Nghi vấn Tenma hối lộ: Nhật phát hiện, sao ta không phát hiện được?

Thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) sáng 28/5, các đại biểu Quốc hội tranh luận khá sôi nổi về việc thực hiện kiểm toán cho các dự án PPP như thế nào cho hợp lý.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương, đoàn Quảng Bình

Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương, đoàn Quảng Bình cần lưu ý kiểm toán đầu tư dự án, bởi trong dư luận cũng cho rằng nhiều dự án, nhiều doanh nghiệp chậm chạp do những cá nhân tìm cách này, tìm cách kia để bôi trơn.

“Ngay mới đây là dự án Tenma của Nhật Bản, bôi trơn lần thứ nhất 2,2 tỷ đồng; lần thứ hai 3,3 tỷ mà mình lại không phát hiện được. Thế nhưng Nhật Bản họ lại phát hiện. Tôi thấy rằng, trong tất cả các dự án hiện nay thì cần thiết kiểm toán nhà nước phải vào để kiểm tra, giám sát”, đại biểu Nguyễn Ngọc Phương nêu ý kiến.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Lâm Thành, đoàn Lạng Sơn cho rằng, dự án PPP mang tính chất đặc thù và cơ chế đặc thù. Cho nên việc áp dụng kiểm toán không thể áp dụng theo kiểm toán công toàn bộ và cũng không thể để một cơ chế tư toàn bộ.

Theo đó, quá trình chuẩn bị dự án, xây dựng thì cần thiết kiểm toán phần vốn của Nhà nước theo các danh mục cụ thể, nếu có, và phần vốn đầu tư nhà đầu tư đóng góp nhưng dưới góc độ tổng thể dự án.

Đại biểu Đỗ Văn Sinh, đoàn Quảng Trị

Tuy nhiên, theo đại biểu Đỗ Văn Sinh, đoàn Quảng Trị, yêu cầu kiểm toán toàn diện là không hợp lý, bởi có những dự án nhà đầu tư chỉ yêu cầu Nhà nước hỗ trợ phần giao đất, hỗ trợ mặt bằng, thì phần đấy là tài sản công; Còn toàn bộ phần vốn của nhà đầu tư họ đầu tư vào thì chỉ có thể kiểm soát giá trị đầu ra, sản phẩm chất lượng đầu ra.

“Ví như nước sạch cung cấp bao nhiêu m3/ngày, chất lượng nước ra làm sao, giá thành bao nhiêu... Người ta đầu tư sử dụng công nghệ gì không ảnh hưởng đến môi trường. Công nghệ tiên tiến thì người ta phải đầu tư cao nhưng chất lượng xử lý loại tốt, vậy chúng ta có nên kiểm toán hay không?”, đại biểu Đỗ Văn Sinh nêu ý kiến.

Đại biểu Đỗ Văn Sinh cho rằng trong thiết kế luật đã rất rõ ràng. Có 3 nội dung phải kiểm toán toàn diện tất cả các dự án, gồm: toàn bộ quá trình lập, thẩm định, phê duyệt đấu thầu; Kiểm toán toàn bộ về đánh giá chất lượng sản phẩm dịch vụ đầu ra cho xã hội; Kiểm toán toàn bộ giá trị tài sản khi nhà đầu tư chuyển giao cho Nhà nước.

“Những phần mà có cấu phần có liên quan đến vốn Nhà nước và vốn tư nhân hoặc là hoàn toàn vốn tư nhân, trong luật đã quy định là cơ quan ký hợp đồng phải phối hợp với nhà đầu tư để thuê, kiểm toán độc lập, kiểm toán một cách minh bạch. Tôi cho rằng cách thiết kế như vậy vừa đúng với Hiến pháp và đảm bảo được quyền lợi của nhà đầu tư, đảm bảo quyền lợi của Nhà nước và đảm bảo quyền lợi của nhân dân”, đại biểu Đỗ Văn Sinh nhấn mạnh.

Đại biểu Đặng Thế Vinh, đoàn Hậu Giang cũng cho rằng một dự án thực hiện 4 cuộc kiểm toán là quá nhiều và dù cả 4 cuộc kiểm toán đó thực hiện thì cũng vẫn còn bất cập.

“Nếu thực hiện kiểm toán ngay khi bắt đầu triển khai dự án về việc tuân thủ lựa chọn nhà đầu tư thì quá sớm, bởi lúc này đã có nội dung gì đâu. Trong quá trình thực hiện dự án thường điều chỉnh, vậy kiểm toán ban đầu có đảm bảo rằng là sau này không có sai phạm hay không? Kiểm toán ban đầu đấy cũng không phải là chứng chỉ để sau này không phải kiểm toán nữa”, đại biểu Đặng Thế Vinh nêu ý kiến.

“Nếu kiểm toán phần vốn nhà nước mà dự án đó phần vốn Nhà nước tham gia rất nhỏ trong khi chúng ta lại không biết giá trị công trình như thế nào, thì liệu như vậy đã hợp lý chưa? Còn kiểm toán lao động chỉ căn cứ vào chỉ số về chất lượng sản phẩm và dịch vụ giá cả thì làm sao mà toàn diện được. Kiểm toán hoạt động phải đánh giá toàn diện thì mới đưa ra được đánh giá về tính kinh tế, hiệu lực, hiệu quả”, đại biểu Đặng Thế Vinh nói./.