Ngành Thuế áp dụng trí tuệ nhân tạo vào phân tích, quản lý hóa đơn

Hôm nay (24/4), Tổng cục Thuế tổ chức Hội nghị trực tuyến công bố triển khai “Hệ thống phân tích cơ sở dữ liệu và quản lý hóa đơn điện tử”. Hội nghị được tổ chức tại 65 điểm cầu tại cơ quan Tổng cục Thuế và cục thuế tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Theo Tổng cục Thuế, việc triển khai hóa đơn điện tử (HĐĐT) là xu thế trong xã hội hiện đại và công tác triển khai đã đạt được những kết quả tích cực. Đến nay, đã có trên 4 tỷ HĐĐT được phát hành. Tuy nhiên, trong thời gian vừa qua, Tổng cục Thuế nhận thấy đã xuất hiện hiện tượng một số tổ chức, cá nhân gian lận trong việc phát hành, sử dụng HĐĐT nhằm chiếm đoạt tiền thuế.

Trước tình hình đó, Tổng cục Thuế đã triển khai Trung tâm Cơ sở dữ liệu HĐĐT với chức năng phân tích dữ liệu HĐĐT, phục vụ cho công tác quản lý rủi ro về HĐĐT trong toàn ngành Thuế.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Mai Xuân Thành, Quyền Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho biết, việc triển khai hệ thống ứng dụng này nhằm giúp các cán bộ, công chức thuế trong công tác quản lý về hóa đơn điện tử, trên cơ sở đó, giúp các cán bộ, công chức thuế có công cụ, nguồn dữ liệu để tập trung thực hiện rà soát, phân tích, phát hiện các dấu hiệu rủi ro trong việc phát hành, sử dụng hóa đơn điện tử; từ đó, ngăn ngừa, xử lý kịp thời theo quy định pháp luật đối với các trường hợp vi phạm về hóa đơn cũng như các hành vi gian lận, trốn thuế, hoàn thuế giá trị gia tăng (GTGT) sai quy định, góp phần tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý thuế, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, bình đẳng cho doanh nghiệp.

Theo ông Mai Xuân Thành, hiện nay, lợi dụng các trang mạng xã hội, các hội nhóm đã được lập ra với sự tham gia của hàng trăm người làm công tác kế toán, quản lý DN để vừa rao bán công khai, vừa bí mật trao đổi HĐĐT.

Vì vậy, ngành Thuế hoàn toàn có thể nhận diện tình trạng này thông qua các biện pháp ở cơ sở báo cáo lên cũng như qua hệ thống này và sẽ triển khai nhiều hệ thống tương tự để chủ động hơn trong phòng chống gian lận HĐĐT.

“Khối lượng tham gia mua bán HĐĐT rất lớn, buộc chúng ta phải có công cụ như thế này”, ông Mai Xuân Thành khẳng định.

Tại hội nghị, đại diện Ban Quản lý rủi ro, Tổng cục Thuế đã thông tin về các tính năng quan trọng của hệ thống như kiểm soát dữ liệu HĐĐT, đánh giá theo bộ chỉ số tiêu chí rủi ro về hóa đơn, áp dụng phân tích nâng cao trong công tác quản lý hóa đơn...

Trong đó, với tính năng áp dụng phân tích nâng cao trong công tác quản lý hóa đơn, cụ thể là xác định giá mua bán bất thường, công nghệ trí tuệ nhân tạo được áp dụng vào việc phân tích ngôn ngữ tự nhiên, xác định các hóa đơn mua bán cùng loại hàng hóa, từ đó xác định hóa đơn có giá mua bán bất thường.

Với hàng tỷ hóa đơn với đa dạng các hàng hóa, dịch vụ khác nhau, khi cần tập trung kiểm soát những hàng hóa trọng điểm rủi ro, công cụ sẽ giúp cơ quan Thuế lọc được những hóa đơn mua bán mặt hàng trọng điểm để phân tích chuyên sâu.

Với tính năng xác định chuỗi DN có phát sinh giao dịch mua bán, Hệ thống sẽ xâu chuỗi các DN có giao dịch mua bán cùng loại mặt hàng, tìm những chuỗi có đặc điểm bất thường như chuỗi có nút đầu và nút cuối trùng nhau; chuỗi chỉ có mua, không có bán; chuỗi có nhiều DN bỏ địa điểm kinh doanh… để tìm ra đầu mối nghi ngờ có hành vi mua bán hóa đơn bất hợp pháp, giúp cho cơ quan thuế truy được nguồn gốc của hàng hóa và giá trị gia tăng giữa các khâu.

Đối với chức năng đối chiếu dữ liệu hóa đơn điện tử với tờ khai thuế, Hệ thống sẽ thực hiện tự động sau ngày thứ 5 kể từ ngày đến hạn nộp tờ khai. Kết quả của việc đối chiếu giữa tờ khai và hóa đơn là “Danh sách người nộp thuế có số liệu chênh lệch giữa giá trị kê khai và giá trị thực tế trên hóa đơn đã lập”. Trên cơ sở danh sách đó, cơ quan thuế quản lý thực hiện các biện pháp nghiệp vụ phù hợp (kiểm tra tại bàn, thanh tra, kiểm tra tại trụ sở người nộp thuế. Trong trường hợp cần thiết có thể chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra) để thực hiện đánh giá tính hình thực hiện và tuân thủ pháp luật thuế của người nộp thuế.

Ông Mai Xuân Thành khẳng định, ngành Thuế tiếp tục thực hiện tuyên truyền cảnh báo đến các DN nhằm ngăn chặn, phòng ngừa việc sử dụng hóa đơn bất hợp pháp từ sớm, từ xa; chủ động triển khai các biện pháp nghiệp vụ và tăng cường công tác phối hợp với các cơ quan chức năng trong công tác quản lý HĐĐT./.