Bệnh tai biến mạch não

Tai biến mạch não, “hội chứng lâm sàng có đặc điểm là bệnh nhân bị mất chức năng não cục bộ cấp tính với các triệu chứng kéo dài trên 24 giờ hoặc dẫn đến tử vong do chảy máu tự phát trong nhu mô não hoặc do một phần của não không được cung ứng máu đầy đủ”.

Thực tế cho thấy, tai biến mạch não thường xảy ra dưới hình thái “cơn đột quỵ não”. Khi đó bệnh nhân có thể bị yếu vận động hoặc rối loạn cảm giác ở một phần cơ thể như: mặt, tay hoặc chân, nói năng khó khăn, chóng mặt hoặc mất thăng bằng, mờ mắt, choáng váng hoặc nhức đầu và ý thức cơ thể bị rối loạn. Có hai thể lâm sàng phổ biến là chảy máu não và nhồi máu não.

Các thống kê quốc tế cho thấy, tai biến mạch não là nhóm bệnh có tần suất chiếm 0,2% trong nhân dân, phần lớn gặp ở người trên 65 tuổi với tỷ lệ khoảng 1%. Đây là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ ba sau các bệnh tim mạch, ung thư và là nguyên nhân chủ yếu gây tàn tật trên thế giới.

Tai biến mạch não có liên quan đến nhiều bệnh khác như tăng huyết áp, đái tháo đường, vữa xơ mạch máu, rối loạn lipid máu, nhiễm khuẩn mạn tính… Đó là những yếu tố nguy cơ có khả năng trực tiếp hoặc gián tiếp gây tai biến mạch não, đặc biệt ở người cao tuổi. Vì vậy, phát hiện sớm và xử trí đúng các bệnh nói trên, trong đó có bệnh tăng huyết áp là cách phòng ngừa tai biến mạch não hợp lý. Mặt khác, việc phát hiện kịp thời các dấu hiệu và triệu chứng của cơn đột quỵ não, kết hợp điều trị với bảo vệ tế bào thần kinh là phương thức tốt nhất để giảm bớt gánh nặng của loại bệnh lý này.

Đối với tai biến mạch não nói chung, cơn đột quỵ não nói riêng, y học đã đưa ra khẩu ngữ “Thời gian là não” có nghĩa phải coi đây là vấn đề cấp cứu vì nếu xử trí chậm trễ, mất thời gian sẽ làm cho não của bệnh nhân bị tổn hại nhiều hơn. Nếu một mạch máu lớn ở bán cầu não bị tắc nghẽn khiến cho nhu mô não ở khu vực đó không được nuôi dưõng thì chỉ trong vòng một phút đã có 19 triệu tế bào thần kinh bị chết, làm mất đi 14 tỷ khớp thần kinh là nơi dẫn truyền đi các tín hiệu thần kinh.

Tai biến mạch não là bệnh của một chủ thể cá nhân trong một cộng đồng nhất định. Do đó việc hiểu biết nhóm bệnh này, phát hiện sớm, dự phòng đúng, điều trị tích cực, chăm sóc chu đáo là những hoạt động không chỉ liên quan riêng đối với bản thân từng bệnh nhân mà còn cả với tập thể cộng đồng.

Trong hoàn cảnh hiện nay, với sự gia tăng dân số ở nước ta, với những biến đổi khí hậu và môi trường cùng với sự phát sinh nhiều loại bệnh tật, tai biến mạch não cần được sự quan tâm hơn nữa của mọi người trong xã hội chúng ta./.