Kinh tế tập thể, hợp tác xã phù hợp với tiến trình phát triển và xu thế toàn cầu

Trên tinh thần đồng hành cùng tổ chức kinh tế tập thể, hợp tác xã (HTX), ngày 6/4, tại Hà Nội, Đài Tiếng nói Việt Nam (TNVN - VOV) phối hợp với Liên minh Hợp tác xã Việt Nam (VCA) thực hiện chương trình Tọa đàm với chủ đề “Phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trong giai đoạn mới”. Tọa đàm có sự tham dự của ông Lê Minh Hoan, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT; ông Trần Duy Đông, Thứ trưởng Bộ KH&ĐT; ông Nguyễn Ngọc Bảo, Bí thư Đảng Đoàn, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam.

Về phía Lãnh đạo Đài TNVN có ông Phạm Mạnh Hùng; ông Vũ Hải Quang, Phó Tổng Giám đốc cùng đại diện các Cục, Vụ chuyên môn thuộc Bộ KH&ĐT, Bộ NN&PTNT; các cơ quan chuyên môn của Liên minh HTX Việt Nam và một số HTX tiêu biểu…

Chương trình toạ đàm “Phát triển kinh tế tập thể, hợp tác xã trong giai đoạn mới” gồm 2 phiên xoay quanh việc làm rõ những nhận thức để có chính sách phù hợp với tổ chức kinh tế tập thể; thảo luận chung của khách mời là các chuyên gia, nhà quản lý về Luật HTX 2012 sửa đổi nhằm tạo động lực mới cho kinh tế tập thể.

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, ông Phạm Mạnh Hùng, Phó Tổng Giám đốc Đài TNVN khẳng định, thời gian qua các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng qua những thời kỳ khác nhau đã cho thấy sự phát triển cả về lý luận, nhận thức trên cơ sở tổng kết thực tiễn xây dựng kinh tế tập thể mà nòng cốt là hệ thống các HTX, phù hợp với tiến trình phát triển của đất nước, xu thế chung của toàn cầu.

Đặc biệt mới đây, ngày 16/6/2022, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành Nghị quyết số 20-NQ/TW, Hội nghị Trung ương 5 (khóa XIII) về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới. Trong đó nhấn mạnh kinh tế tập thể là thành phần kinh tế quan trọng, phải được củng cố và phát triển cùng kinh tế nhà nước trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân.

Đề dẫn tại Tọa đàm, Phó Tổng giám đốc Phạm Mạnh Hùng nêu rõ, chủ trương, chính sách và pháp luật đúng đắn, phù hợp đã, đang và sẽ thúc đẩy năng lực sáng tạo, đổi mới tư duy, ứng dụng công nghệ, đầu tư thích đáng cho kinh tế tập thể và HTX. Từ đó tạo ra không gian phát triển kinh tế rộng mở, tạo ra sản phẩm, của cải, gia tăng giá trị, làm cho người dân ấm no, hạnh phúc và đóng góp vào sự phát triển của quốc gia.

“Tọa đàm hôm nay nhằm khẳng định và làm rõ hơn vai trò của kinh tế tập thể - một động lực quan trọng trong nền kinh tế quốc dân, trong đó nòng cốt là HTX; sự cần thiết phải sớm hoàn thiện thể chế, cơ sở pháp lý, trọng tâm là sửa đổi Luật HTX thúc đẩy kinh tế tập thể và HTX phát triển vững mạnh; bài học kinh nghiệm phát triển kinh tế tập thể và hợp tác xã tại các địa phương”, ông Hùng nói.

Khẳng định vai trò quan trọng của kinh tế tập thể cũng như mô hình HTX, song Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan thừa nhận, mô hình HTX manh mún, nhỏ lẻ và tự phát vẫn như “lời nguyền” của ngành nông nghiệp, nếu chúng ta không vượt qua sẽ mãi chỉ là là kinh tế hộ. Mục tiêu gia tăng giá trị thặng dư trên nền nông nghiệp, tăng thu nhập của người dân cũng như xu thế tiêu dùng thay đổi nhanh như hiện nay không cho phép chúng ta dừng lại ở thành tựu trước đó, cần phải cùng nhau có cách tiếp cận mới.

Vì thế Bộ trưởng Lê Minh Hoan chỉ rõ, nếu không có HTX, sự manh mún, rời rạc thiếu liên kết sẽ khó chuyển từ tư duy sản xuất sang tư duy kinh tế nông nghiệp theo tinh thần Nghị quyết 19. Quy mô kinh tế hộ nhỏ lẻ cũng sẽ không thể tạo ra kinh tế nông nghiệp, rất khó sản xuất nông nghiệp trên những đơn vị diện tích nhỏ hẹp với chi phí quá cao.

“Ngành nông nghiệp, Liên minh HTX Việt Nam cũng như các Bộ, ngành và các địa phương phải vào cuộc để làm mới mô hình kinh tế tập thể, HTX với một tâm thế mới mạnh mẽ. Hoạt động này không chỉ là những thành viên tham gia HTX, mà cần cả bộ máy hay đúng hơn là cả hệ thống chính trị. Thông qua Đài TNVN và các kênh truyền thông đại chúng, cần có chiến dịch truyền thông mạnh mẽ để làm rõ về tư tưởng, mục tiêu ý nghĩa và giá trị của HTX, qua đó thấy được những bất cập trong cơ chế, những kinh nghiệm cần sửa đổi”, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan nêu.

Hiện nay, trong số 29.000 HTX đăng ký hoạt động hiện đã có đến hơn 18.000 HTX nông nghiệp, chiếm hơn 70% tổng số HTX cả nước có bước tăng trưởng ấn tượng để khẳng định vai trò “trụ đỡ” của nền kinh tế quốc gia. Điều này được khẳng định bởi Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Duy Đông tại Tọa đàm khi đánh giá về hoạt động của Liên minh HTX và các HTX khi doanh thu và thu nhập của các thành viên HTX đã tăng 107% của năm 2021 so với năm 2013. 

Dù vậy, Thứ trưởng Trần Duy Đông cũng nhận thấy Liên minh HTX, các HTX còn nhiều khó khăn thách thức bởi quy mô nhỏ, năng lực nội tại yếu cùng tính liên kết chưa cao. Trong khi điều kiện để tiếp cận những chính sách về đất đai, nguồn vốn cũng như đội ngũ quản lý… không thuận lợi so với những khu vực doanh nghiệp khác.

Nguyên nhân là bởi pháp luật về HTX còn chưa phù hợp với thực tiễn, chậm chuyển đổi về cơ chế, chính sách ưu đãi chưa đủ mạnh. Đặc biệt công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục về HTX từ Trung ương đến địa phương để nhân dân có nhận thức đầy đủ về bản chất, vai trò, vị trí của HTX còn chưa đầy đủ và thường xuyên liên tục.

Do đó, Bộ KH&ĐT với vai trò là đầu mối, Liên minh HTX với vai trò nòng cốt đã và đang phối hợp với các Bộ, ngành liên quan tham mưu cho Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi Luật HTX năm 2012, dự kiến sẽ được thông qua trong kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV sắp tới.

Bày tỏ quan điểm của mình, ông Nguyễn Ngọc Bảo, Bí thư Đảng Đoàn, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam cho biết, thời gian qua từ chính quyền các địa phương cho tới các Bộ, ngành đều có sự quan tâm, tập trung chú ý đến mô hình HTX, điều này đã góp phần làm thay đổi nhận thức của toàn xã hội về mô hình HTX, nhất là là giới trẻ khi ngày càng có nhiều thanh niên chọn hướng khởi nghiệp từ mô hình HTX.

“Có được thành công này nhờ vào hiệu quả của hoạt động giáo dục, tuyên truyền. Liên minh HTX không chỉ đẩy mạnh tuyên truyền cho các thành viên, mà còn chủ động hợp tác xây dựng các chương trình truyền thông rộng khắp. Hoạt động hợp tác, phối hợp tuyên truyền với Đài TNVN là một điển hình nhằm lan tỏa mô hình kinh tế tập thể, HTX hết sức có hiệu quả”, ông Bảo tin tưởng.

Sau 2 giờ diễn ra tọa đàm, các nhà quản lý và chuyên gia cùng thống nhất khẳng định phát triển kinh tế tập thể, HTX là xu hướng tất yếu, góp phần quan trọng vào nền kinh tế quốc dân và an sinh xã hội. Thúc đẩy hơn nữa vai trò động lực của kinh tế tập thể trong nền kinh tế quốc dân, xây dựng HTX theo mô hình mới, hiện đại thực sự là nòng cốt của kinh tế tập thể. Việc sửa đổi luật HTX để có hành lang pháp lý, thúc đẩy kinh tế tập thể phát triển trong tình hình mới, tạo ra những động lực quan trọng về mặt chính sách nhằm thu hút nguồn lực xã hội để thúc đẩy kinh tế tập thể ở nước ta phát triển bền vững trong những năm tới.

Lãnh đạo Đài TNVN cũng khẳng định, với vai trò là một trong những cơ quan báo chí chủ lực hàng đầu quốc gia, VOV sẽ lan tỏa, thông tin rộng rãi tới công chúng qua các loại hình báo chí hiện có về những nội dung quan trọng của cuộc Tọa đàm này nói riêng; kinh tế tập thể, phát triển hợp tác xã nói chung; góp thêm tiếng nói vào việc xây dựng các giải pháp, sửa đổi các quy định của pháp luật. Đồng thời giải thích để xóa bỏ tâm lý hoài nghi, xuyên tạc, phủ nhận, thậm chí đòi xóa bỏ mô hình kinh tế tập thể mà một số cá nhân, tổ chức thiếu thiện chí, thù địch đã đưa ra thời gian qua./.