Khi khoai lang khác biệt khoai…làng ở Tây Nguyên

Thời điểm này người trồng khoai lang ở khu vực Tây Nguyên điêu đứng bởi giá thu mua tuột dốc. Cách đây 6 tháng, giá một tấn khoai ở mức 22 đến 23 triệu đồng, nay chỉ còn xấp xỉ 5 triệu đồng. Cung cách sản xuất “Thấy người ăn khoai mình vác mai đi đào”, ít chú ý đầu tư chiều sâu, một lần nữa dẫn đến điệp khúc được mùa mất giá đã quá quen thuộc.

Cũng trồng khoai lang ở một vùng ngoại ô thành phố Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk) và đang thu hoạch giữa những ngày sản phẩm rớt giá này, nhưng Công ty Cổ phần Sweet Potatoes lại hân hoan với thành quả của mình, nhờ quy trình chặt chẽ từ khâu cải tạo đất tới chuẩn bị giống tới công tác thị trường. 

Bỏ qua kinh nghiệm truyền thống “Khoai đất lạ, mạ đất quen”, vùng sản xuất rộng 80 héc ta ở vùng ven thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk của Công ty Cổ phần Sweet Potatoes là vùng đất đã rất bạc màu vì chủ đất từng cho các tổ chức, cá nhân thuê trồng khoai lang trong nhiều năm.

Vụ đầu công ty cắm dây khoai lang xuống vùng đất này, nhiều người lo ngại khai sẽ cằn cỗi, nhiều sâu bệnh. Vậy mà Sweet Potatoes đã thành công. Trước nay, người trồng khoai ở Tây Nguyên đạt năng suất 30 tấn/ha đã là hy hữu. Vậy nhưng vườn khoai đang thu hoạch của  công ty đạt đến trên 50 tấn/ha.

Theo ông Bùi Quang Sáu, phụ trách kỹ thuật ở vùng sản xuất này, khác biệt đầu tiên là công ty đã cải tạo đất bằng hữu cơ vi sinh; kế đến là sử dụng cây giống có nguồn gốc cấy mô thuần chủng, xử lý dinh dưỡng theo từng giai đoạn phát triển vườn cây. Bên những luống khoai chưa thu hoạch, lá xanh cứng cáp không một vết sâu, ông Bùi Quang Sáu cho biết, với quy trình sản xuất của mình, cứ 2 năm công ty trồng được 3 vụ khoai, vụ sau năng suất cao hơn vụ trước.

“Chúng tôi nghiên cứu vấn đề dinh dưỡng đất trồng, cộng với tiêu diệt tất cả các loại nấm bệnh hại trong đất để triển khai canh tác. Sau quá trình xử lý đất với công đoạn 2 tháng. Khẳng định đất đó dinh dưỡng đủ, nấm bệnh không còn thì chúng tôi mới triển khai trồng. Ngoài giống chuẩn ra, vấn đề xử lý đất, dinh dưỡng đất là cực kỳ quan trọng mới có sản lượng và năng xuất như hiện nay”, ông Sáu nói.

Ông Mai Duy Khương, Giám đốc Phát triển thị trường của Công ty Cổ phần Sweet Potatoes khẳng định: Hiện nay sản phẩm khoai lang ở các tỉnh khu vực Tây Nguyên chỉ giữ được củ tươi trong môi trường bình thường sau thu hoạch từ 15 đến 20 ngày. Nhưng khoai lang của công ty có thể giữ nguyên phẩm chất trong 3 tháng. Điều này rất thuận lợi cho việc xuất khẩu bằng đường biển đến những nước vùng châu Âu, Trung Đông.

“Chúng tôi ký hợp đồng với Công ty Toyota của Nhật Bản. Chúng thôi ký hợp đồng cung cấp theo một lộ trình sản lượng và với một mức giá có sẵn. Tất cả các hợp đồng đầu ra: sản lượng, giá được chốt trước 12 tháng trước khi tiến hành xuống giống. Hiện thời khoai chúng tôi đang trồng này là khoai lang Nhật, giống là Beniazuma. Đạt tiêu chuẩn xuất khẩu qua đường biển đi châu Âu. Thị trường đầu ra của chúng tôi cực kỳ ổn định”, ông Khương cho biết.

Ông Đào Y Dương, Giám đốc Phát triển dự án của Công ty Cổ phần Sweet Potatoes cho rằng: Thất bại hiện tại của nhiều người trồng khoai lang ở Tây Nguyên cũng như nhiều địa phương khác trên cả nước là do họ nặng về lối sản xuất du canh. Chưa áp dụng biện pháp cải tạo đất đúng quy trình, đồng thời lạm dụng quá mức thuốc bảo vệ thực vật khiến cho các loại thiên địch có lợi cho cây khoai lang bị tiêu diệt.

Điều này dẫn đến cả năng suất và chất lượng đều kém, không thể đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường xuất khẩu, mà khách hàng trong nước cũng dè dặt bởi dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Từ thành công về năng suất, chất lượng sản phẩm, Công ty Cổ phần Sweet Potatoes đang tìm kiếm đối tác để mở rộng diện tích lên 500ha trong năm 2024 này và sẽ tăng lên hàng nghìn héc ta mới đáp ứng đủ nhu cầu của khách hàng trong những năm tiếp theo.

“Trong sản xuất và  đầu ra thì chúng tôi rất ổn định. Sản xuất cũng đã rất thành công. Mong muốn chính quyền địa phương tạo điều kiện cho chúng tôi có một quỹ đất ổn định từ 400 đến 500 ha  để ổn định sản xuất”, ông Dương cho biết.

Ngoài ra, theo ông Dương, đất trồng và khí hậu ở Đắk Lắk rất phù hợp với giống khoai Beniazuma Nhật Bản, có thể đạt năng suất 90 tấn/ha. Trở ngại của công ty hiện nay là tìm ra quỹ đất liền bờ, liền thửa để đáp ứng việc vận hành máy móc cơ giới.