Hàn Quốc đã “qua mặt” Nhật Bản ở những lĩnh vực kinh tế nào?

Trong đó, Hàn Quốc đã thu hẹp được khoảng cách, thậm chí vượt lên trên Nhật Bản ở nhiều chỉ số về kinh tế, năng lực cạnh tranh, nhưng vẫn còn thua Tokyo về trình độ công nghệ.

Theo báo cáo so sánh của FKI, Hàn Quốc từng đứng thứ 26 thế giới về năng lực cạnh tranh quốc gia theo xếp hạng của Viện phát triển quản lý quốc tế (IMD) có trụ sở tại Thụy Sĩ, trong khi Nhật Bản xếp thứ 4. Tuy nhiên, theo xếp hạng năm 2020, Seoul vươn lên thứ 23, Tokyo tụt xuống thứ 34. Về xếp hạng tín nhiệm quốc gia, Hàn Quốc cũng cao hơn Nhật Bản hai bậc.

Theo đánh giá của ba hãng xếp hạng tín nhiệm quốc tế lớn là Standard & Poor's, Moody’s và Fitch, Hàn Quốc đều được đánh giá cao hơn Nhật Bản. Thu nhập bình quân đầu người tính theo sức mua tương đương (PPP) của Hàn Quốc là 43.100 USD (năm 2018) cao hơn mức 42.725 USD của Nhật Bản.

Về chỉ số năng lực cạnh tranh ngành chế tạo (CIP) do Tổ chức phát triển công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO) công bố, Hàn Quốc từng xếp thứ 17, Nhật Bản xếp thứ 2 vào năm 1990. Nhưng tới năm 2018, Hàn Quốc vươn lên xếp thứ 3, Nhật Bản xếp thứ 5. Ngoài ra, Seoul cũng thu hẹp đáng kể khoảng cách với Tokyo ở các chỉ số kinh tế vĩ mô.

Năm 1990, Hàn Quốc xếp thứ 17, Nhật Bản xếp thứ 2 về Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) danh nghĩa. Nhưng tới năm 2020, Hàn Quốc đã vươn lên thứ 10, trong khi Nhật Bản tụt xuống thứ 3, khoảng cách đã bị thu hẹp. Về xuất khẩu, kim ngạch xuất khẩu của Hàn Quốc năm ngoái đạt 513 tỷ USD, bằng 80% của Nhật Bản.

Tuy nhiên, Seoul vẫn chưa thể thu hẹp được cách biệt với Tokyo ở lĩnh vực khoa học công nghệ, do Nhật Bản vốn có trình độ cao về công nghệ cơ bản. Cụ thể là trong năm 2020, số công ty Nhật Bản nằm trong top 1.000 doanh nghiệp đầu tư nhiều nhất vào nghiên cứu và phát triển (R&D) cao gấp 5 lần so với Hàn Quốc.

Sự cách biệt này thể hiện rất rõ ở lĩnh vực giải Nobel khoa học. Trong khi Nhật Bản có tới 24 người từng nhận giải thưởng Nobel khoa học, thì Hàn Quốc vẫn chưa xuất hiện nhân vật nào. Khoảng cách ở lĩnh vực vật liệu, linh kiện cũng là một vấn đề tồn tại dai dẳng.

Quy mô thâm hụt thương mại của Hàn Quốc với Nhật Bản ở lĩnh vực này đã tăng gần gấp hai lần, từ 8,3 tỷ USD năm 1994 lên 15,4 tỷ USD năm 2020. Tất nhiên, điều này có nguyên nhân lớn là do cơ cấu thương mại giữa ba nước Đông Á Hàn-Trung-Nhật, Hàn Quốc nhập khẩu vật liệu, linh kiện từ Nhật Bản để gia công, sản xuất ra hàng hóa trung gian rồi xuất khẩu sang Trung Quốc. Dù vậy, không thể phủ nhận Seoul vẫn thua kém Tokyo về trình độ công nghệ ở lĩnh vực này. Bên cạnh đó, Hàn Quốc vẫn còn thua xa Nhật Bản về vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).

Có thể nói rằng, Chính phủ Hàn Quốc gần đây đang gặt hái được những thành quả bước đầu trong việc giảm bớt mức độ phụ thuộc vào Tokyo ở lĩnh vực vật liệu, linh kiện, trang thiết bị trong quá trình đối phó với việc Nhật Bản siết chặt quy chế xuất khẩu ở lĩnh vực này. Do đó, có thể kỳ vọng Hàn Quốc cũng sẽ sớm thu hẹp được khoảng cách với Nhật Bản ở các lĩnh khoa học công nghệ bằng sự hỗ trợ và đầu tư tích cực từ cả Chính phủ và doanh nghiệp./.