Ngân hàng nào yếu kém, cứ để phá sản

Năm nay, ngành ngân hàng (NH) sẽ tiếp tục xử lý 8 tổ chức tín dụng yếu kém. Và theo kế hoạch cơ cấu, số lượng NH sẽ được giảm từ 39 hiện tại xuống khoảng 15 NH vào năm 2017. Chính vì thế có ý kiến cho rằng quá trình mua bán - hợp nhất - sáp nhập từ nay đến 2017 sẽ rất sôi động. Nhưng TS Bùi Kiến Thành, chuyên gia kinh tế, lại cho rằng việc mua bán NH rất khó có thể như mong đợi.

Không sợ người dân rút tiền ra khỏi NH yếu kém

TS Bùi Kiến Thành phân tích: Vấn đề không phải thời gian, nhất là khi kéo dài đến năm 2017 cũng không phải là khó. Việc sáp nhập vẫn diễn ra, tuy nhiên nếu mua, bán NH thật là khó sôi động. Bởi việc một tổ chức bỏ ra 3.000 tỉ đồng mua một NH nào đó thì quá dễ. Nhưng sau khi mua rồi mình có gánh được 30.000 tỉ đồng nợ xấu hay không mới là quan trọng.

Hiện nay nợ xấu của nhiều NH lớn hơn cả vốn điều lệ (Ảnh minh họa/KT)

Hiện nay nợ xấu của nhiều NH lớn hơn cả vốn điều lệ và vì thế nhiều NH đang hoạt động với vốn điều lệ âm. Nên nội vấn đề để sáp nhập và dùng tiền trích lập dự phòng rủi ro cũng đã ăn hết vào vốn điều lệ rồi. Chỉ cần người ta bỏ tiền ra mua 100.000 tỉ đồng các tài khoản gửi tiền vào NH đó nhưng số tiền này mất 30%-40% là nợ xấu cũng đã chết rồi. “Tôi nghĩ tốt nhất vẫn là thực hiện đúng luật”- ông Thành nhấn mạnh.

Lý giải về việc thực hiện đúng luật, ông Thành phân tích: “Ở nước Mỹ, người ta cho phá sản hà rầm, chỉ có mình là không cho NH nào phá sản cả. Tôi cho rằng với những NH không đáp ứng được các tiêu chí của Luật Tổ chức tín dụng thì tốt nhất phải xử lý mạnh. Như bao doanh nghiệp, làm ăn không tốt thì giải thể. Còn việc sợ người dân rút tiền ra khỏi NH yếu kém chỉ là một cách suy nghĩ. Rút tiền ra khỏi NH này, người dân lại phải bỏ vào NH khác. Chúng ta cũng cứ nói sợ lãi suất tiền gửi thấp hơn lạm phát thì người dân rút tiền cũng chỉ là lý thuyết vô lý. Anh không gửi tiền ở NH thì gửi ở đâu? Người mua vàng thì phải có người bán vàng, bán vàng thì tiền lại trở vào NH. Nhưng nếu không muốn thị trường bị xáo trộn thì làm từ từ”.

Rút bớt số lượng ngân hàng là đúng

Về lợi ích của việc sáp nhập, mua bán đem lại cho nền kinh tế, ông Thành cho rằng: Mục đích rút bớt số lượng NH xuống là để lành mạnh hệ thống là đúng. Ngay cả việc thành lập Công ty Mua bán nợ (VMAC), giúp quét cục nợ sang VAMC và trả lại trái phiếu đặc biệt cho NH được vay tái cấp vốn. Nhưng buộc NH phải trích 20% mỗi năm cho khoản nợ xấu của mình trong suốt 5 năm. Khoảng thời gian này và việc chúng ta thu hẹp dần số lượng NH từ 2013 đến 2017 cũng là có lý do.

Tuy nhiên, cũng chưa có chính sách rõ ràng về việc này. NH huy động tiền của dân phải có nghĩa vụ quản lý tài sản đó nhưng huy động rồi không trích lập đầy đủ dự phòng rủi ro mà lại dùng tiền của người ta để đầu tư vào các dự án đầy rủi ro khác là sai. Đáng ra khi làm sai phải xử lý ngay chứ không phải để đến bây giờ.

NH ốm sáp nhập NH yếu sẽ “chết chùm”

Liên quan đến việc sáp nhập thì tác động sẽ ra sao, ông Thành phân tích: Nếu một NH đang yếu sáp nhập với một NH kém thì cũng không làm nên được gì. Bởi ngay bản thân anh mà anh còn đang cố gắng bảo vệ sức khỏe của mình thì làm sao giúp đỡ được anh ốm yếu khác. Chúng ta nhìn vào tốp các NH lớn thứ tự: Mbbank, Sacombank, Eximbank… sẽ thấy Mbbank, Sacombank lợi nhuận hàng ngàn tỉ đồng thì không nói làm gì nhưng năm nay Eximbank bất ngờ công bố khoản lỗ lớn lên tới hơn 300 tỉ đồng trong báo cáo tài chính hợp nhất quý IV/2013. Đây là quý đầu tiên NH này phải chịu lỗ kể từ khi niêm yết trên sàn chứng khoán từ 2009. Trong khi đó còn rất nhiều NH ốm yếu sắp chết thì sáp nhập vào chỉ kéo cả đám chết chùm.

Về ý kiến cho rằng hệ thống NH đang phải oằn mình cơ cấu lại. Trong năm qua chúng ta lại quyết định thành lập NH mới là NH xây dựng là không nên. Ông Thành bình luận: Thực tế NH này không phải là thành lập mới mà được đổi tên từ NH TMCP Đại Tín (TrustBank). Tên gọi khai sinh là NH TMCP nông thôn Rạch Kiến. Tuy nhiên, theo tôi, không phải vì chúng ta có nhiều NH rồi thì không thành lập NH mới nếu đó là NH đặc thù chưa có trên thị trường.

Chẳng hạn, chúng ta cho rằng cần phát triển, hỗ trợ xuất khẩu. Đất nước nào cũng có NH chuyên biệt như NH xuất khẩu ở Mỹ, Nhật… Và chúng ta muốn hỗ trợ xuất khẩu cũng nên có những NH đặc thù như vậy.

Hơn nữa, chúng ta cũng có NH xuất khẩu và ban đầu thành lập cùng với mong muốn đó. Tuy nhiên, đến nay NH này biến thành là NHTM cổ phần. Ở những NHTM khác cũng cho các doanh nghiệp xuất khẩu vay. Tuy nhiên, vấn đề mình là NH đặc thù, mình sinh ra để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu, góp phần thúc đẩy xuất khẩu./.