Muôn nẻo tìm đến… lá ngón

Liên tục trong 3 năm qua, số người Mông tự tử bằng lá ngón ở huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên liên tục gia tăng. Nguyên nhân tự tử của họ nhiều khi đơn giản đến khó hiểu. Giận chồng thì tìm đến lá ngón, nam nữ cãi nhau hoặc không đến được với nhau cũng tìm đến lá ngón, giận cha mẹ chưa cho bắt vợ cũng ăn lá ngón.... Thực trạng này ngày càng tăng, khiến cơ quan chức năng không khỏi giật mình.

Không thấy "thần tượng" trên TV cũng ăn lá ngón

Hơn 1 năm trôi qua, nhưng thầy cô giáo và học sinh ở trường trung học cơ sở bán trú Sa Dung, huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên vẫn chưa quên được cái chết của Sùng A Tùng, học sinh lớp 8A1. Do thất vọng vì không yêu được cô bạn đang học lớp 6 nên đã tìm đến lá ngón tự tử. Mặc dù được thầy cô giáo phát hiện, đưa đi cấp cứu tại trạm y tế xã,  nhưng vẫn  không cứu được.

Hay trường hợp của cậu học sinh lớp 10 Mùa A Dơ ở bản Trung Sua, xã Keo Lôm đem lòng yêu cô gái bản bên. Đi học xa sợ trai bản khác bắt mất nên bỏ học về bắt vợ, nhưng do bố mẹ không đồng ý, Dơ dọa sẽ đi ăn lá ngón tự tử. Vì vậy gia đình đành phải đồng ý, bây giờ Dơ đã lên chức bố ở tuổi 16.

BS cấp cứu cho một nữ sinh tự tử bằng lá ngón ở Điện Biên (Ảnh: Anninhthudo)

Đã từ rất lâu, người Mông ở huyện Điện Biên Đông thường lấy lá ngón để tìm đến cái chết, nhưng bây giờ nó trở nên khá phổ biến. Điều đáng nói là người sử dụng lá ngón 90% đều trong độ tuổi vị thành niên, thanh niên còn đi học và là lao động chính trong gia đình.

Anh Cà Văn Thao, Bí thư huyện đoàn Điện Biên Đông cho biết: Ở đây cây lá ngón mọc khắp nơi, chỉ cần muốn chết là tìm thấy ngay. Chính vì thế đi khắp vùng Điện Biên Đông, từ thị trấn huyện cho đến những bản, xã xa xôi như Háng Lìa, Phì Nhừ, Keo Lôm, Mường Luân… đâu đâu cũng nghe chuyện ăn lá ngón tự tử.

Ở Trung tâm y tế huyện Điện Biên Đông, số ca cấp cứu vì ăn lá ngón chiếm tỷ lệ không nhỏ. Có trường hợp may mắn thoát khỏi cái chết do được cấp cứu kịp thời, nhưng cũng nhiều bệnh nhân không qua khỏi. Theo thống kê của đơn vị này, số người chết do tự tử bằng lá ngón ở đây bằng tổng số người chết do các nguyên nhân khác như tai nạn, ốm đau, bệnh hiểm nghèo cộng lại.

Nếu như năm 2010, có 29 ca tử vong trong số 94 ca ăn lá ngón thì năm 2012 có 37 trong số 113 ca. Riêng các tháng đầu năm nay có 148 ca tự tử, trong đó có 14 ca tử vong. Bác sỹ Nguyễn văn Minh, Giám đốc Trung tâm y tế huyện cho biết: Tất cả các ca tự tử bằng lá ngón là người Mông. Có người tự tử vì bạo lực gia đình, có học sinh bị điểm kém, bị phạt, cũng có người xem phim không thấy “thần tượng” nữa cũng ăn lá ngón. Trong mấy năm gần đây do Bệnh viện đã được trang bị nhiều máy móc hiện đại nên việc cấp cứu các bệnh nhân ăn lá ngón cũng kịp thời.

Nâng cao ý thức người dân là việc làm cần thiết

Người Mông nào ở Điện Biên Đông cũng biết tác hại của lá ngón, nhưng với tính tự ái khá cao, họ vẫn tìm đến loại  lá gây chết người này khi buồn bực. Ông Vàng A Hờ, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Điện Biên Đông cho biết: Chuyện người Mông tự tử đang là một bài toán khó tồn tại từ rất lâu. Bởi theo quan niệm lâu đời của người Mông, ăn lá ngón sẽ nhanh được lên “thiên đàng”. Trước thực trạng đó, nhiều chiến dịch xóa bỏ cấy lá ngón ở Điện Biên Đông đã được triển khai, huy động các cấp, ngành, nhất là các tổ chức Hội, đoàn thể cùng vào cuộc. Trong đó, đưa việc giáo dục nhận thức, kỹ năng sống về tác hại của lá ngón vào các trường học. Ngoài việc đưa vào chương trình chính khóa nhà trường, trong các buổi tập huấn chuyên đề của học sinh cũng được giáo viên lồng ghép, để học sinh hiểu được tác hại của lá ngón.

Cây lá ngón, phát đi lại mọc và cướp đi nhiều mạng sống của người Mông nơi đây. Trình độ dân trí thấp của người dân địa phương là khởi nguồn của tập tục ăn lá ngón tự tử. Để ngăn chặn được thảm họa từ loài cây độc này, chỉ có cách là nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân./.