Chiêm ngưỡng Tháp Chăm cổ được bảo tồn trong...nhà kính

Tháp Phú Diên được phát lộ một cách tình cờ vào tháng 4/2001 bởi một đơn vị khai thác quặng. Tháp cổ độc đáo này khi ấy nằm vùi sâu trong lòng cát 5-7m, thấp hơn mực nước biển 3-4m và chỉ cách mép nước biển 120m. Với những giá trị lịch sử văn hoá được tìm thấy, tháp Phú Diên đã được công nhận là Di tích quốc gia ngay sau khi phát lộ. Tháng 10/2005 tháp Phú Diên được tiến hành bảo tồn tu bổ và hoàn thành vào tháng 5/2007.

Những nghiên cứu của các chuyên gia cho thấy Tháp Phú Diên là dạng tháp lùn trong nghệ thuật kiến trúc tháp Chăm Pa. Đây là nhóm tháp đầu tiên của kiến trúc tôn giáo Chăm khi chuyển sang xây dựng bằng vật liệu bền vững.

Nghiên cứu hiện tại xác định niên đại tháp có từ thế kỷ thứ 8; và như vậy tháp Phú Diên là tháp cổ nhất trong những tháp Chăm còn lại ở trên dọc dải đất miền trung Việt Nam. Đây cũng là tháp Chăm duy nhất trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên - Huế còn đầy đủ cấu trúc, hình hài và là tháp đầu tiên trong bản đồ phân bố tháp Chăm từ Bắc xuống Nam Việt Nam

Hiện tại, Tháp Phú Diên đang được bảo tồn tại chỗ trong một kiến trúc nhà kính nhằm hạn chế tối đa những tác động tiêu cực của môi trường thiên nhiên./.

Tháp có bình đồ kiến trúc hình chữ nhật dài 8,22m, rộng 7,12m. Cấu trúc xây dựng tháp gồm phần móng tháp, đế tháp, chân tháp, thân tháp, diềm mái tháp và lòng tháp, cửa chính tháp quay về hướng Đông

Góc Đông – Nam của tháp

Góc Tây - Bắc của tháp

Trong lòng tháp nhìn từ lối vào. Ở giữa lòng tháp có một bệ thờ

Bệ thờ này được cho là bệ thờ linga- yoni

Những khối xây đã bị biến dạng nhiều do thời gian và tác động của thiên nhiên sau 12 thế kỷ, nhưng vẫn có thể nhận thấy sự tinh tế, tài hoa của những đường nét, hình khối kiến trúc.

Cách 5m phía trước cửa chính của tháp có một bệ thờ được xây hình khối vuông bằng chất liệu gạch với kỹ thuật mài xếp liền khít cao 1,4m, cạnh dài 1,38m. Các nhà nghiên cứu cho rằng trước kia đây là nơi đặt tượng thờ.

Tháp Phú Diên đã trải qua 12 thế kỷ và bị vùi lấp trong cát nên cần được bảo tồn sau khi phát lộ

Toàn cảnh Tháp Phú Diên hiện nay, nằm trong một “thung lũng” cát và thấp hơn mực nước biển.