Phú Quốc: Đảo ngọc- đừng để ngọc rơi…

Phú Quốc cách đất liền 45 km và cách thành phố Hồ Chí Minh chưa tới 500 km. Chỉ mất chưa đầy 50 phút bay từ TP HCM đã tới sân bay quốc tế Phú Quốc ở xã Dương Tơ thuộc thị trấn Dương Đông, thủ phủ của huyện đảo. Nếu huyện đảo Lý Sơn tỉnh Quảng Ngãi giữ kỷ lục là huyện đảo có mật độ dân số cao nhất trong các đảo Việt Nam thì huyện đảo Phú Quốc tỉnh Kiên Giang lại giữ kỷ lục là hòn đảo lớn nhất trong hệ thống hải đảo Việt Nam với diện tích hơn 560 km vuông.

Sự khác biệt tạo nên tính hấp dẫn riêng của Phú Quốc so với các hải đảo khác có lẽ là nét hoang sơ còn lưu giữ khá nhiều trên hòn đảo này. Nhưng thế vẫn chưa đủ, còn những giá trị tiềm ẩn khác nữa khiến hòn đảo này đang ngày càng thu hút khách du lịch bốn  phương. Vì vậy, nếu được cùng một nhóm bạn ham thích dã ngoại vác ba lô lên đường khám phá Phú Quốc thì quả là điều lý thú.

Mò trai đáy biển

Cũng như các hải đảo khác, cua, tôm, mực, ốc, ghẹ… là sản vật biển thông thường mà Phú Quốc rất sẵn. Ở đây có cả một cái chợ đêm, chuyên về hải sản, phục vụ nhu cầu ẩm thực tại chỗ của khách du lịch, giá đắt gấp rưỡi ở các vùng biển khác, nhưng khách vẫn đông nườm nượp. Ngoài hải sản, khách du lịch còn được tham quan cơ sở nhà thùng làm mắm có lịch sử hàng trăm năm trên đảo; trang trại nuôi chó lông xoáy- một đặc sản dị biệt chỉ có ở Phú Quốc; thăm vườn sim rừng, thưởng thức vị thơm dịu của rượu sim, có thể mua vài chai về làm quà… Nhưng nếu chỉ có thế thì Phú Quốc vẫn chưa có gì để nhớ. Chỉ khi đến thăm những gian hàng trưng bày và nuôi cấy ngọc trai trên đảo, lúc ấy ấn tượng về Phú Quốc mới nhen lên, và ta mới hiểu tại sao đảo này còn được gọi là đảo ngọc?

Ở Phú Quốc hiện nay có hai công ty nuôi cấy trai ngọc lớn là Công ty Liên doanh Ngọc trai Việt – Úc và Công ty  Ngọc trai Ngọc Hiền ở xã Dương Tơ.

Ấn tượng đầu tiên ở trang trại Liên doanh Ngọc trai Việt – Úc là một ông tây da sạm đen vì nắng gió, người Úc, biểu diễn màn lấy ngọc trai. Cầm con “trai” đen đúa trên tay, chỉ sau vài đường dao lẹ làng, một hòn ngọc nhỏ màu hồng từ ruột loài nhuyễn thể này được lấy ra, lấp lánh dưới ánh nắng.

Bước vào phòng trưng bày ngọc trai, hàng ngàn viên  ngọc đủ màu sắc … óng ánh dưới ánh điện. Ngọc trai truyền thống có màu trắng sữa, một số quý hiếm có màu đen tuyền, hổ phách... Với những người sành ngọc trai, quan trọng nhất là màu sắc, độ bóng của ngọc.

Những người yêu nét đẹp cổ điển và quý phái của ngọc trai thường chọn ngọc màu trắng sữa, loại ngọc này rất phổ biến và dễ kết hợp với trang phục. Sang trọng hơn thì có ngọc trai màu đen, màu vàng, màu đồng…

Tại đây, viên ngọc ít tiền nhất cũng khoảng 400.000 đồng (bị lỗi),  còn đều tiền triệu trở lên. Một viên ngọc trai quý có giá hàng chục triệu đồng. Ngọc trai màu đen, cỡ 10-12 ly, giá trên 20 triệu đồng/viên. Thịnh hành nhất là giá khoảng 1 triệu đồng/viên.  Đáng kể nhất là một vòng ngọc màu vàng, hạt ngọc nào cũng to, tròn, giá lên tới hơn 1 tỷ đồng.

Tại sao ở chợ đêm, một vòng ngọc khá đẹp chỉ có giá đến 2 triệu bạc, rẻ hơn rất nhiều so với ngọc trai của hai công ty nói trên?  Người ta cho biết, rất có thể đó là ngọc trai làm nhái. Ngọc trai nhái được làm từ vỏ trai xay nhuyễn và keo dính  Trung Quốc. Dưới ánh sáng,  ngọc trai làm nhái cũng ánh lên sắc xà cừ, rất khó phân biệt với ngọc trai thật. Đúng là vàng thau lẫn lộn.

Muốn biết ngọc trai thật hay giả, chỉ có một cách là dùng lửa đốt. Ngọc trai thật đốt lửa xong,  khi lau vẫn bóng đẹp, ngọc trai giả, ngược lại, khi đem đốt sẽ bị cháy, biến dạng. Dân gian có câu “ngọc có vết”, ngọc trai thật, dù đẹp đến mấy, vẫn có tì vết, còn ngọc trai giả thì đều chằn chặn, trơn chu một cách không tự nhiên.

Theo các chuyên gia, ngọc trai thật có thể tự “làm lành” các vết trầy xước khi người sử dụng lỡ làm trầy. Lớp vỏ bao ngọc trai rất dày và có độ bóng mờ, viên tròn đều. Điều tối kỵ đối với ngọc trai là chạm vào xà phòng, hóa chất, kể cả nước hoa...

Ở Phú Quốc, hầu hết loài trai nuôi lấy ngọc phải nhập từ nước ngoài. Mỗi năm có hai lần cấy ngọc, thường vào cuối năm. Người ta lấy một cái ống nhỏ, chờ khi trai há miệng phải đưa thật nhanh và chính xác vào giữa bụng con trai, tạo ra một vết thương nhỏ trong ruột trai, chính xác hơn là buồng trứng của nó. Con trai sẽ ngậm cái ống này lại và vô tình tạo ra một đường dẫn để hôm sau, một cái phôi được gọt tròn từ vỏ trai, chỉ bé bằng hạt gạo, được khéo léo cấy vào giữa bụng con trai bằng đường dẫn này.

Lỗ cấy trai chỉ được phép bé bằng hạt gạo, vì nếu làm to hơn, tức là vết thương lớn hơn, thì trai sẽ bị chết. Khi phôi cấy vào ruột trai, theo bản năng sinh tồn, cơ thể của nó sẽ tiết ra một chất đặc biệt chữa vết thương, chất này vô tình bao bọc lấy cái phôi, hình thành nên viên ngọc quí.

Sau khi cấy phôi, trai sẽ được xếp vào các lồng nuôi, loài trai nhỏ, có hạn 3 năm thì khoảng 15-20 con một lồng, loài trai lớn, hạn nuôi đến 15 năm thì mỗi lồng chỉ chứa 1 con. Các lồng trai được thả xuống các vùng biển lặng, không có gió bão. Vài tuần người ta lại vớt lồng trai lên làm vệ sinh sạch sẽ. Trai nuôi càng lâu năm, thì ngọc trai tạo trong mình nó càng to, đẹp và giá trị.

Tuy nhiên, loại trai nhỏ, hạn nuôi 3 năm thì ngọc trai nó tạo ra nhỏ hơn nhiều so với ngọc trai của loài trai lớn, có hạn nuôi đến 15 -20 năm và tất nhiên là giá trị của nó cũng thấp hơn. Gần đây, người ta phát hiện ra một loài trai đen của vùng biển Phú Quốc, có khả năng sản sinh ra ngọc trai. Đây quả là một tin vui đối với người dân trên đảo.

Đừng để  thiên đường… bị đánh mất

Nếu Ngọc trai Phú Quốc được đánh giá là có chất lượng vào hàng đầu thế giới,  không chỉ là đặc sản mà còn là nguồn tài nguyên quí giá mang lại giá trị kinh tế cao cho hải đảo phương Nam này, thì các bãi biển lý tưởng trên đảo cũng là  một loại đặc sản vô giá làm nên cái hồn của Phú Quốc.

Hiếm có đảo nào mà có nhiều bãi cát tự nhiên tuyệt đẹp như ở Phú Quốc. Bắc đảo có Bãi Dài, Bãi Gành Dầu, nam đảo có Bãi Trường, Bãi Sao, Bãi Khem… trong đó Bãi Dài được bình chọn là một trong số 7 bãi biển đẹp và sạch nhất trên thế giới. Những bãi biển này còn nguyên nét hoang sơ,  được phủ một màu xanh tươi mát của rừng, của những hàng dừa nghiêng nghiêng như chào đón du khách… hình thành những bãi tắm tự nhiên tuyệt đẹp.

Trong nội địa đảo, hàng loạt các dòng chảy tự nhiên như Suối Đá Bàn,  Suối Tranh… tạo nên những điểm đến sinh thái, dã ngoại hữu tình hấp dẫn du khách. Chưa kể các địa chỉ lịch sử như Dinh Cậu, Làng chài Hàm Ninh, các ngành nghề  làm mắm cổ truyền, trồng hồ tiêu, làm rượu sim rừng… gắn quyện với vùng đất, họ tộc lâu đời, tô điểm thêm cho hòn đảo những dấu ấn  văn hóa riêng.

Nhưng cũng giống như các vị trí được coi là có tiềm năng cả nước, hiện nay  hòn ngọc trên biển Việt Nam đang khổ vì các dự án “treo”. Theo các nguồn tin,  trong số 94 dự án khu du lịch, tổ hợp giải trí, khu dân cư trong các khu quy hoạch ở Phú Quốc mới có 13 dự án đi vào hoạt động. Số còn lại mới chỉ  dừng trên giấy. Một số bãi tắm nên thơ nằm trong dự án “treo” hiện đang ngổn ngang vật liệu hoặc bị hoang phế, tệ hơn, có nơi thành nơi đổ rác,  đe dọa gây ô nhiễm môi trường.

Chưa nói đến khâu dịch vụ, đường đi lối lại vào các khu du lịch cũng không được thuận tiện. Việc bảo tồn, nâng niu nét hoang sơ của các điểm du lịch, bãi tắm ở Phú Quốc là đúng đắn, nhưng không thể để hệ thống giao thông trên đảo theo kiểu tự nhiên hoặc xuống cấp. Như vậy sẽ cản trở phát triển du lịch và đầu tư. Một ví dụ: Bãi Sao là một điểm nghỉ dưỡng lý tưởng, nằm trên tuyến du lịch phía nam đảo; ở đây sở hữu bờ cát trắng mịn như kem, dáng cong tựa như vầng trăng, dài hơn 7 cây số, biển xanh trong tận đáy và rất êm. Vào mùa cao điểm, Bãi Sao tấp nập du khách. Buồn thay, bây giờ khoảng 30km từ  thị trấn Dương Đông đi Bãi Sao đường đất nhỏ và rất  bụi, đường gập ghềnh khó đi.

Tình trạng các dự án về giao thông, về xây dựng triển khai dang dở, nạn khai thác đá, cát, chặt phá rừng ồ ạt đang gây nhức nhối trên đảo… Cảnh ngổn ngang này khiến du khách rất ngại mỗi khi đến tham quan, nghỉ dưỡng.

Để khai khác tốt hơn tiềm năng của Phú Quốc, rõ ràng phải giải quyết ngay từ bây giờ 2 vấn đề bức xúc của huyện đảo, đó là hạ tầng kỹ thuật và thực hiện dự án theo qui hoạch. Việc đầu tư, xây dựng các công trình phải tuân thủ tính đa dạng trong một tổng thể thống nhất, phù hợp môi trường biển. Nếu không, thiên đường đảo ngọc quí giá của chúng ta sẽ bị  đánh mất./.