Luật đất đai sửa đổi: Làm rõ vai trò, chức năng của Tổ chức phát triển quỹ đất

Điều 115 Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi có quy định về Tổ chức phát triển quỹ đất, với chức năng tạo lập quỹ đất nông nghiệp thông qua việc thuê quyền sử dụng đất, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất, nhận ký gửi quyền sử dụng đất nông nghiệp; cho nhà đầu tư có nhu cầu thuê, thuê lại đất để sản xuất nông nghiệp… Quy định này đang thu hút sự quan tâm của nhiều chuyên gia và người dân

Theo Thạc sỹ Nguyễn Văn Đỉnh, Chuyên gia pháp lý, tư vấn đầu tư bất động sản, trong Dự thảo sửa đổi Luật đất đai lần đầu đã có quy định về “Ngân hàng đất nông nghiệp”, là doanh nghiệp nhà nước do Chính phủ thành lập với chức năng tạo lập quỹ đất nông nghiệp thông qua việc thuê, nhận chuyển nhượng, nhận ký gửi quyền sử dụng đất nông nghiệp và cho nhà đầu tư thuê, thuê lại đất để sản xuất.

Tuy nhiên, sau quá trình chỉnh lý, sửa đổi, bản dự thảo sửa được đưa ra lấy ý kiến nhân dân, quy định về Ngân hàng đất nông nghiệp đã không còn tồn tại, thay vào đó, chức năng tạo lập quỹ đất nông nghiệp được trao cho “Tổ chức phát triển quỹ đất” (đây là đơn vị sự nghiệp công hoặc DN cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ). Theo Thạc sỹ Nguyễn Văn Đỉnh, phương án này là hợp lý hơn nhưng cũng cần làm rõ về chức năng, quyền hạn của Tổ chức phát triển quỹ đất.

“Từ khóa ngân hàng đất nông nghiệp nằm trong Nghị quyết 18, nếu chúng ta không đưa vào luật liệu có vấn đề gì không? Hoặc nếu Tổ chức phát triển quỹ đất thực hiện chức năng của Ngân hàng Nông nghiệp thì lại đủ rồi. Nhưng có vấn đề lớn hơn là Tổ chức phát triển quỹ đất thực hiện hai chức năng: Thu hồi đất theo các quyết định hành chính của Nhà nước và thứ hai là vừa thực hiện các chức năng về tổ chức vấn đề quỹ đất cũng tham gia vào thị trường, cũng đi thỏa thuận với từng người dân để gom đất. Đây là vấn đề cần phải đánh giá rất kỹ”, Thạc sỹ Nguyễn Văn Đỉnh nêu vấn đề.

Luật sư Trần Tuấn Anh, Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho rằng, dự án Luật đất đai sửa đổi quy định, trung tâm phát triển quỹ đất, ngoài chức năng thực hiện các công tác liên quan đến bồi thường, giải phóng mặt bằng còn có chức năng thực hiện các dự án có thu đất được quy định tại Khoản 1, Khoản 2 Điều 112. Vậy nếu trung tâm phát triển quỹ đất này ra đời có làm thay công việc của UBND tỉnh, UBND huyện hay không? Ngoài ra, quy định chức năng, nhiệm vụ quyền hạn của trung tâm phát triển quỹ đất rất lớn, dễ dẫn đến lạm quyền, lợi ích nhóm. Đây là những vấn đề cần được làm rõ trong dự thảo luật.

“Nguồn để phát triển quỹ đất ngoài nguồn quỹ ngân sách nhà nước còn có các nguồn quỹ huy động khác. Giả thiết nếu như có 1 DN sẵn sàng tài trợ một lượng tiền nhất định để thu gom sau đất, sau đấy phục vụ lợi ích của DN lại rất cần phải có cơ chế kiểm soát. Để có cơ chế kiểm soát chưa nên luật hóa vội, bởi còn chưa biết mô hình hoạt động của Tổ chức phát triển quỹ đất trên thực tế như thế nào nên cần thí điểm. Thực hiện thí điểm 5 năm đối với 1 địa phương đang có nhu cầu lớn, nếu thấy hiệu quả, người dân có thu nhập, DN có lợi nhuận và Nhà nước quản lý quỹ đất mới nên luật hóa thành quy phạm pháp luật và triển khai đại trà trên quy mô cả nước”, Luật sư Trần Tuấn Anh nêu.

Để tổ chức phát triển phát quỹ đất phát huy được vai trò, hoạt động hiệu quả trong thực tế, Đại biểu Hoàng Văn Cường, Đoàn ĐBQH TP Hà Nội đề xuất, Tổ chức về phát triển đất phải trở thành đại diện cho 3 bên.

“Trước hết là cho người có đất để làm sao đất tôi không sử dụng sẽ được đưa vào sử dụng một cách phù hợp. Đại diện thứ hai là những người không có đất đang mong muốn có đất để sử dụng phải bỏ ra bao nhiêu tiền và đảm bảo rằng mang lại hiệu quả. Đại đại diện ba là Nhà nước để đảm bảo quá trình quản lý này không có tình trạng tích tụ để đầu cơ, hay tích tụ để sử dụng đất sai mục đích, lãng phí. Như vậy là phải xác định được vị thế vai trò tư cách và hoạt động của tổ chức này”, Đại biểu Hoàng Văn Cường phân tích./.