Quy định về xử phạt trong hoạt động kinh doanh môi giới bất động sản chưa đủ sức răn đe?

Hồi cuối tháng 3, Công ty TNHH Địa ốc Nam Khương (địa chỉ tại thị xã Bến Cát, Bình Dương) bị cơ quan chức năng xử phạt 100 triệu đồng trong vụ việc “xôn xao clip chốt cọc đất ‘vui như hội’ tại Bình Phước". Việc xử phạt hành chính đối với Công ty Địa ốc Nam Khương là sự cảnh tỉnh đối với người dân, nhà đầu tư nhằm tránh sập bẫy trước những chiêu trò của các công ty môi giới bất động sản.

Mới đây, Chính phủ ban hành Nghị định 16 quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng thay thế Nghị định 139 năm 2017 và Nghị định 02 quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Kinh doanh bất động sản (BĐS) thay thế cho Nghị định 76 năm 2015. Với hai nghị định này, ngoài tăng mức xử phạt đối với hành vi vi phạm về xây dựng, mua bán nhà ở thì các hợp đồng mua bán bắt buộc phải tuân theo một trong tám mẫu hợp đồng được quy định, nếu không sẽ không được thừa nhận, giao dịch hay cấp sổ đỏ.

Theo ông Nguyễn Mạnh Khởi, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Nhà và Thị trường Bất động sản thuộc Bộ Xây dựng, điểm mới trong hai nghị định này là các biện pháp khắc phục hậu quả. Các biện pháp cụ thể, đa dạng hơn, các trường hợp đình chỉ hoạt động, thu hồi, công bố, công khai đều được đưa ra.

Nghị định 16 có hiệu lực từ ngày 28/1/2022 và Nghị định 02 có hiệu lực từ ngày 1/3/2022 đã có cải tiến trong xử lý các sai phạm trong kinh doanh bất động sản so với các nghị trước đây. Song, ông Trần Minh Hoàng, Phó Tổng Thư ký Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam cho rằng, đây chỉ mới là nâng mức xử phạt hành chính vi phạm, còn các quy định thì không có gì mới. Chưa kể các quy định về sản phẩm bất động sản đủ điều kiện kinh doanh càng lúc càng khắt khe. Điều này khiến cho nguồn cung ngày càng bó hẹp. Nguồn cung không đủ khiến nhiều sản phẩm không đủ điều kiện pháp lý được bán "chui" nhiều hơn.

Bên cạnh đó, ông Hoàng còn đề nghị hoàn chỉnh quy định về đăng tin bán bất động sản. Theo đó, chỉ môi giới mới được đăng tin thay vì tất cả mọi người như hiện nay, như vậy vấn đề quản lý sẽ dễ dàng hơn: "Nếu trong thời gian ba tháng, sáu tháng tôi ký hợp đồng độc quyền với 1 đơn vị, chỉ đơn vị đại diện cho bất động sản này được đăng tin thì lúc đó họ sẽ đăng tin chính xác. Và chỉ mỗi động tác đó thôi, tính minh bạch của bất động sản sẽ tăng lên rất cao”.

Còn ông Trương Anh Tú, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Property X cho rằng, xử phạt hành chính với vi phạm trong buôn bán bất động sản là chưa đủ sức răn đe. Ông Tú đề nghị cần hình sự hóa các hành vi tiêu cực.

"Hình sự hóa vi phạm thì mới ngăn chặn được. Chứ cơ chế đưa ra quy định là có đấy nhưng xử phạt thế nào, phải chờ rất lâu. Bởi vậy, xử phạt hành chính vẫn chưa phải là công cụ đủ mạnh, đủ sức răn đe", ông Tú phân tích.

Theo đánh giá từ một số chuyên gia, Nghị định 16 chỉ điều chỉnh được một số điểm nóng trong quản lý. Thực tế các hình thức xử phạt không thể lúc nào cũng được áp dụng một cách máy móc. Bên cạnh pháp luật, các Hiệp hội cần ban hành bộ quy tắc đạo đức hành nghề. Từ đó, chúng ta tích cực tuyên truyền, lên án, tấy chay mạnh mẽ những hành vi sai trái./.