Xác định quan điểm kinh tế tư nhân (KTTN) là một trong những động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng, tăng năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, Chính phủ mới giao Bộ Tài chính khẩn trương nghiên cứu xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành Nghị quyết về các cơ chế, chính sách phát triển đột phá khu vực KTTN.

Tư nhân còn e dè, thận trọng trong đầu tư

Đánh giá cao tiềm năng và triển vọng của khu vực KTTN, PGS.TS. Phạm Thế Anh - Trưởng khoa Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân (KTQD - NEU) cho rằng, nếu so sánh với khối các DN Nhà nước nắm quyền chi phối, DN khu vực tư nhân dù chưa bằng nhưng nhìn chung đã có rất nhiều DN lớn mạnh với giá trị thương hiệu hàng tỷ USD, đóng góp rất lớn cho nền kinh tế. Chỉ cần nhìn vào dữ liệu DN tư nhân niêm yết trên các sàn chứng khoán của Việt Nam hiện nay sẽ thấy, chỉ số vốn hóa của khối này là không hề nhỏ.

Một đặc điểm khá thú vị của khối KTTN đó là quy mô tuy nhỏ vì bao gồm các DN tư nhân nhỏ và vừa, các hộ kinh doanh cá thể nhưng lại có số lượng vô cùng đông đảo. Theo PGS.TS. Phạm Thế Anh, đây chính là lợi thế bởi với quy mô nhỏ, các DN tư nhân luôn có sự chủ động, linh hoạt cao trong chuyển đổi ngành nghề, dễ tiếp cận mô hình và cách thức kinh doanh mới. Song mỗi khi cần tập hợp để trở thành bệ đỡ trong trường hợp nền kinh tế gặp khó khăn, hay bị tác động khủng hoảng từ bên ngoài, DN tư nhân hoàn toàn có thể trở thành một thể thống nhất, thành sức mạnh tiềm năng không thể xem thường.

“Từng cá thể DN tư nhân là nhỏ lẻ, nhưng khi gộp chung lại chiếm số đông sẽ tạo nên quy mô lớn, đóng góp vai trò quan trọng trong nền kinh tế. DN tư nhân ở thể nhỏ lẻ họ linh hoạt chuyển đổi, dễ dàng thích ứng với những biến động của môi trường kinh doanh, trong khi những DN có quy mô lớn muốn xoay xở là vô cùng khó. Thống kê số lượng các DN thành lập mới cũng như giải thể, dừng hoạt động hàng tháng đều rất lớn, họ chính là các DN nhỏ lẻ nên việc ra - vào thị trường đều rất nhanh”, PGS.TS. Phạm Thế Anh nhận xét.

Ấn tượng hơn ở chỗ, với những DN tư nhân lớn hiện nay đều đang từng bước hội nhập thông qua việc số hóa, ứng dụng khoa học công nghệ trong nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau. Mặt khác, khối DN tư nhân có thể đầu tư, sản xuất kinh doanh ở rất nhiều lĩnh vực khác nhau, đặc biệt là ở lĩnh vực phân phối, bán lẻ và dịch vụ có tỷ lệ DN, hộ cá thể hoạt động vô cùng đông đảo đóng góp lớn cho tăng trưởng kinh tế.

Mặc dù có sẵn tiềm năng và lợi thế, nhưng PGS.TS. Phạm Thế Anh cũng băn khoăn khi mức độ đầu tư của khu vực KTTN vào nền kinh tế chưa nhiều nên tăng tăng trưởng rất chậm, khi so với tốc độ tăng đầu tư của các thành phần kinh tế khác trong tổng cầu, như khu vực nhà nước hay khu vực FDI.

Lý giải về điều này, PGS.TS. Phạm Thế Anh cho rằng có nhiều nguyên nhân, song có thể thấy ngay là môi trường kinh doanh đang có vấn đề. Đơn cử như sự sụp đổ của thị trường trái phiếu những năm 2022, 2023, kèm theo đó là đợt tăng lãi suất rất cao hay những vấn đề liên quan đến chống tham nhũng; sai phạm từ nhiều dự án lớn…khiến môi trường đầu tư kinh doanh tương đối bất ổn.

“Trong khi đó, hệ thống pháp lý vẫn chưa minh bạch, chưa phân biệt rõ đúng - sai làm nhiều DN tư nhân bị liên lụy khi tham gia vào các dự án có vốn đầu tư của Nhà nước, từ đó tạo ra tâm lý e dè, thận trọng của khu vực KTTN trong quá trình đầu tư. Bên cạnh đó, những bất ổn kinh tế vĩ mô cũng là rào cản cho tốc độ phát triển của khu vực KTTN”, PGS.TS. Phạm Thế Anh nhìn nhận.

Cơ chế hấp dẫn cho tư nhân tham gia các dự án lớn

Để khuyến khích đầu tư từ khu vực KTTN vào nền kinh tế rất cần tạo lập nền tảng vững chắc về môi trường đầu tư ngay từ bây giờ. Trong đó, sớm giải quyết các vướng mắc về thủ tục hành chính, bất cập trong văn bản quy phạm pháp luật để tiết kiệm thời gian và chi phí không chính thức cho DN là việc làm cấp thiết.

Theo PGS.TS. Phạm Thế Anh, việc cải cách hành lang pháp lý, tạo môi trường hấp dẫn cho DN tư nhân tham gia vào các dự án đầu tư công lớn của Chính phủ là rất quan trọng để phát huy vai trò của khu vực KTTN. Hiện nay, các dự án đầu tư công lớn đang rất cần có sự tham gia của các DN tư nhân. Nhưng để có sự tham gia, nhất định Nhà nước phải có hành lang pháp lý, cam kết rõ ràng để DN không bị liên lụy, bị thiệt hại nghiêm trọng về nguồn lực và lòng tin chỉ vì một số cá nhân ra quyết định sai trái.

“Muốn tăng trưởng kinh tế đạt 2 con số trong thời gian tới, nhà nước nhất định phải kéo được DN tư nhân vào các dự án đầu tư công trọng điểm. Khi đó, giải ngân vốn đầu tư công sẽ được dành cho các DN trong nước, họ có thu nhập mới có nguồn lực để tái đầu tư và tiêu dùng, vực được đà tăng trưởng trong tương lai. Giải ngân đầu tư công nếu còn để rơi vào khu vực DN nước ngoài, mức tăng trưởng sẽ chỉ trong ngắn hạn”, PGS.TS. Phạm Thế Anh nêu quan điểm.

Điều kiện nữa mang tính tiên quyết trong mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế lên 2 con số, theo PGS.TS. Phạm Thế Anh vẫn phải dựa trên nền tảng ổn định kinh tế vĩ mô. Đó là giữ được môi trường lãi suất thấp; ổn định tỷ giá, giảm nợ công và nợ xấu, ngân sách nhà nước bền vững và giữ được tính lành mạnh của hệ thống ngân hàng. Khi thấy chỉ số lạm phát tăng vọt, tỷ giá mất giá, nợ xấu tăng cao,… các DN tư nhân thường sẽ không thể yên tâm đầu tư lâu dài. Dòng tiền đầu tư của khu vực KTTN sẽ hướng đến các thị trường tài sản như bất động sản, vàng, ngoại tệ,… mà không đưa vào sản xuất tạo ra của cải vật chất cho xã hội.

Phần nữa Chính phủ cần tạo ra sự bình đẳng trong đầu tư giữa các DN tư nhân với các DN nhà nước với và DN FDI, tránh để cho các DN tư nhân bị lép vế. Chính phủ tiếp tục lắng nghe nhiều hơn nữa nguyện vọng từ khối DN tư nhân, để kịp thời tháo gỡ những vướng mắc họ đang gặp phải; tạo được niềm tin kinh doanh từ các chính sách đúng hướng và nhất quán, không thay đổi giữa chừng.

Kinh tế tư nhân có thể đóng góp 50% GDP vào năm 2030

VOV.VN - Theo chuyên gia, kinh tế tư nhân đang là trụ cột quan trọng của nền kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, để phát huy tối đa tiềm năng, cần có những cải cách mạnh mẽ về môi trường kinh doanh, vốn, chính sách, công nghệ và chuỗi cung ứng.