Đổi mới tư duy nông nghiệp sinh thái thay vì là "cường quốc" sản lượng lương thực

Sáng 30/11, tại Hà Nội diễn ra Đối thoại trực tuyến về chính sách cấp cao về Chuyển đổi sang hệ thống lương thực thực phẩm xanh, giảm phát thải” do Bộ NN&PTNT phối hợp với Ngân hàng thế giới tại Việt Nam phối hợp tổ chức.

Theo “Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050” vừa được Chính phủ ban hành, Bộ NN&PTNT đang xây dựng “Dự thảo Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn bền vững đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050” nhằm cơ cấu lại ngành nông nghiệp, phát triển kinh tế nông thôn, gắn với xây dựng nông thôn mới, được thiết kế xoay quanh 3 trụ cột: “Nông nghiệp sinh thái”, “Nông thôn hiện đại”, “Nông dân thông minh” phù hợp với các định hướng Chiến lược của quốc gia.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, trên cơ sở này, tư duy phát triển cần chuyển từ sản xuất sang kinh tế nông nghiệp; từ tư duy đặt năng suất và sản lượng lên hàng đầu sang lấy giá trị làm trung tâm, thông qua tích hợp các hệ giá trị khác nhau vào sản phẩm; từ tư duy tận dụng, khai thác sang bồi dưỡng và làm giàu tài nguyên phục vụ nhu cầu sản xuất bền vững; từ tư duy tự cung tự cấp sang tư duy hội nhập, hòa nhập với dòng chảy của chuỗi giá trị và các xu thế phát triển toàn cầu.

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, cần thay đổi từ tư duy địa phương sang tư duy toàn cầu; từ tư duy ngắn hạn sang tư duy dài hạn và bền vững. Cần hướng tới những “giá trị xanh” được tạo nên từ “chuyển đổi xanh, tiêu dùng xanh, kinh tế xanh”. Do đó, với tư duy đổi mới và cùng hành động, khát vọng của ngành nông nghiệp sẽ trở thành hiện thực, để không chỉ là “trụ đỡ” của nền kinh tế khi đất nước ở vào thời điểm khó khăn mà ngành quyết tâm hướng đến khát vọng vươn tầm, đủ sức trở thành “thước đo mức độ bền vững của quốc gia”.

“Để tạo nên sự chuyển đổi mới mẻ mang tính dài hạn và bền vững, chúng ta rất cần những tri thức mới, những quan điểm tiếp cận cấp tiến những kinh nghiệm thực tiễn theo phương châm tư duy toàn cầu, hành động địa phương. Ý tưởng sáng kiến có thể xuất phát từ một người nhưng để triển khai và thực tế cần sự chung sức đồng lòng của rất nhiều người cùng chia sẻ mục tiêu. Trong quá trình chuyển mình thay đổi tích cực, năng động, ngành nông nghiệp không thể chỉ có một mình mà cần đến sự chia sẻ, hỗ trợ ủng hộ của những người bạn đồng hành, của các bộ, ban, ngành Trung ương và địa phương, của các tổ chức, cá nhân các đối tác trong và ngoài nước”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan khẳng định..

Về phần mình, bà Carolyn Turk, Giám đốc Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cho rằng, ngành nông nghiệp cần lưu ý cả về thích ứng và giảm thiểu. Bởi nông nghiệp là một trong những tác nhân chính gây nên biến đổi khí hậu, khi phát thải khí nhà kính từ lĩnh vực này chiếm 18% tổng lượng phát thải. Lượng phát thải khí nhà kính dự kiến sẽ lên tới 120 triệu tấn CO2 vào năm 2030, trong đó một nửa xuất phát từ ngành lúa gạo.

Việt Nam đã có cam kết mạnh mẽ tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên Hiệp quốc về biến đổi khí hậu đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, giảm khí thải methane 30% tính đến năm 2030… và đây là thách thức đối với ngành lúa gạo Việt Nam. Bên cạnh đó, Việt Nam có dấu chân carbon khá cao trong sản phẩm nông nghiệp và điều này ảnh hưởng không nhỏ đến thành tựu kinh tế nói chung và nông nghiệp nói riêng mà Việt Nam đã đạt được trong vòng 30 năm qua. Ngoài thách thức về biến đổi khí hậu, ngành nông nghiệp còn đang đối mặt với những thách thức nội tại như giảm năng suất trong ngành, áp lực gia tăng sản lượng, yêu cầu ngày càng cao về chất lượng của sản phẩm nông nghiệp.

Bà Carolyn Turk cam kết Ngân hàng thế giới sẽ tiếp tục hợp tác và hỗ trợ kỹ thuật, mở rộng các hoạt động đầu tư trong nông nghiệp để xác định và hướng tới tương lai tươi sáng cho ngành nông nghiệp Việt Nam.

“Việt Nam cần duy trì vị thế là một trong những nước sản xuất nông nghiệp mạnh trên thế giới và WB tin rằng việc này hoàn toàn có thể làm được. Việt Nam cần tìm ra động lực tăng trưởng mới và hiệu quả hơn trong nông nghiệp. Việc sản xuất sản phẩm, tương lai nông nghiệp Việt Nam sẽ dựa vào tri thức nhiều hơn để gia tăng giá trị tăng thêm, thay vì sản xuất theo tập quán “thâm dụng” tài nguyên và dấu chân carbon cần phải giảm thiểu. Việt Nam cũng cần nhạy bén hơn những nhu cầu trên toàn cầu để sản xuất sản phẩm an toàn hơn với môi trường”, bà Carolyn Turk chỉ rõ./.