“Ngân sách không phụ thuộc vào cổ phần doanh nghiệp”

Trong báo cáo kết quả thực hiện dự toán Ngân sách Nhà nước năm 2015 và phương án phân bổ ngân sách Trung ương năm 2016, tại kì họp thứ 10 Quốc hội khóa XIII, Chính phủ đề xuất cho sử dụng một phần nguồn tiền thoái vốn từ các doanh nghiệp nhà nước (DNNN), khoảng 10.000 tỷ đồng để bù đắp thu ngân sách Trung ương. Đồng thời cho phép phát hành đa dạng hóa các kỳ hạn trái phiếu Chính phủ theo quy định, với nhiều kỳ hạn 2 - 3 năm và 5 năm trở lên.

Trao đổi với báo chí tại phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội năm 2015, kế hoạch năm 2016, ông Phùng Quốc Hiển, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cho rằng, bổ sung ngân sách từ nguồn thoái vốn DNNN không phải là nguồn thu chính của ngân sách. Để thoái vốn hiệu quả, chính doanh nghiệp phải nâng cao được chất lượng, uy tín và minh bạch.

PV: Thưa ông, Chính phủ có quyết định thoái vốn nhà nước tại 9 doanh nghiệp, trong đó có ý định sử dụng 10.000 tỷ đồng bù đắp cho nguồn thu ngân sách năm 2015. Ông có nhận định gì về việc này?

Ông Phùng Quốc Hiển: Thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp mục đích là tạo điều kiện cho sự tham gia của các thành phần kinh tế khác vào quá trình sản xuất, kinh doanh của DNNN. Tuy nhiên, thoái vốn cũng phải phụ thuộc vào điều kiện thị trường. Trong những năm qua, việc thoái vốn và cổ phần hóa DNNN gặp nhiều khó khăn là do thị trường chứng khoán ảm đạm, không tạo được tính hấp dẫn cho các nhà đầu tư.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội - Phùng Quốc Hiển coi việc bù đắp ngân sách từ cổ phần hóa DNNN là nguồn thu cá biệt.

Tuy nhiên, không phải vì thị trường ảm đạm mà doanh nghiệp khi cần thiết lại phải vội vàng, bán tống bán tháo cổ phẩn thì sẽ thiệt hại lớn. Trong điều hoàn cảnh hiện nay, các doanh nghiệp càng phải thận trọng, việc cổ phần hóa chậm tuy có làm nhiều doanh nghiệp sốt ruột nhưng cũng không vì thế mà phải bán rẻ.

PV: Ông có cho rằng với đề xuất của Chính phủ, nếu quá trình cổ phần hóa, thoái vốn của các DNNN diễn ra chậm trễ sẽ tạo ra áp lực lớn đến nguồn thu ngân sách?

Ông Phùng Quốc Hiển: Áp lực thu ngân sách phải được hiểu là xuất phát từ quá trình phát triển sản xuất, từ nguồn thu thuế và các khoản thu khác để làm nguồn thu lâu dài. Đối với việc bán cổ phần DNNN để bù đắp một phần vào nguồn thu ngân sách như đề xuất của Chính phủ chỉ nên coi đó là nguồn thu cá biệt.

Chúng ta cần hiểu rõ và quan tâm nhiều hơn đến các nguồn thu từ thuế, phí và lệ phí. Đây là những nguồn thu chính của ngân sách, không trông đợi nhiều từ việc phải bán cổ phẩn DNNN làm nguồn thu chính của ngân sách. Có từng thời gian nguồn thu ngân sách vẫn được sử dụng để đầu tư trở lại cho phát triển, nhưng không lấy chuyện bán cổ phần DNNN đó làm nguồn sống của ngân sách.

PV: Tại phiên thảo luận hôm nay, tình hình phát triển kinh tế - xã hội được nhiều đại biểu Quốc hội đánh giá là có nhiều khả quan. Ông có đồng tình với báo cáo phát triển kinh tế - xã hội của Chính phủ?

Ông Phùng Quốc Hiển: Tôi cho rằng báo cáo của Chính phủ là khá đúng và sát, thẳng thắn nhìn vào vấn đề. Trong những năm vừa qua, nền kinh tế đứng trước thách thức khó khăn lớn, nhưng ta đã tập trung giải quyết được những khó khăn yếu kém, tránh được những tác động của xu thế kinh tế thế giới hiện nay, nhất là sau khi có khủng hoảng tài chính, kinh tế…

Theo đó, khó khăn nội tại của Việt Nam bắt đầu bộc lộ, nhưng ta đã có giải pháp khắc phục được. Trong 2 năm gần đây, kinh tế của nước ta đã tăng trưởng hợp lý và đạt được mục tiêu đặt ra của Quốc hội. Năm 2014 mục tiêu đặt ra là 5,8% nhưng đã đạt 5,98%; năm 2015 đặt ra mục tiêu là 6,2% thì đã đạt được 6,5%, đó là những thành quả ấn tượng.

Đặc biệt trong điều hành kinh tế vĩ mô, chỉ tiêu quan trọng là hai năm vừa qua CPI đạt mức thấp, từ chỗ tăng 18,45% giờ xuống chỉ còn 2%, thấp hơn tốc độ tăng trưởng kinh tế.

Bên cạnh đó, đồng tiền Việt Nam cũng ổn định, chính sách tiền tệ cũng phù hợp với tình hình chung khi Trung Quốc thả nổi đồng Nhân dân tệ, điều này rất hợp lý. Tỷ giá cũng tương đối ổn định, quản lý vàng và ngoại tệ cũng thuận lợi, tạo niềm tin cho đầu tư nước ngoài. Chính vì vậy trong năm vừa qua, việc thu hút vốn đầu tư từ nước ngoài đã tăng lên đáng kể.

Tuy nhiên tôi cho rằng, nền kinh tế của nước ta vẫn đứng trước nhiều thách thức. Về chất lượng tăng trưởng, trong 4 yếu tố về tiêu dùng, xuất khẩu dòng, đầu tư và chi tiêu Chính phủ thì đầu tư và chi tiêu Chính phủ đang nổi trội, nhưng tiêu dùng và xuất khẩu dòng thì chưa nổi trội, điều đó thể hiện sự chưa bền vững.

Bên cạnh đó là chỉ số cạnh tranh tăng lên, nhưng so với các nước chỉ số cạnh tranh chưa phải là tốt và ta đang đứng trước khó khăn, đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp nông thôn. Đây là thế mạnh của Việt Nam nhưng hiện nay chính lĩnh vực này chúng ta lại đang cần khắc phục mà không phải là thế mạnh.

Đặt trong bối cảnh và xu hướng hội nhập hiện nay, tôi cho rằng, để phát triển kinh tế - xã hội, chúng ta cần phải quyết tâm và kiên trì. Trong trận “so găng” này, chắc chắn chúng ta sẽ không thể dựa vào sức mạnh của chiếc áo giáp, mà cần phải “so găng” bằng chính sức mạnh và khả năng của mình. Trong bối cảnh đó, chuyện một vài doanh nghiệp có khả năng sẽ bị “đo ván” là bình thường, nhưng sau đó nếu doanh nghiệp tìm cách khắc phục thì sẽ có khả năng cạnh tranh, bởi lẽ hội nhập là cơ hội nhưng cũng đi kèm theo đó là sự thách thức.

PV: Trong phiên thảo luận về tình hinh kinh tế - xã hội, có nhiều đại biểu lo ngại việc chúng ta chưa sẵn sàng về nguồn nhân lực cho hội nhập. Ông có quan điểm gì về vấn đề này?

Ông Phùng Quốc Hiển: Trong quá trình hội nhập, giai đoạn đầu có thể chúng ta khó khăn, nhưng chính môi trường hội nhập, cạnh tranh buộc ta phải có thay đổi. Nếu ta lo lắng và không dám ra biển lớn thì ta không thể biết được ta thiếu và yếu cái gì để khắc phục.

Tôi đồng tình với một số đại biểu cho rằng, dù đã có cơ chế, có định hướng hội nhập tốt nhưng quan trọng vẫn phải có con người hội nhập. Con người hội nhập sẽ bao gồm cả con người trong hệ thống quản lý; con người là những doanh nhân, doanh nghiệp…cần phải thay đổi triết lý kinh doanh, tư duy kinh doanh và ngay cả người nông dân cũng phải thay đổi cách làm, nếu cứ như cách làm hiện nay, chúng ta đang tự giết mình.

Thực tế nước ta đã và đang có nhiều sản phẩm có chất lượng, có giá trị thương hiệu tốt nhưng ta lại đánh mất. Đấy chính là tiền đề khiến chúng ta phải thay đổi, không chỉ là các doanh nghiệp, doanh nhân mà cán bộ công chức cũng phải có thay đổi.

PV: Xin cảm ơn ông!./.