Cao tốc Bắc - Nam, vẫn đau đáu chuyện vật liệu và mặt bằng

Tiến độ xây dựng cao tốc Bắc - Nam, tại gói XL01 Dự án Vạn Ninh – Cam Lộ, tranh thủ thời tiết thuận lợi Liên danh các nhà thầu bố trí máy móc, thiết bị và nhân lực thi công xuyên trưa đào đắp nền đường, thi công cấp phối đá dăm, CTB và lao lắp dầm cầu tại những vị trí đã có mặt bằng trên tuyến.

Anh Nguyễn Công Hùng, Đội trưởng đội thi công cầu – Nhà thầu TCT Xây dựng Trường Sơn cho biết, công địa của đơn vị về phần đường 8km, về phần cầu có 5/6 cầu đã có mặt bằng, còn 1 cầu Mỹ Đức đang vướng mặt bằng, địa phương chưa triển khai xong các khu tái định cư. Những phạm vi đã có mặt bằng chúng tôi đã bố trí đầy đủ nhân công và thiết bị để thi công theo tiến độ chung của dự án và yêu cầu của chủ đầu tư.

Ông Lê Đình Đức, Tư vấn trưởng gói thầu XL01 khẳng định hiện tại giá trị sản lượng đang vượt so với tiến độ được duyệt, chất lượng các hạng mục đã thi công đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật. Tuy nhiên hiện nay nhiều vị trí đang vướng mặt bằng liên quan đến các công trình hạ tầng kỹ thuật và tái định cư, nên công địa thi công xôi đỗ, chưa phát huy hết công suất máy móc, phương tiện.

"Từ đầu dự án chủ đầu tư, tư vấn đã chỉ đạo và đôn đốc các nhà thầu có kế hoạch triển khai nhiều hạng mục trong mùa nắng và khi mùa mưa có thể thi công được. Ví dụ như tất cả các cầu có thể xong hạ bộ để trong mùa mưa triển khai được kết cấu phần trên. Còn về những công địa đang vướng mặt bằng chủ đầu tư đang chỉ đạo các đơn vị tăng cường thiết bị, đẩy nhanh các mũi thi công đã có mặt bằng, bù lại sản lượng ở những vị trí chưa có mặt bằng", ông Lê Đình Đức cho biết.

Tại gói thầu XL02, Công ty CP Tập đoàn Trường Thịnh đã thi công được hơn 6km móng cấp phối đá dăm và CTB, trong tháng 9 này sẽ hoàn thành 2km bê tông nhựa rỗng, tuy nhiên nhà thầu không khỏi lo lắng về tiến độ thời gian tới vì 1 nửa công địa hiện chưa có mặt bằng.

Anh Nguyễn Viết Trung, Phó Chỉ huy trưởng gói thầu XL02 nói: "Sắp tới nếu tỉnh Quảng Trị không bàn giao nốt mặt bằng thì hàng trăm xe máy, thiết bị sẽ phải nằm chờ việc. Còn về vướng mặt bằng do người dân chưa đồng ý với giá bồi thường, đa phần là vướng tái định cư, đất ở. Trong khi vật liệu đất đắp chưa có mỏ đất, hiện tại đang sử dụng đất điều phối dọc tuyến để làm nhưng khi có thêm mặt bằng sẽ có nguy cơ thiếu đất đắp".

Theo ông Chu Văn Long, Phó trưởng Phòng điều hành dự án 4, Ban QLDA đường Hồ Chí Minh, sản lượng toàn dự án Vạn Ninh – Cạm Lộ đến nay đạt hơn 15% giá trị hợp đồng, nút thắt của dự án hiện nay là mặt bằng và nguồn vật liệu đất đắp. Trong đó, mặt bằng sạch mới bàn giao được gần 49/65,5km, các vướng mắc về mặt bằng chủ yếu liên quan đến đất rừng, đất nông nghiệp; đất ở người dân xin tái định cư phân tán và tiến độ tái định cư.

Hiện nay công tác thi công chủ yếu đang sử dụng đất tận dụng, điều phối dọc tuyến, tuy nhiên dự án hiện vẫn còn thiếu hơn 1 triệu m3 đất đắp, các thủ tục về cấp quyền khai thác 4 mỏ đất đã cơ bản hoàn thành, nhưng nhà thầu đang vướng ở bước thỏa thuận với người dân về giá đền bù. Hiện nay chính quyền địa phương đang nỗ lực vào cuộc phối hợp cùng chủ đầu tư và nhà thầu vận động, thương thảo với nhân dân trong đền bù, giải phóng mặt bằng mỏ đất.

"Về nguồn đất đắp, khó khăn nhất hiện nay là việc thỏa thuận với các chủ đất, với người dân, hiện giá đất của người dân đưa ra đang cao hơn so với giá của địa phương và một số hộ dân chưa đồng thuận, nên 4 mỏ vẫn chưa khai thác được. Hiện tại Chính phủ đang chỉ đạo rất quyết liệt, yêu cầu các địa phương thành lập các tổ phối hợp cùng với nhà thầu đi thỏa thuận, vận động các hộ dân và bước đầu tổ phối hợp đã hình thành đang triển khai bước phối hợp thỏa thuận. Kiến nghị địa phương vào cuộc mạnh hơn nữa để vận động, đàm phán với các chủ đất, đảm bảo giá đền bù đúng theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ", ông Chu Văn Long chia sẻ.

Vướng mắc này cũng đang diễn ra ở Dự án Chí Thạnh – Vân Phong, trong khi 3 mỏ cát đã cơ bản khai thác được thì 4 mỏ đất vẫn chưa thể khai thác do vướng mắc ở khâu chuyển mục đích sử dụng đất rừng và thương thảo với người dân. Ở đây người dân chỉ đồng ý cho thuê đất chứ không đồng ý chuyển nhượng.

Ông Hồ Xuân Thắng, GĐ điều hành dự án cho biết, đa số người dân đề nghị cho thuê đất chứ họ không muốn chuyển nhượng đất, tuy nhiên theo Luật Khoáng sản thì buộc người dân phải bán cho nhà thầu. Khi nhà thầu mua đất của người dân, xong công trình thì nhà nước sẽ thu hồi đất đó và chính quyền tỉnh cũng đã trở lời là không thể thuê được mà buộc phải chuyển nhượng.

Tại Dự án Hàm Nghi – Vũng Áng, nhờ sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền tỉnh Hà Tĩnh, đến nay cơ bản 4 mỏ đất và 1 mỏ cát đã khai thác được, chỉ còn vướng 1 mỏ cát do một số người dân có dấu hiệu chống đối chính quyền.

Ông Nguyễn Khắc Trung, GĐ điều hành dự án cho biết, mỏ cát 90.000 m3 ở xã Cẩm Mỹ, huyện Cẩm Xuyên người dân chưa đồng thuận. Tuy nhiên, địa phương đề nghị Ban và nhà thầu khai thác trước phần đất/cát công do địa phương quản lý, nếu có hiện tượng chống đối sẽ có lực lượng bảo vệ trực sẵn đây rồi. Chúng tôi cố gắng đến cuối tháng 9 này sẽ khai thác được phần đất/cát công, phần còn lại tiếp tục tuyên truyền cho người dân chấp hành chủ trương, chính sách của nhà nước.

Còn tại 2 dự án Vũng Áng – Bùng, Bùng – Vạn Ninh đang vướng mắc tại một số vị trí bãi thải, bãi trữ vật liệu có liên quan đến đất quốc phòng và một mỏ cát 350 nghìn m3 phục vụ xử lý nền đất yếu tại gói thầu XL02, dự án Vũng Áng – Bùng. Hiện nay địa phương đang tích cực chỉ đạo các sở ngành cấp phép khai thác.

Những tháng tới nếu những vướng mắc về mặt bằng và mỏ vật liệu chưa được tháo gỡ thì hàng trăm phương tiện, thiết bị sẽ phải nằm phơi sương phơi nắng, hàng nghìn nhân sự nằm chờ việc, gây lãng phí nguồn lực và dự án có nguy cơ chậm tiến độ. Vì thế Chính phủ, địa phương và các bộ ngành cần có giải pháp gỡ khó kịp thời, nếu không mục tiêu đến năm 2025 có 3 nghìn km đường bộ cao tốc sẽ khó khả thi.