Chính sách vẫn ngắn hạn trong quản lý kinh doanh vàng

Theo Lao động, trong những ngày qua, thị trường vàng trong nước biến động mạnh hơn thế giới, lập đỉnh mới 46 triệu đồng/lượng. Nhiều ý kiến cho rằng nguyên nhân là bởi tâm lý mua đón đầu xu hướng của một bộ phận người dân và nhà đầu tư.

Tuy nhiên cũng có phân tích cho rằng, nguyên nhân thực sự khiến giá vàng tăng mạnh là do nguồn cung thấp trong khi cầu, đặc biệt từ phía các ngân hàng, lại rất cao. Công ty SJC cho biết, số vàng bán ra mỗi ngày của công ty này vẫn nằm trong khoảng 5.000 - 6.000 lượng suốt 3 tuần qua. Sacombank SBJ trong khi đó không tiết lộ con số chính xác nhưng cũng thừa nhận giao dịch có sôi động hơn hẳn so với bình thường. .

Trong khi đó, mức chênh lệch từ 2-3 triệu đồng/lượng giữa giá vàng quốc tế và trong nước là quá xa so với lời hứa sẽ đưa về mức chênh lệch 400.000 đồng/lượng của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) một năm trước.

Mới đây, NHNN cũng đã ban hành thông tư 24/2012/TT-NHNN sửa đổi và quy định về chấm dứt huy động và cho vay vốn bằng vàng của tổ chức tín dụng (TCTD). Trong thông tư mới, một điểm được bổ sung đó là trong trường hợp đặc biệt, để đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng, Thống đốc NHNN sẽ xem xét, quyết định việc thực hiện vay và cho vay bằng vàng giữa một số TCTD với nhau.

Quy định này được xem là mở ra một "cửa sống" cho những TCTD đang gặp phải rủi ro kỳ hạn hiện hữu trong huy động và cho vay vàng. Việc ban hành thông tư mới này cho thấy một lần nữa NHNN phải nới lỏng quy định về quản lý rủi ro trong hệ thống ngân hàng.

Theo quan điểm của một số  chuyên gia thì chưa tính đến việc quy định như vậy liệu có tốt hay không nhưng một vấn đề có thể nhận thấy ở đây đó là đã có tình trạng không "nghe lời" của các NHTM dẫn đến nguy cơ gặp phải rủi ro.

Bởi một câu hỏi đặt ra ở đây đó chính là việc chỉ sau 4 tháng khi Thông tư 12 của NHNN có hiệu lực liệu có phải đã có ngân hàng không thực thi các quy định hoặc họ đã bán vàng của người gửi ở thời điểm giá thấp và bây giờ khi giá vàng đang lập đỉnh ở mức cao thì không thể mua lại số vàng đó khi thời hạn tất toán đang đến gần. NHNN đã liên tục gia hạn thời gian chấm dứt huy động vàng cho các ngân hàng.

Sự linh động này giúp các TCTD lựa chọn thời điểm thích hợp để cân bằng lượng vàng huy động và cho vay. Tuy nhiên, điều này đã không thể đúng "tiến độ" vì người dân vẫn giữ vàng khiến nguồn cung hạn chế, đồng thời giá vàng trong nước vẫn giữ ở mức cao so với giá vàng thế giới.

Tuy nhiên, với nhiều chuyên gia thì đây cũng chỉ là một cách làm đối phó quen thuộc chứ không tháo gỡ được vấn đề trạng thái âm của hệ thống. Việc cho phép các giao dịch vàng qua các NHTM là không hợp lý, bởi NHTM truyền thống chức năng giao dịch trên tiền mặt chứ không giao dịch trên kim loại quý trong đó có vàng. Vàng chỉ là một công cụ đảm bảo giá trị của đồng tiền và tất cả các hàng hóa khác

Bên cạnh đó, một câu hỏi quan trọng là làm sao để đưa lượng vàng dự trữ khổng lồ trong dân phục vụ phát triển kinh tế vẫn chưa có câu trả lời tối ưu. Đến thời điểm hiện nay, vàng dự trữ trong dân rất lớn, một số đánh giá đã ước tính số lượng vàng trong dân vào khoảng 500 tấn.

Do đó, các chuyên gia cho rằng về lâu dài việc cho phép các giao dịch vàng qua các NHTM cần phải siết chặt, nhưng đồng thời cần sớm triển khai được đề án huy động vàng trong dân cũng như đưa ra những ứng xử phù hợp với thị trường vàng./.