Doanh nghiệp tại TP HCM kỳ vọng được vay 40.000 tỷ đồng
Hoạt động kết nối ngân hàng và doanh nghiệp năm 2014 vừa được TP HCM đề xuất có tổng nguồn vốn cần vay lên đến 40.000 tỷ đồng.
Theo NHNN TP HCM, tính đến nay, 90% tổng hạn mức hỗ trợ vốn kết nối NH-DN đã được giải ngân. Năm 2014 sẽ có 3 lĩnh vực ưu tiên được nằm trong diện cho vay vốn trung dài hạn gồm: DN đổi mới máy móc có công nghệ mới, DN ứng dụng công nghệ cao (nano, sinh học…) và công nghiệp hỗ trợ.
Hoạt động kết nối NH – DN ở TP HCM là một giải pháp từ đòi hỏi của thực tiễn, trong bối cảnh DN có những yếu tố khó khăn để tiếp cận vốn ngân hàng. Với phần lớn DN đã cạn tài sản thế chấp, trong khi phương án sản xuất kinh doanh mới phát sinh thì chính quyền địa phương đứng ra bảo lãnh để ngân hàng giải ngân vốn tín dụng và lấy doanh số hàng hóa dịch vụ làm tài sản thế chấp. Cùng với đó, giải pháp này cũng giải ngân bớt nguồn vốn huy động ngắn hạn của ngân hàng trong lúc tốc độ tăng trưởng tín dụng khá chậm.
Chương trình kết nối NH-DN cũng tạo ra mức tham chiếu về lãi suất cho vay cho thị trường, các ngân hàng có thể căn cứ vào đó để mở rộng tín dụng hiệu quả bền vững hơn. Ý nghĩa của chương trình, như các nhà kinh tế đánh giá, là giải quyết nhu cầu vốn ngắn hạn cho DN với lãi suất thấp phục vụ cho nhu cầu tiếp tục duy trì sản xuất kinh doanh năm 2013. Để không dừng lại ý nghĩa “duy trì”, từ năm 2014 ngân hàng bắt đầu nghĩ tới cung ứng vốn tín dụng trung dài hạn để “đón đầu” dòng đầu tư mới của DN.
Tuy vậy, không phải ngân hàng chỉ chờ DN mang hồ sơ đầu tư dự án mới đến để đề nghị vay vốn trung dài hạn. Những người trong cuộc cho biết, thành phố đang xem xét đưa ra mức lãi suất có ưu đãi và hợp lý cho vay trung dài hạn. Về điều kiện thẩm định, vẫn trên cơ sở chính quyền địa phương đưa ra danh sách DN, hộ sản xuất kinh doanh tốt trên địa bàn cho ngân hàng thẩm định. Mặt khác, lãi suất cho vay đối với loại tín dụng trung dài hạn đối với 3 lĩnh vực khuyến khích trong năm 2014 như đã đề cập ở trên đang là vấn đề đặt ra.
Hiện nay, lãi suất tín dụng đầu tư của Chính phủ được Bộ Tài chính niêm yết ở mức 10,8%/năm, trong khi lãi suất tín dụng cho vay ngắn hạn đang ở mức 9%/năm. Tuy nhiên, lãi suất tín dụng trung dài hạn hơn 3 năm qua vẫn được thực hiện trên cơ sở thỏa thuận. Dù rằng, khi một khoản vay trung dài hạn được triển khai, bao giờ cũng mở đường cho vốn lưu động bám vào để mở rộng và phát triển các dịch vụ tài chính khác của ngân hàng. Nhưng trong bối cảnh nguồn vốn huy động hiện nay chủ yếu là có kỳ hạn ngắn thì ngân hàng lấy đâu ra vốn dài hơi để nuôi các dự án đầu tư về công nghệ mới hoặc mua thiết bị tiên tiến thay thế thiết bị cũ...
Đã từng có những kiến nghị cho phép NHTM sử dụng 35-40% vốn huy động ngắn hạn cho vay trung dài hạn, hiện nay tỷ lệ này là 30%. Thế nhưng tình trạng “lấy ngắn nuôi dài”, có thời điểm ở một vài NHTM sử dụng đến 70% nguồn vốn huy động ngắn hạn để cho vay kỳ hạn dài, đã tạo ra nhiều hệ lụy về tính thanh khoản của ngân hàng.
Rất khó để đưa ra một mức trần lãi suất cho vay đối với tín dụng trung dài hạn theo lĩnh vực ưu tiên. Nhất là trong thời gian qua, NHNN đã hạn chế sử dụng các biện pháp hành chính can thiệp vào mức lãi suất. Theo một lãnh đạo NHNN chi nhánh TP. Hồ Chí Minh, hiện đang có một số luồng ý kiến: Thứ nhất, thành phố sẽ trích ngân sách ra cấp bù lãi suất hỗ trợ một phần những DN đầu tư mới. Thứ hai, NHNN có thể xem xét để tái cấp vốn đối với những ngân hàng có tỷ trọng cao trong cho vay dự án đầu tư mới có hiệu quả.
Tuy còn những quan điểm khác về mức lãi suất trung dài hạn đối với 3 lĩnh vực cần thúc đẩy đầu tư mới ở TP. Hồ Chí Minh. Nhưng, điều quan trọng là lãi suất ưu đãi có thực sự tạo đà cho dòng đầu tư mới bắt đầu chảy hay không, để ngân hàng không bị bó buộc, DN cũng có cơ hội vốn dài hạn cho chu kỳ đầu tư mới. Đây là vấn đề cần sự nhìn nhận thấu đáo và có kết luận rõ cho từng dự án, không chỉ từ chất lượng thẩm định ở phía ngành Ngân hàng mà còn là trách nhiệm từ các tổ chức chính quyền khác của TP HCM./.
