Cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất: Cần có hệ số K hợp lý

Câu chuyện người dân xin trả lại hồ sơ và từ chối giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có thể nói là hiện tượng xưa nay hiếm, nhất là tại các đô thị lớn.

Thế nhưng đây lại là chuyện rất thật và cũng rất thời sự ở thành phố Hồ Chí Minh và một số địa phương: Hàng nghìn hộ gia đình xin trả lại hoặc không biết có nên nhận giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hay không.

Vướng mắc duy nhất của vấn đề này chính là do tiền sử dụng đất, hay nói cách khác là nghĩa vụ tài chính mà người dân phải thực hiện quá lớn. Ngay cả khi được Nhà nước cho phép nợ tiền sử dụng đất thì nhiều người vẫn rất băn khoăn về khoản lãi phạt chậm nộp lên tới 0,05% một ngày, tương ứng với 18% năm.

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang

Đây cũng là chủ đề của chương trình Dân hỏi Bộ trưởng trả lời tuần này với sự tham gia của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang.

** Trước hết, xin cảm ơn Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang đã dành thời gian tham gia chương trình Dân hỏi - Bộ trưởng trả lời. Câu hỏi đầu tiên xin chuyển tới Bộ trưởng là cho đến nay tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên cả nước như thế nào và so với thời điểm đầu năm 2013 thì có những tiến triển gì không?

Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang: Sau khi có Nghị quyết 30 của Quốc hội thì Chính phủ đã chỉ đạo các địa phương cũng như các Bộ, ngành liên quan, chúng tôi đã có triển khai nhiều biện pháp để đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ thị 05 để chỉ đạo các địa phương, còn về phía Bộ đã có làm việc với 22 địa phương có tỷ lệ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất còn thấp để họp bàn các giải pháp tháo gỡ khó.

Bên cạnh đó tôi đã có gửi thư cho các đồng chí Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh về tăng cường chỉ đạo thực hiện việc này.

Cho đến nay chúng tôi vẫn chưa có báo cáo định kỳ, nhưng sẽ có sơ kết 6 tháng đầu năm.

Vừa qua, cũng đã có nhiều tỉnh, thành đã có chuyển biến tích cực, đặc biệt là thành phố Hồ Chí Minh. Thêm vào đó là Tuyên Quang, Lai Châu những tỉnh miền núi dù còn khó khăn nhưng đã có chuyển biến tích cực và chủ yếu là do chỉ đạo, phía trong thì có Khánh Hòa, Thừa Thiên Huế.

Thế nhưng, bên cạnh đó vẫn có nhiều tỉnh chỉ đạo vẫn chưa quyết liệt. Trong sơ kết 6 tháng đầu năm, chúng tôi sẽ công khai những địa phương, đơn vị kết quả thực hiện thấp để tập trung chỉ đạo quyết liệt hơn, phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu 6 tháng cuối năm.

** Thưa Bộ trưởng, chương trình Dân hỏi Bộ trưởng trả lời nhận được rất nhiều đơn, thư của người dân thành phố Hồ Chí Minh đề nghị giải thích rõ vì sao tiền sử dụng đất của người dân lại cao như vậy? Câu hỏi đặt ra là hệ số K liệu có điều chỉnh được không và trong trường hợp không thể điều chỉnh được mà người dân  không có đủ tiền để nộp tiền sử dụng đất thì làm thế nào?

Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang: Trước hết báo chí phản ánh rất đúng tình hình xảy ra ở thành phố Hồ Chí Minh và một số địa phương khác. Để giải quyết vấn đề những phân vân, thắc mắc của bà con thì trước hết phải hiểu hệ số K.

Hệ số K là nguyên nhân dẫn đến tình trạng vừa qua tại thành phố Hồ Chí Minh.

Hệ số K tại thông tư quy định của Bộ Tài chính, đây là hệ số điều chỉnh giá đất để tính tiền thu sử dụng đất khi cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu. Nhưng nó là diện tích vượt hạn mức theo quy định vượt hạn mức diện tích đất ở đô thị. Thứ 2, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong trường hợp chuyển mục đích sử dụng sang đất ở thì hệ số K là như vậy. Hệ số K này theo thông tư 93 của Bộ Tài chính sẽ được Ủy ban Nhân dân các tỉnh quy định phù hợp với thực tế của từng địa phương.

Qua tìm hiểu thì tình hình ở thành phố Hồ Chí Minh cũng có liên quan đến hệ số K này. Trong quy định của thành phố Hồ Chí Minh vừa rồi dao động từ 2- 4,5 lần so với quy định và có thể nói là hệ số K tương đối cao ở các hộ gia đình trong điều kiện khó khăn hiện nay nên họ rất khó để có được khoản tiền như vậy để nộp và sau đó lấy giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cho nên có động tác họ trả lại hoặc không nhận sổ.

Để giải quyết vấn đề này chúng tôi đã có họp bàn với Bộ Tài chính và đề nghị với thành phố Hồ Chí Minh cũng như các tỉnh khác vận dụng thông tư 93 sao cho phù hợp.

Theo tôi để thực hiện cần chia ra làm 2 phần. Phần thứ nhất, đối với cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu với diện tích vượt hạn mức thì mục đích của chúng ta quản lý là chính và quyền lợi của người dân theo luật pháp đã quy định. Do vậy, cũng cần tính toán, xem xét hệ số K sao cho tạo điều kiện thuận lợi nhất để người dân có thể nộp khoản tiền theo quy đinh.

Thứ hai, đối với những trường hợp chuyển đổi mục đích sang đất ở thì cũng căn cứ theo giá thị trường thì sẽ phù hợp hơn.

Tôi cũng được biết,  thành phố Hồ Chí Minh, có hướng điều chỉnh hệ số K xuống từ 1,2 – 3 lần. Chúng tôi đánh giá cao xử lý kịp thời này của thành phố Hồ Chí Minh.

Chúng tôi cũng mong rằng các địa phương cũng cần rút kinh nghiệm qua việc làm của thành phố Hồ Chí Minh trong tính toán hệ số K liên quan đến việc cấp giấy cho người dân.

** Thưa Bộ trưởng, nhiều ý kiến khác băn khoăn về việc vì sao Nhà nước có chính sách cho người dân nợ tiền sử dụng đất nhưng lại tính lãi nộp chậm cao như vậy (cụ thể là 0,05% mỗi ngày, tương ứng với 18% một năm, cao hơn cả lãi vay sản xuất kinh doanh). Vì thế, hàng trăm hộ dân đã xin trả lại giấy chứng nhận, dù mọi thủ tục hành chính đã xong. Xin Bộ trưởng cho biết giải pháp nào đối với những trường hợp này?

Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang: Thông tư 93 của Bộ Tài chính có quy định khi cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thì người được cấp giấy phải nộp một khoản tiền, thế nhưng sau khi có quyết định thu tiền rồi mà chậm nộp theo hạn quy định thì phải chịu một khoản nộp phạt là 0,05%/ngày, nghĩa là tương đương với 18% một năm.

Thế nhưng trong Nghị định 120 của Chính phủ lại có quy định khi người dân chưa có đủ điều kiện về kinh tế, chưa có tiền để trả khoản phải nộp khi cấp giấy thì có thể ghi nợ được.

Việc ghi nợ được thực hiện trong 5 năm, người dân chỉ phải trả theo giá ở thời điểm cấp giấy đó. Có thể ở một số địa phương vấn đề ghi nợ chưa được triển khai, hoặc người dân chưa biết được chính sách này để có thể ghi nợ.

Chúng tôi cho rằng, về phía các địa phương thì các chính sách này người dân phải được biết, các cơ quan chuyên môn phải làm cách nào đó giải thích cho người dân.

Tuy nhiên, cũng đề nghị với người dân, trong trường hợp nếu điều kiện kinh tế cho phép thì cũng không nên nợ, còn nếu có ghi nợ thì cố gắng trong 5 năm trở lại, nếu sau 5 năm thì việc tính giá sẽ tính tại thời điểm nộp tiền thì sẽ rất khác. Do vậy cũng đề nghị với bà con không nên vì có chính sách như vậy mà cố tình trì hoãn.

** Một nhóm cán bộ, viên chức của văn phòng cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở một tỉnh miền núi hỏi: Chỉ tiêu cấp giấy chứng nhận được giao cao gấp 2 lần những năm trước cộng lại nhưng kinh phí không có thêm, thậm chí kinh phí đo đạc cũng không có. Chúng tôi phải làm thế nào để hoàn thành nhiệm vụ, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang: Kinh phí giữ vai trò rất quan trọng trong tỷ lệ cấp giấy ở địa phương, trong khi đó chỉ tiêu trong năm 2012, 2013 rất cao. Nhất là ở 22 tỉnh mà chúng tôi vừa làm việc, hầu hết là các tỉnh trung du miền núi cả mà những tỉnh có nguồn thu từ đất rất nhỏ.

Nhiệm vụ nặng nề nhưng kinh phí lại hạn hẹp, trong khi đó kinh phí thu từ sử dụng đất đai trong những năm gần đây lại rất ít nhất là những tỉnh trung du miền núi.

Trong thời gian qua có một số tỉnh đã dành ra một khoản kinh phí nhưng đây chỉ là những tỉnh có điều kiện. Còn các tỉnh trung du miền núi thì rất khó trong khi địa bàn lại rộng.

Tất nhiên trong năm 2012 thì Chính phủ cũng có hỗ trợ 1.000 tỷ cho 42 tỉnh, nhưng trong năm 2013 thì còn rất khó khăn chúng tôi cũng chia sẻ với các tỉnh, cũng cố gắng tìm mọi biện pháp để bàn với Bộ Tài chính và kiến nghị với Chính phủ, Quốc hội vì đây là nguồn của Trung ương hỗ trợ cho địa phương chứ không có chương trình riêng.

Tùy theo khả năng ngân sách Trung ương, nhưng chúng tôi mong muốn là Chính phủ và Quốc hội dành một khoản hỗ trợ nhất định, nhất là với  những tỉnh tỷ lệ cấp đạt quá thấp.

** Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!