được những kết quả khả quan. Bộ Công an Việt Nam và Bộ Nội vụ Malaysia đã chính thức thiết lập quan hệ tháng 4/1994. Năm 1998, Tổng cục Tình báo Bộ Công an lập quan hệ hợp tác với Cơ quan Tình báo Malaysia. Hai bên duy trì trao đổi đoàn; đang thúc đẩy đàm phán để ký kết “Bản Ghi nhớ về hợp tác đấu tranh phòng ngừa tội phạm xuyên quốc gia”.

Từ năm 1998, hai nước đã mở văn phòng Tùy viên quốc phòng tại Đại sứ quán mỗi nước. Hai nước đã ký Bản Ghi nhớ về hợp tác quốc phòng song phương (2008); tích cực trao đổi các chuyến thăm. Tàu thuyền hai nước cũng thường ghé thăm cảng của nhau.

Có thể nói Malaysia là một trong những đối tác lớn của Việt Nam trong lĩnh vực  hợp tác lao động. Chính phủ Malaysia chính thức mở cửa thị trường lao động với Việt Nam từ năm 2002 và nhất trí đưa vấn đề lao động thành một lĩnh vực hợp tác mới giữa hai nước. Hai nước đã ký Thỏa thuận (MOU) cấp Chính phủ về hợp tác lao động (12/2003). Hiện có khoảng 80.000 lao động Việt Nam đang làm ăn sinh sống tại Malaysia.

Trong chuyến thăm Việt Nam lần này của Thủ tướng Malaysia, hai nước cũng sẽ đề cập tới những biện pháp cụ thể, đưa ra những thỏa thuận mới để thúc đẩy hợp tác lao động giữa hai bên, coi đây là lĩnh vực tiềm năng của hai nước.

Đến nay hai nước đã ký kết nhiều hiệp định hợp tác tạo cơ sở pháp lý cho việc tăng cường hợp tác ở nhiều lĩnh vực. Chỉ tính riêng năm 1992, hàng loạt các hiệp định đã được ký kết như; Hiệp định Khuyến khích và Bảo hộ Đầu tư, Hiệp định Hàng hải, Hiệp định về Hợp tác Kinh tế, Khoa học và Kỹ thuật. Những hiệp định đó thể hiện gai đoạn phát triển tốt đẹp trong quan hệ hai nước.

Vấn đề Biển Đông là vấn đề mặc dù phức tạp, nhưng hai nước đã trình lên Liên Hợp Quốc báo cáo chung đối với khu vực phía Nam Biển Đông (27/8/2009). Ngày 1/10/2009, Liên Hợp Quốc ra Tuyên bố quyết định không thành lập tiểu ban để xem xét Báo cáo chung Việt Nam – Malaysia do Philippines và Trung Quốc phản đối. Hai nước vẫn đang phối hợp để vận động và thuyết phục Liên Hợp Quốc tiếp tục xem xét Báo cáo chung này. Mục đích của bản báo cáo này nhằm tạo ra khu vực Biển Đông hòa bình, ổn định, góp phần vào phát triển chung của thế giới.

Đặc biệt, đầu tháng 3 vừa rồi khi máy bay MH370 của Hãng hàng không Malaysia mất tích, Việt Nam đã tích cực tham gia vào hoạt động tìm kiếm tại khu vực được cho là máy bay gặp nạn. Thủ tướng Malaysia đã điện đàm với Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng bày tỏ cảm ơn chân thành và đánh giá cao Chính phủ, Nhân dân Việt Nam và cá nhân Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã tích cực và kịp thời giúp đỡ Malaysia trong việc tìm kiếm chiếc máy bay MH370 mất tích; khẳng định sự trợ giúp của phía Việt Nam thời gian qua là hết sức quý báu và hữu ích, thể hiện tình cảm láng giềng tốt đẹp cũng như mối quan hệ hợp tác hữu nghị giữa Việt Nam và Malaysia.

Trong chuyến thăm Việt Nam lần này, Thủ tướng Malaysia Najib Tun Razak dự kiến chào xã giao Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang, chứng kiến lễ ký Thỏa thuận hợp tác nông nghiệp. Thủ tướng hai nước cũng sẽ trao đổi phương hướng cụ thể nhằm xây dựng quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam-Malaysia. Điều này sẽ góp phần làm thực chất hơn quan hệ trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là vì lợi ích, cuộc sống hạnh phúc của nhân dân mỗi nước./.