Đối tác ngoại muốn đầu tư đường sắt nối Việt Nam - Trung Quốc

Bộ Giao thông Vận tải vừa có tờ trình Thủ tướng Chính phủ về thí điểm đầu tư cải tạo, nâng cấp tuyến đường sắt Yên Viên - Lào Cai giai đoạn 2 và xây dựng đường sắt kết nối Lào Cai - Hà Khẩu theo hình thức đối tác công tư (PPP) theo đề xuất của nhà đầu tư nước ngoài.

Theo đánh giá của Bộ Giao thông Vận tải, tuyến đường sắt Hà Nội - Lào Cai là một phần của hành lang kinh tế Đông - Tây nối Côn Minh (Trung Quốc) với Hải Phòng (Việt Nam) nằm trong Tiểu vùng sông Mekong mở rộng, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển thương mại quốc tế và khu vực.

Phát triển tuyến đường sắt Hải Phòng - Hà Nội - Côn Minh góp phần thúc đẩy vận chuyển hàng hoá giữa Vân Nam, Tứ Xuyên - Trung Quốc với các tỉnh miền bắc Việt Nam, đến cảng biển Hải Phòng.

Tuyến đường sắt khổ 1.435 mm tiêu chuẩn Côn Minh - Hà Khẩu Bắc đã được phía Trung Quốc xây dựng xong và đưa vào khai thác năm 2015. Trong khi đó, tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng mới đang trong giai đoạn nghiên cứu.

Do vậy, khi phía Trung Quốc dỡ bỏ tuyến đường sắt khổ 1.000 mm để chuyển sang khai thác hoàn toàn đường sắt khổ tiêu chuẩn thì việc kết nối đường sắt phía Việt Nam sẽ không thực hiện được.

Để không làm gián đoạn việc vận chuyển đường sắt liên vận quốc tế giữa hai nước, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo nghiên cứu giải pháp hợp lý trong giai đoạn quá độ khi Việt Nam chưa xây dựng đường sắt khổ 1.435 mm Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.

Theo Bộ Giao thông Vận tải, dự án cải tạo, nâng cấp tuyến đường sắt Yên Viên - Lào Cai được chia làm 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 nâng cấp gần 175 km đường sắt, 12 ga, 54 cầu với tổng mức đầu tư 3.434 tỷ đồng đã đưa vào khai thác năm 2015 bằng nguồn vốn vay từ Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) và Tổng vụ Ngân khố Pháp (DGTresor).

Giai đoạn 2 cải tạo 50,46 km bao gồm 10,9 km đường sắt khổ 1.435 mm và 1.000 mm; xây dựng mới 6,32 km đường sắt khổ 1.000 mm. Tổng mức đầu tư khoảng 2.329,8 tỷ đồng nhưng chưa thực hiện do chưa tìm được nguồn vốn. Riêng hạng mục xây dựng đoạn tuyến đường sắt kết nối Lào Cai - Hà Khẩu đang nghiên cứu tiền khả thi và đang thoả thuận kết nối giữa Việt Nam - Trung Quốc cũng như tìm kiếm nguồn vốn triển khai.

“Việc hoàn thành giai đoạn 1 mới giải quyết vấn đề nâng cao an toàn chạy tàu, rút ngắn thời gian 40 phút. Do vậy, việc tiếp tục đầu tư dự án giai đoạn 2 và xây dựng đường sắt kết nối Lào Cai - Hà Khẩu đảm bảo mục tiêu ban đầu Chính phủ phê duyệt, giảm tải cho đường bộ”, văn bản nêu.

Bộ Giao thông Vận tải cho hay, trong bối cảnh nguồn vốn ngân sách đầu tư công trung hạn 2016-2020 không thể cân đối và dự án giai đoạn 2 không nằm trong danh mục ưu tiên tài trợ của ADB, việc kêu gọi đầu tư tư nhân là giải pháp cần thiết và hữu hiệu.

Bộ Giao thông Vận tải đã kêu gọi và nhận được hồ sơ đề xuất của Công ty TNHH Xây dựng và Kỹ thuật Lotte (Hàn Quốc).

Theo báo cáo sơ bộ của nhà đầu tư, dự án này có tên đầu tư cải tạo, nâng cấp tuyến đường sắt Yên Viên - Lào Cai, giai đoạn 2 và xây dựng đường sắt kết nối Lào Cai - Hà Khẩu theo hình thức BLT (Hợp đồng xây dựng - Thuê dịch vụ - Chuyển giao). Dự án có tổng mức đầu tư 140 triệu USD. Thời gian hoàn vốn dự kiến trong 20 năm.

Dự kiến sau khi hoàn thành, Nhà nước sẽ tiết kiệm phí duy tu bảo trì hạ tầng đường sắt trong 5 năm đầu khoảng 2,2 triệu USD. Doanh thu của Tổng công ty Đường sắt Việt Nam năm 2020 sẽ đạt khoảng 1.010 tỷ đồng, tăng 8,3% so với bình quân 3 năm (2013, 2014, 2015) và tăng khoảng 31,7% sau năm 2023.

Trước đó, nhà đầu tư Hàn Quốc này từng nhiều lần bày tỏ mong muốn trở thành nhà đầu tư theo hình thức PPP đối với tuyến đường sắt kết nối Hà Nội với Trung Quốc, đồng thời là tuyến vận tải hàng hóa chủ lực số 2 trong hệ thống đường sắt quốc gia. Lần đầu tiên, doanh nghiệp này đề xuất là vào tháng 9/2015./.