Công bố những sai phạm nghiêm trọng tại Agribank

Thanh tra Chính phủ vừa ra Thông báo Kết luận thanh tra các sai phạm tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank).

Theo đó, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị chuyển 15 hồ sơ, vụ việc có dấu hiệu cấu thành tội phạm sang Bộ Công an điều tra, xử lý theo pháp luật.

Trong thông báo vừa được phát đi, Thanh tra chính phủ cũng nêu rõ, hoạt động của Ngân hàng NN và PTNT thời gian qua đã để xảy ra nhiều khuyết điểm trong nhiều lĩnh vực, như hoạt động tín dụng, đầu tư tài chính, xác định giá trị quyền sử dụng đất khi cổ phần hóa, đầu tư xây dựng và buông lỏng quản lý.

Nhiều sai phạm nghiêm trọng

Kết luận của Thanh tra Chính nêu rõ, từ năm 2009 đến hết năm 2011, Ngân hàng NN và PTNT đã chi tiền môi giới huy động vốn với lãi suất vượt mức trần quy định của Ngân hàng Nhà nước (14%/năm) hơn 283 tỷ đồng khiến cho lãi suất vượt 14%/năm.

Vi phạm về thẩm quyền phê duyệt cấp tín dụng, từ ngày 16/6/2009 đến ngày 12/7/2011, Agribank đã phê duyệt cho vay với 189 khách hàng, với dư nợ lên tới hơn 13.816 tỉ đồng, nợ xấu hơn 1.046 tỉ đồng tại cuối năm tài chính 2011 mà không có văn bản ủy quyền của Tổng giám đốc theo quy định. Trong đó dư nợ của các khách hàng trên tại thời điểm 31/12/2011 là gần 14.000 tỷ đồng, nợ xấu là trên 1.000 tỷ đồng.

Ngoài ra, Ngân hàng này cũng vi phạm quy định về huy động và cho vay vàng với số lượng lớn, kéo dài, kể cả khi có quy định cấm của Ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Agribank còn vi phạm quy định của NHNN về tỷ lệ cấp tín dụng vượt 20% vốn tự có của Ngân hàng NN và PTNT đối với các công ty con mà ngân hàng này nắm quyền kiểm soát, kể cả khi NHNN chỉ đạo bằng văn bản vẫn tiếp tục cho vay với số lượng lớn (gần 149.000 chỉ vàng và trên 2 tỷ đồng).

Cấp tín dụng 4.000 tỷ đồng cho Agriseco là công ty chứng khoán do Agribank kiểm soát thông qua việc ứng vốn và đầu tư trái phiếu của Agriseco trái với quyết định của NHNN, lãi suất thấp. Phát hành thư bảo lãnh thanh toán cho ALC II vay vốn của Bảo hiểm xã hội Việt Nam không đúng quy định với số lượng lớn, khi đến hạn đã phải trả thay với số tiền gần 209 tỷ đồng…

Đến ngày 31/12/2011, dư nợ cho vay mua tài sản đầu tư, tài sản thuê tài chính là 1.072 tỷ đồng, nợ xấu là 35,5 tỷ đồng; dư nợ mua các khoản phải thu từ hợp đồng cho thuê tài chính của công ty ALC II là 187,8 tỷ đồng…

Agribank còn sai phạm còn sai phạm việc vay và cho vay giữa các tổ chức tín dụng. Theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng, từ ngày 1/1/2011 không có nghiệp vụ gửi tiền và nhận tiền gửi giữa các tổ chức tín dụng, nhưng năm 2011, Ngân hàng NN và PTNT vẫn thực hiện gửi tiền và nhận tiền gửi có kỳ hạn với các tổ chức tín dụng khác với tổng doanh số lên đến hàng trăm nghìn tỷ đồng. Trong đó có nhiều giao dịch gửi tiền và nhận tiền gửi đối ứng cùng giá trị, cùng kỳ hạn.

Các giao dịch này thực chất là lách quy định về tỷ lệ giới hạn cấp tín dụng, làm tăng "giả tạo" tổng tài sản trên báo cáo tài chính của các tổ chức tín dụng thực hiện giao dịch.

Agribank có nhiều vi phạm các quy định trong các khâu của quy trình cho vay, bảo lãnh. Kết quả kiểm tra chọn mẫu 155 hồ sơ tín dụng với dư nợ tại thời điểm 31/12/2011 là gần 25.000 tỷ đồng, 23 hồ sơ xử lý rủi ro với dư nợ tại thời điểm 31/12/2011 là trên 1.300 tỷ đồng, gần 30.000 lượng vàng, trên 9,5 triệu USD cho thấy vi phạm xảy ra ở tất cả các khâu của hoạt động tín dụng, từ khâu thẩm định, phê duyệt cho vay, giải ngân, tài sản đảm bảo, quản lý và thu hồi vốn đến xử lý rủi ro; nhiều việc có dấu hiệu cố ý làm trái và/hoặc thiếu trách nhiệm gây hậu quả rất nghiêm trọng cần được xử lý theo quy định pháp luật.

Việc phân loại nợ có nhiều vi phạm dẫn đến chưa phản ánh đúng chất lượng tín dụng, nhất là tình trạng nợ xấu.

Thanh tra đã rà soát lại việc phân loại nợ trên số liệu và báo cáo của Ngân hàng NN và PTNT và xác định tỷ lệ nợ xấu là 12,71%; nếu loại trừ các khoản nợ đã cơ cấu theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ thì nợ xấu là 12,21%; nếu loại trừ nợ xấu đã hạch toán ngoại bảng, cam kết ngoại bảng thì nợ xấu là 9,83%; kết quả kiểm tra trực tiếp 62 hồ sơ tín dụng với dư nợ hơn 15 nghìn tỷ đồng cũng cho thấy, khả năng nợ xấu của Ngân hàng NN và PTNT còn có thể cao hơn.

Cũng qua thanh tra cho thấy, hoạt động đầu tư tài chính của Ngân hàng NN và PTNT có nhiều vi phạm, không hiệu quả, trong đó có trường hợp vi phạm nghiêm trọng, mất vốn lớn hoặc nguy cơ thiệt hại lớn. Năm 2009, các công ty con 100% vốn đầu tư của Ngân hàng này lỗ 1.782 tỷ đồng, năm 2010 lỗ 4.393 tỷ đồng. Điển hình là hai công ty cho thuê tài chính ALC I và ALC II có nhiều vi phạm nghiêm trọng, lỗ lớn và mất hoàn toàn vốn chủ sở hữu.

Việc đầu tư 144 tỷ đồng cổ phiếu CMC, trị giá 72 tỷ đồng tại thời điểm 31/12/2011 trị giá chỉ còn trên 20 tỷ đồng; việc đầu tư kinh doanh cổ phiếu tại Agribank chi nhánh TPHCM trong 4 năm từ 2008 - 2011 lỗ trên 46 tỷ đồng…

Trong công tác quản lý, thực hiện đầu tư xây dựng vi phạm ở nhiều khâu với số tiền sai phạm lớn trên 8,1 tỷ đồng. Qua thanh tra nhận thấy, vốn đầu tư xây dựng (chưa kể mua sắm thiết bị và công nghệ) hàng năm ở Agribank là rất lớn (khoảng trên 1.500 tỷ đồng) nhưng chưa có sự quan tâm tương xứng, chưa được kiểm soát chặt chẽ, nguy cơ lãng phí, thất thoát, tham nhũng lớn có thể xảy ra.

Do buông lỏng trong quản lý đã để xảy ra vi phạm pháp luật nghiêm trọng tại Trung tâm công nghệ thông tin. Trong vụ việc này, mặc dù xác định Nguyễn Ngọc Ánh lợi dụng chức vụ quyền hạn, giả mạo, tham ô tài sản chiếm đoạt của Nhà nước hơn 33 tỷ đồng, có dấu hiệu nghiêm trọng cấu thành tội phạm, nhưng Ngân hàng NN và PTNT xử lý thu hồi tiền chưa đủ và không chuyển cho cơ quan điều tra để truy tố trước pháp luật.

Chuyển 15 vụ việc có dấu hiệu cấu thành tội phạm sang Bộ Công an

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Thống đốc NHNN kiểm điểm và tổ chức kiểm điểm trách nhiệm về việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước, quyền chủ sở hữu đối với các vi phạm xảy ra tại Ngân hàng NN và PTNT, đồng thời có biện pháp chấn chỉnh những sai phạm nói trên.

Giao các bộ, ngành liên quan xác định tiêu chí cơ bản làm cơ sở đánh giá hậu quả thiệt hại gây ra trong hoạt động tín dụng, tránh tùy tiện hoặc mâu thuẫn giữa các cơ quan chức năng, gây khó khăn, cản trở và không khách quan trong xử lý vi phạm hoạt động tín dụng hiện nay.

Đối với Ngân hàng NN và PTNT, tổ chức kiểm điểm trách nhiệm và từng cá nhân vi phạm được nêu trong Kết luận thanh tra, đồng thời có biện pháp thu hồi số tiền vi phạm.

Về xử lý kinh tế, Thanh tra Chính phủ đề nghị Thủ tướng yêu cầu Tổng Giám đốc Agribank chỉ đạo các đơn vị được thanh tra thu hồi của các nhà thầu để nộp vào ngân sách Nhà nước qua tài khoản tạm giữ chờ xử lý của Thanh tra Chính phủ số tiền 2368,3 triệu đồng do có sai phạm trong thanh quyết toán đối với 8 dự án đã được duyệt quyết toán; giảm trừ khi quyết toán số tiền gần 2.356,4 triệu đồng đối với 2 dự án chưa phê duyệt quyết toán.

Đặc biệt, TTCP cũng kiến nghị chuyển cơ quan điều tra Bộ Công an 15 hồ sơ, vụ việc có dấu hiệu cấu thành tội phạm. Trong đó đã chuyển vụ việc của công ty liên doanh Lifepro Việt Nam và nhóm khách hàng liên quan ngay trong quá trình thanh tra sang Bộ Công an để khởi tố (hiện cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án); chuyển 14 hồ sơ, vụ việc sang Bộ Công an để xử lý theo quy định./.