Hiệu quả đầu tư của Nhà nước phải thực hiện theo nguyên tắc thị trường

Đây là thông điệp được các chuyên gia kinh tế nhấn mạnh tại Hội thảo “Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp: Kết quả 5 năm triển khai và định hướng sửa đổi, bổ sung” do Bộ Tài chính phối hợp với Ngân hàng Thế giới tổ chức hôm nay (7/4) tại Hà Nội.

Tại Hội thảo, các chuyên gia kinh tế độc lập đánh giá việc triển khai Luật trong những năm qua đã đạt được những kết quả tích cực, nhưng cũng còn một số vướng mắc, bất cập cần sửa đổi và bổ sung. Đặc biệt, các chuyên gia nhấn mạnh, muốn tạo đột phá trong tăng hiệu quả quản lý, đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, cần thay đổi trước hết từ khái niệm trong Luật.

Cần phân định, làm rõ khái niệm vốn Nhà nước theo quy trình của dòng vốn. Theo đó, sau khi đầu tư vào doanh nghiệp, vốn Nhà nước phải trở thành vốn của doanh nghiệp, do doanh nghiệp quản lý, sử dụng và định đoạt. Nhà nước trở thành một cổ đông, là chủ sở hữu của phần vốn góp, cổ phần tương ứng tại doanh nghiệp.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương nhấn mạnh: “Từ khi nhà nước lấy cổ phần về không còn khái niệm vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, đó tất cả là vốn của doanh nghiệp. Chúng ta không thể có một doanh nghiệp mà trong đó chục loại tài sản với các chế độ quản lý, sử dụng khác nhau: đất đai sử dụng như thế này, tài sản công sử dụng thế kia, nhà đất thì sử dụng thế này, như thế doanh nghiệp không thể hoạt động đầu tư được.

Theo tôi đầu tiên khái niệm phải thay đổi. Khi chúng ta không phân định được như thế thì chúng ta sẽ không rõ ràng về trách nhiệm, quyền lợi, quyền lực liên quan đến quản trị của doanh nghiệp. Tôi cho rằng tư duy này vẫn là di sản của kế hoạch hóa, tập trung quan liêu bao cấp ngày xưa”.

Việc đánh giá hiệu quả hoạt động đầu tư vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cũng phải thực hiện theo nguyên tắc thị trường, đánh giá dựa trên giá trị gia tăng của vốn đầu tư và cổ tức, lợi nhuận được chia hàng năm. Đó mới là cách đánh giá hiệu quả đầu tư vốn của Nhà nước với vai trò là một cổ đông lớn của doanh nghiệp.

Theo các chuyên gia, chỉ khi thay đổi về căn bản như vậy, mới có thể tiến hành hiệu quả bước đổi mới, quản trị tại các doanh nghiệp Nhà nước theo hướng tăng cường công khai, minh bạch và tăng trách nhiệm giải trình của người đứng đầu. Đồng thời qua đó, doanh nghiệp mới có thể áp dụng phương thức quản trị hiện đại theo thông lệ quốc tế, tăng cường hiệu quả hoạt động giám sát, kiểm tra của cơ quan quản lý Nhà nước, thúc đẩy vai trò giám sát của các tổ chức, đoàn thể tại doanh nghiệp./.