NHNN, Tổng cục thống kê cần độc lập như Kiểm toán?

Ý kiến này của Đại biểu Nguyễn Văn Tiên (đoàn Tiền Giang) nêu ra khi thảo luận tại hội trường về dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992. Theo đại biểu, Kiểm toán là cơ quan độc lập và mấy năm qua, hầu hết không đại biểu Quốc hội nào phàn nàn về những số liệu của kiểm toán. Có nghĩa là kiểm toán độc lập rất có giá trị và mang tính khoa học, ai cũng tin tưởng.

"Chúng tôi nghĩ đây là một thiết chế rất phù hợp. Vậy, chúng ta phải làm thế nào đưa những cái gì mà các đại biểu Quốc hội hay thắc mắc trở thành các cơ chế độc lập. Một ví dụ rất điển hình là trong suốt nhiều khóa vừa qua, có đại biểu luôn luôn tranh luận với Bộ trưởng Bộ Kế hoạch - Đầu tư về tính GDP như thế nào? Trong suốt mấy khóa Quốc hội, mấy kỳ vừa rồi, đặc biệt kỳ vừa rồi thì Bộ trưởng Bộ Kế hoạch - Đầu tư phải giải thích về tính tin cậy của số liệu của Tổng cục thống kê. Vì vậy chúng tôi nghĩ rằng có lẽ chúng ta cũng nên xem xét đưa Tổng cục thống kê thành một cơ quan độc lập, như vậy số liệu của nó sẽ chính xác hơn"- đại biểu Nguyễn Văn Tiên nói

Ý kiến thứ hai của đại biểu Nguyễn Văn Tiên đưa ra là nên nghĩ tới việc độc lập của cơ quan Ngân hàng Nhà nước.

“Có lẽ đã đến lúc chúng ta xem xét cân nhắc đưa Ngân hàng Trung ương thành một thể chế độc lập. Như vậy, sẽ tăng cường tính kiểm soát, điều hành và nó cũng phù hợp với nhiệm vụ Quốc hội qui định trong luật. Hiến pháp cũng quy định: Quốc hội quyết định các chính sách tài chính tiền tệ.

Đại biểu dẫn chứng: Hiến pháp năm 1992 sửa đổi năm 2001 lần đầu tiên đưa các khái niệm phân công và phối hợp thực hiện ba quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Lúc đó chúng ta cũng chỉ đưa ra những khái niệm và cơ chế kiểm soát giữa ba quyền này chưa có. Theo Ủy ban sửa đổi Hiến pháp thì Hiến pháp sửa đổi lần này chúng ta tìm ra cơ chế kiểm soát. “Chúng tôi nghĩ rằng thể chế độc lập về thống kê, về ngân hàng chính là những ví dụ và những công cụ để chúng ta kiểm soát giữa các quyền này. Vì vậy, chúng ta cũng nên cân nhắc suy nghĩ đặt nó thành những cơ chế, những thể chế độc lập. Điều này giúp cho sự phối hợp giữa thực hiện ba quyền này chặt chẽ, rõ ràng hơn” – đại biểu khẳng định.

Liên quan đến hiến định vai trò kiểm toán Nhà nước, trong hai ngày 3-4/6, các ý kiến thảo luận tại hội trường về Điều 122, chế định đối với Kiểm toán Nhà nước trong Hiến pháp (dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992) còn khá ít.

Ý kiến của đại biểu Bùi Đức Thụ (đoàn Lai Châu) đánh giá cao việc tiếp thu của Ủy ban sửa đổi Hiến pháp quy định những vấn đề cốt lõi của Kiểm toán Nhà nước trong Điều 122.

Theo đại biểu Bùi Đức Thụ, về nguyên tắc thì mọi vốn tài sản của Nhà nước phải được một cơ quan độc lập kiểm tra khách quan từ bên ngoài đánh giá về tính tuân thủ pháp luật và thứ hai đánh giá hiệu quả đối với việc quản lý sử dụng nguồn lực đó. Nhưng trong dự thảo Hiến pháp lần này quy định Kiểm toán Nhà nước chỉ kiểm toán đối với tài chính và tài sản công, thì cần phải xem xét lại. Theo hiện hành thì hệ thống tài chính của nước ta và hệ thống tài chính nói chung gồm ba bộ phận: tài chính Nhà nước (tài chính công), tài chính doanh nghiệp (kể cả doanh nghiệp Nhà nước) và tài chính dân cư.

Nhiệm vụ của Kiểm toán Nhà nước chỉ kiểm toán đối với tài sản công, tức là kiểm toán đối với ngân sách Nhà nước, các quỹ tài chính Nhà nước, các tài sản thuộc sở hữu Nhà nước… “Như vậy là chúng ta đã bỏ sót vốn tài sản nhà nước đầu tư vào doanh nghiệp. Vì vậy tôi đề nghị chỗ này cần quy định nhiệm vụ kiểm toán phải kiểm toán mọi nguồn lực tài chính, tài sản của Nhà nước trong nền kinh tế” – đại biểu nêu quan điểm./.