Lãi suất vốn vay tính vào giá bán nước sạch sông Đuống đúng hay sai?

Câu chuyện về "Giá nước sinh hoạt" tiếp tục được các chuyên gia mổ xẻ, phân tích tại toạ đàm "Giá nước sinh hoạt" diễn ra ngày 28/11. Trong phát biểu của mình, ông Nguyễn Tiến Thoả - Chủ tịch Hội Hội thẩm định giá Việt Nam, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính, nhắc lại ý kiến thắc mắc của một số người là lãi suất vay vốn vì sao lại được tính vào giá thành sản xuất nước sạch hay nhà đầu tư vay vốn đến 80% thì năng lực ở đâu? Trả lời câu hỏi này, ông Nguyễn Tiến Thoả khẳng định doanh nghiệp không sai: “Vì pháp luật cho phép. Dự án sông Đuống theo qui định thì được vay đến 85%. Kể cả việc chuyển nhượng cổ phần nếu pháp luật chưa đúng thì chúng ta phải cùng ngồi lại với nhau để sửa luật. Kêu gọi nhà đầu tư nước ngoài cũng theo đúng luật. Hoặc chúng ta có thể kiến nghị Quốc hội thông qua Luật cấp nước an toàn”.

Toàn bộ dây chuyền nhà máy nước sông Đuống nhập khẩu từ Tây Âu và tự động hóa 100%.

Cùng chia sẻ về vấn đề đầu tư, ông Nguyễn Trọng Dương - Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu Cấp thoát nước Việt Nam cho rằng: Quy định về suất đầu tư của Bộ Xây dựng còn thiếu, chưa đầy đủ. 

Ông Dương cho rằng, cả nước sạch của Nhà máy nước mặt sông Đuống hay nhà máy nước sông Đà đều thiếu các công cụ tính giá, các cơ quan quản lý giá địa phương rất vất vả để định giá.  Thông tư hướng dẫn của Bộ Xây dựng cho phép đưa chi phí thất thoát nước vào giá thành. Đây là rất vô lý bởi "thất thoát nước thương mại do kỹ năng quản lý vận hành, đồng ho đo nước sai số… không thể bắt khách hàng phải chịu.

Trở lại câu chuyện về cách tính giá nước hiện nay, ông Nguyễn Tiến Thỏa cho biết: Về mặt pháp lý, quy định pháp luật về định giá bao gồm Nghị định 117 năm 2007 của Chính phủ về sản xuất, cung ứng nước sạch, Văn bản thông tư liên tịch số 75 năm 2012 liên Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, đi kèm có Thông tư 88 của Bộ Tài chính đã quy định rất chi tiết cụ thể về căn cứ cụ thể, phương pháp tính giá, quy trình phân cấp định giá…

“Đến nay, các Thông tư còn khá phù hợp, tuy nhiên trong thời gian tới sẽ phải có những chỉnh sửa để phù hợp với tình hình thực tế.” – ông Thoả nói.

Ông Thỏa khẳng định trên thực tế, hầu hết địa phương về cơ bản chấp hành nghiêm túc các văn bản hướng dẫn về định giá nước. Theo Thông tư số 75, quy định giá cụ thể, hàng năm có biến động có hóa đơn chứng từ cụ thể để điều chỉnh giá, tuy nhiên có những địa phương tính toán, định giá nước theo lộ trình, căn cứ theo Nghị định 117 năm 2007.

Về các mức giá, đại đa số tính giá bù đắp được chi phí sản xuất và có lợi nhuận, tối thiểu 5%. Nhưng không phải 100% các địa phương giá nước đều đảm bảo, còn có địa phương áp giá chưa bù đắp được chi phí sản xuất.

Vì sao giá nước tại các địa phương lại khác nhau? Ông Nguyễn Tiến Thỏa phân tích dựa trên các lý do: Thứ nhất vấn đề đầu vào để sản xuất nước sạch (có 2 nguồn gồm nước ngầm và nước mặt, đầu vào khác nhau, kéo theo chi phí xử lý khác nhau). Đơn cử ngay nước mặt tại Hà Nội cũng có chỗ không có phù sa, sông Đuống có phù sa thì cần có khu bể lắng để xử lý, nơi có bùn cần có chi phí xử lý bùn.

Trong Nghị định 117, có phương án giá phải dựa trên cơ cấu nguồn vốn đã có, vay ít hay nhiều thì lãi vay cao thấp khác nhau. Và cuối cùng là quy định về khấu hao tài sản cũng là khoản chi phí hình thành nên giá. Tài sản đã hết khấu hao nhưng vẫn dùng được vào sản xuất, vẫn sử dụng nhưng không tính vào giá.

“Ngay 3 yếu tố trên đã tạo nên các mức giá khác nhau. Tôi không phản đối việc mức giá áp tại mỗi địa phương nhưng cần phải đồng nhau về các tiêu chí, giá nước bán lẻ không thể so với giá bình quân”, ông Nguyễn Tiến Thỏa chia sẻ.

Phó Giám đốc Sở Tài chính Hà Nội chia sẻ về giá nước sông Đuống.

Ông Trần Quang Hưng - nguyên Phó Chủ tịch, Tổng thư ký hội Cấp thoát nước Việt Nam cho rằng, hiện nay, 63 tỉnh thành khác nhau, có trăm cách áp dụng khác nhau, hơn 100 công ty cấp nước có mức giá khác nhau, đó chính là đặc thù của ngành nước, không thể có 1 mức giá bán nước sạch thống nhất trên toàn quốc.

Theo ông Hưng, người dân không quan trọng giá nước bao nhiêu, họ có thể chi trả như châu Âu với mức 11,5  USD/m3, nhưng họ đòi hỏi sự cần minh bạch về giá và chất lượng, thái độ phục vụ vì nước là ngành hàng đặc thù.
“Dịch vụ cấp nước phải đảm bảo 24/24 giờ, áp lực phải đảm bảo để cấp nước đầy đủ, chất lượng nước phải đảm bảo theo tiêu chuẩn vì nó liên quan đến chất lượng cuộc sống, chất lượng của giống nòi” - ông Hưng cho biết./.